فرستنده:حسین محمودی
ايرن- وسعت تالاب «آق» آستارا در مدت يک دهه گذشته از 100 هکتار به کمتر از 10 درصد رسيده اما هنوز اکوسيستم اين تالاب زنده است و مي‌خواهد دوباره احيا شود و نفس بکشد.
به گزارش خبرگزاري فارس از آستارا، گيلان بخشي از کرانه‌هاي جنوب غربى و غرب درياى خزر است که از گذشته‌هاي دور تا چند قرن پيش به دو بخش تقسيم مي‌شد.
بخش غربى گيلان در طرف راست سفيدرود را «بيه‌پس» و بخش شرقى يعنى طرف چپ سفيدرود را «بيه‌پيش» مي‌گفتند.
«بيه» در زبان محلى به معناى رود يا ساحل است و «بيه‌پس» به سرزمينى اطلاق مىشد که عقب سفيدرود قرار داشت و «بيه‌پيش» به سرزمينى گفته مىشد که جلوي سفيدرود قرار داشت.
با توجه به فراواني ميزان بارندگي، گيلان از نظر تعداد رودها، جويبارها و منابع طبيعي آب جزو مناطق استثنايي در کشور و حتي در خاورميانه است.
بالغ بر 50 رودخانه و بستر رودها عمدتاً در مسير دره‌هاي کوهستاني و کوهپايه‌اي که از جنگل‌هاي سرسبز و انبوه پوشيده شده‌اند قرار گرفته است.
حوزه‌هاي آبخيز کوچک و بزرگ گيلان که از مناطق مرتفع در غرب و جنوب استان سرچشمه مي‌گيرند توسط تالاب انزلي و يا به صورت مستقيم به درياي خزر مي‌پيوندند.
رود مرزي «آستاراچاي» رود کوچکي است که در مرز بين ايران و جمهوري آذربايجان واقع شده و در بخش ايران شامل سه شاخه فرعي است که دو شاخه آن از ارتفاعات حيران و يک شاخه ديگر از ارتفاعات جنگلي بهارستان جريان مي‌گيرد.
کناره‌هاي اين رودخانه مرزي از درختان انبوه و بيشه‌زارها پوشيده شده است و جلوه‌اي بسيار زيبا دارد.
تالاب «آق» يکي از تالاب‌هاي زيباي گيلان است که در حدفاصل بين بخش لوندويل و بخش مرکزي شهرستان آستارا واقع شده و از جنوب به شهر لوندويل، از شمال به شهر آستارا، از شرق به درياي خزر و از غرب به جاده آستارا‌ـ لوندويل منتهي مي‌شود.
*کاهش چشمگير وسعت تالاب آق آستارا در مدت 10 سال
اين تالاب در يک دهه گذشته 100 هکتار وسعت داشت اما اکنون به دليل پيشروي آب درياي خزر، برداشت بي‌رويه آب براي مصارف کشاورزي از حوزه آبريز اين تالاب، رعايت نکردن حق آبه تالاب به منظور حفظ اکوسيستم آن و نيز برداشت غيرمجاز شن و ماسه از سواحل تالاب، وسعت اين اکوسيستم مهم آبي را به کمتر از 10 درصد وسعت قبلي خود رسانده است.
با وجود کاهش چشمگير وسعت تالاب آق، اکوسيستم اين تالاب هنوز زنده و فعال است و جزو مناطق شکار ممنوع و حفاظت شده محسوب مي‌شود.
در تالاب آق 61 گونه پرنده زمستان‌گذران و مهاجر شناسايي شده‌اند و انواع مرغابي‌سانان، قو، پليکان، اردک، باکلان، خوتکاي پر سفيد و بلدرچين از جمله پرندگان موجود و شناسايي شده در اين تالاب هستند.
اردک ماهي، کپور و ماهي سفيد از جمله آبزيان تالاب مهم «آق» است.
اين روزها سرنوشت اين تالاب ارزشمند مسئولان آستارا را گرد يکديگر آورده است تا براي آن تدبيري بينديشند و از وضعيت فعلي نجات دهند تا دوباره شادابي خود را به دست آورد.
قرار است معصومه ابتکار رئيس سازمان حفاظت محيط زيست براي بازديد از تالاب آق نيمه دوم اسفند جاري به آستارا سفر کند.
در اين سفر مسايل مختلف تالاب آق مورد بررسي و احيا قرار مي‌گيرد و با احياي کامل آن تالاب ديگري از سرزمين زيباي گيلان و کشور عزيز ايران به ثبت مي‌رسد.
*ضرورت کمک مسئولان براي ثبت تالاب آق آستارا
رئيس دادگستري آستارا محيط زيست و حيات‌وحش را امانتي در دست انسان دانست و اظهار کرد: اين امانت را بايد به فرزندان خود در آينده تحويل دهيم.
سيد احمد طالبي، احياي تالاب آق آستارا را اقدامي پسنديده خواند و يادآور شد: ما مسئولان بايد دست در دست هم دهيم و در ثبت و حيات تالاب اداره محيط زيست را کمک و ياري کنيم.
وي با اشاره به اينکه تمام مسئولان بايد تابع قانون باشند، خاطرنشان کرد: تبعيت از قانون تمام مشکلات را برطرف مي‌کند.
رئيس دادگستري آستارا گفت: افرادي که اقدام به تخريب و تصرف يا شکار غيرمجاز مي‌کنند سودشان در اين کار است و بايد با فرهنگ‌سازي و اجراي دقيق قانون و تعامل و پيگيري مداوم مسئولان جلوي اين قانون‌شکنان را بگيريم.
به گفته اين مسئول، طبق قانون دهياران موظف هستند مسائل تخلفات شکار، تخريب محيط زيست و سواحل را به دادگستري گزارش کنند.
طالبي با بيان اينکه مردم در حمايت از محيط زيست همکاري مي‌کنند، خاطرنشان کرد: بيشتر مردم از مبارزه با متصرفان محيط زيست و ساحل و شکار غيرمجاز حمايت مي‌کنند.
*ثبت تالاب آق آستارا در صورت احيا شدن
رئيس اداره حفاظت محيط زيست آستارا نيز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس سفر معصومه ابتکار رئيس سازمان حفاظت محيط زيست را در نيمه دوم اسفند به اين شهرستان عنوان کرد.
شهروز قلي‌نژاد اظهار کرد: رئيس سازمان حفاظت محيط زيست از تالاب «آق» بازديد مي‌کند.
وي با قدرداني از همکاري مسئولان دستگاه قضايي و انتظامي و بسيج با اداره محيط زيست آستارا افزود: اميدواريم با حمايت مسئولان بحث امنيتي تالاب «آق» برطرف و ثبت شود.
اين مسئول خواستار تشکيل بازرسي مشترک با دستگاه قضايي و انتظامي شهرستان شد و گفت: براي مقابله با تخريب و تصرف حيات وحش و محيط زيست تشکيل گشت مشترک ضرورت است.
قلي‌نژاد با بيان اينکه 11 کارخانه صدف مجوز فعاليت در شهرستان آستارا را دارند، يادآور شد: از اين تعداد اکنون 6 کارخانه صدف فعال هستند.
وي ادامه داد: پيشنهاد مي‌شود با توجه به اينکه ذخيره صدف کاهش يافته است در زمينه مجوز کارخانه‌ها از طريق وزارت صنعت و معدن تجديد نظر شود.
فرمانده انتظامي آستارا نيز اظهار کرد: پليس شهرستان 24 ساعته آماده همکاري با دادگستري و ضابطان قضايي و اداره محيط زيست آستارا براي مبارزه با متصرفان حيات وحش و تخريب کنندگان ساحل و تالاب است.
*پليس آستارا با تخريب‌کنندگان تالاب آق و استيل برخورد مي‌کند
نادر خورسند افزود: به صورت رسمي اعلام مي‌کنيم در طول شبانه‌روز هر زمان اداره حفاظت محيط زيست درخواست کند نيرو در اختيار رئيس اين اداره براي برخورد با متخلفان و متصرفان حيات وحش و تخريب کنندگان تالاب آق و استيل قرار مي‌دهيم.
وي خاطرنشان کرد: برخي مسئولان با وجود اينکه از قانون خبر دارند اما با قول‌هاي غير قانوني افراد را براي تصرف و ساخت و ساز غير قانوني تحريک مي‌کنند که اميدواريم اين مسايل بررسي و برخورد شود.
آخرین دیدگاه‌ها