طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی کشور
معرفی طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی
ارسال کننده : نادر زندی
بخش تعاملی الف – نقی عبدالجوادی دستجردی،
1- معرفی طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی:
وضعیت بحرانی منابع آب زیرزمینی در حال حاضر باعث تشدید افت سطح آب زیرزمینی و کسری حجم مخزن دشت‌ها شده به گونه‌ای که حدود 306 محدوده از 609 محدوده مطالعاتی کشور در وضعیت ممنوعیت توسعه بهره‌برداری قرار گرفته و سالیانه با حدود 6 میلیارد متر مکعب کسری مخزن مواجه شده است.
کاهش منابع آب زیرزمینی خصوصاً در دهه اخیر به طور مستمر ادامه داشته به طوری که در طول دوره آماری بیست سال اخیر 120 میلیارد مترمکعب اضافه برداشت از ذخایر استراتژیک آب زیرزمینی مواجه بوده‌ایم.
تداوم این امر باعث تشدید افت مستمر سطح آب و هجوم آب شور به سمت آب‌های شیرین، ایجاد فرونشست زمین، ایجاد فروچاله و تراکم آبخوان‌ها و بالاخره میرایی آن‌ها خواهد شد و اگر با بسیج کلیه امکانات فنی و اعتباری در برطرف نمودن این معضل گامی اساسی برداشته نشود، در آینده‌ای نه چندان دور در تامین آب شرب جمعیتی بالغ بر 50 میلیون نفر نیز ناتوان خواهیم بود.
وزارت نیرو با توجه به تجربیات حاصل از عملکرد وظایف و تکالیف قانونی مندرج در قانون‌های برنامه چهارم و پنجم توسعه کشور مبنی بر جبران 25 درصد از کسری حجم مخزن دشت‌های دارای بیلان منفی در هر دوره و علی‌رغم تحقق این هدف در طول برنامه‌های یاد شده، به منظور برون‌رفت از این وضعیت بحرانی نسبت به تنظیم و پیشنهاد طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور مشتمل بر پانزده پروژه به شرح زیر به شورای عالی آب اقدام و خواستار افزایش عملکرد تعادل بین منابع و مصارف در آبخوان‌های کشور در سال 1394 و سال‌های برنامه ششم می‌باشد. در این طرح برای تثبیت سطح آب زیرزمینی در شرایط فعلی، جبران کل کسری حجم مخزن دشت‌های دارای بیلان منفی (به طور متوسط به میزان 4.6 میلیاردمتر مکعب در هر سال)، برای اجرا در سال 94 و سال‌های برنامه ششم توسعه برنامه‌ریزی شده است.
اهداف و چشم‌انداز این طرح و مجموعه پروژه‌های آن در پانزدهمین جلسه شورای عالی آب به تصویب رسیده و تامین اعتبارات مورد نیاز مورد تأکید تمام اعضای شورا بوده و تامین و تخصیص اعتبارات کافی برای اجرای آن‌ها ضروری است. در این راستا 15 پروژه تعریف شده است. متولی اجرای پروژه‌ها در استان‌های مختلف کشور شرکت‌های آب منطقه ای، سازمان‌های جهاد کشاورزی، ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری و سازمان زمین‌شناسی می‌باشند. ضمنا وزارت نیرو برای نظارت بر حسن اجرای این پروژه‌ها کشور را به سه منطقه عملیاتی تقسیم کرده و نظارت بر هر منطقه را به یک مشاور سپرده است.
2- پروژه‌های 15 گانه طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی:
پروژه 1- حفر 5200 حلقه چاه پیزومتری (مشاهده ای) در دشت‌های کشور و تجهیز آن‌ها
پروژه 2- نصب 20900 مورد تجهیزات اندازه‌گیری منابع آب بر روی پیزومترها و چاه‌های اکتشافی
پروژه 3- تهیه بیلان و بانک اطلاعاتی برای 609 محدوده مطالعاتی کشور به صورت برخط (on line)
پروژه 4- پهنه‌بندی و بررسی مخاطرات ناشی از فرونشست زمین در 609 محدوده مطالعاتی (سازمان زمین‌شناسی)
پروژه 5- ایجاد و استقرار 1200 بازار محلی آب در کشور
پروژه 6- ایجاد 1200 مورد تشکل‌های آب‌بران و انجام حمایت‌های مالی و فنی از آن‌ها
پروژه 7- به روز نمودن سند ملی آب در 609 محدوده مطالعاتی کشور (وزارت جهاد کشاورزی)
پروژه 8- خرید چاه‌های کم بازده کشاورزی برای تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی
پروژه 9- ساماندهی شرکت‌های حفار و نصب دستگاه رهیاب(GPS) بر روی دستگاه‌های حفاری
پروژه 10- جایگزینی پساب با چاه‌های کشاورزی در دشت‌های ممنوعه
پروژه 11- تقویت و استقرار گروه‌های گشت و بازرسی در سراسر کشور
پروژه 12- تهیه و نصب کنتور حجمی و هوشمند آب و برق، اطلاع‌رسانی و ایجاد سامانه پایش و کنترل برداشت از چاه‌ها
پروژه 13- کنترل، نظارت و مسلوب‌المنفعه نمودن چاه‌های فاقد پروانه مضر به مصالح عمومی
پروژه 14- اجرای 400 پروژه تغذیه مصنوعی و پخش سیلاب در دشت‌های ممنوعه
پروژه 15- مطالعه و اجرای پروژه‌های آبخیزداری (وزارت جهاد کشاورزی)
آخرین دیدگاهها