شیوع بیماری واگیردار در میان حیوانات پارک جنگلی

ارسال کننده محمود نعیمی

به گزارش خبرنگار مهر، مردم گرگان برای گذران اوقات فراغت وقتی می خواهند به اطراف شهر بروند یکی از مکان هایی که به ذهنشان می رسد پارک جنگلی قرق است این پارک در ۱۵ کیلومتری شهر گرگان است. پارکی با درختان سر به فلک کشیده توسکا، ممرز و انواع درختان هیرکانی با خیابان کشی هایی که گاه به محوطه هایی که مکان زندگی جانوران است، منتهی می شود.

مرال از گونه هایی است که در طبیعت ایران تعدادش بسیار اندک شده، بر این اساس جمع آوری و نگهداری تعدادی از آن در چنین مکانی باید زیر نظر دامپزشک حیات وحش انجام شود. اما در پارک جنگلی قرق که زیر نظر منابع طبیعی گرگان اداره می شود هیچ دامپزشکی برای نظارت بر این جانوران چه از نظر جیره غذایی و چه از نظر مساحت و فضای زندگی و چه از نظر وجود بیماری حضور ندارد.

با این حال نزدیک به یک سال است که کارشناسان و فعالان محیط زیست نسبت به شیوع بیماری یون در بین این مرال ها هشدار می دهند بیماری که واگیر دار است و

گستره آن جهانی است.

آنطور که یکی از اعضای ارشد انجمن حمایت از حیوانات می گوید: یکی از راهکار های رایج برای مقابله با بیماری یون همراه کردن جیره غذائی جانوران با مکمل ها غذائی و ویتامین است که به این ترتیب مقاومت گونه ای مانند مرال در برابر این بیماری بالا می رود و شیوع آن در بین آنها کمتر می شود.

نرگس روحانی به بازدید سال گذشته خود از مرال های پارک جنگلی قرق اشاره می کند و ادامه می دهد: اما در جیره غذایی مرال های پارک جنگلی قرق نه تنها مکمل غذایی و ویتامینی وجود ندارد بلکه حتی نخ های بسته هایی یونجه ای که در بین این جانوران توزیع می شود بخشی از جیره غذایی آنها را شامل می شود که در موارد موجب انسداد روده های این جانوران می شود.

به گفته او، به نظر می رسد علاوه بر اینکه دامپزشکی برای نظارت بر وضعیت این گونه ارزشمند در پارک جنگلی قرق حضور ندارد حتی محیط زیست گلستان نیز نظارت کافی بر این مرالها و یا سایر جانوران این پارک ندارد و جیره غذایی این گونه گواهی بر این ادعا است.

روحانی معتقد است، با اندکی توجه از سوی مسئولین منابع طبیعی که متولی این پارک هستند و با همکاری دامپزشک حیات وحش انجمن حمایت از حیوانات برای نگهداری دام های با ارزش این محوطه با تجویز داروئی می توان تا حدودی نشانه های بالینی این بیماری را در میان مرال ها کاهش داده و حیوانها را تا مدت طولانی در وضعیت مناسبی نگهداری کرد.

عضو انجمن حمایت از حیوانات تاکید می کند: بیماری یون از طریق مدفوع انتقال می یابد و عامل آن مایکوباکتریوم پاراتوبرکلوزیس است که هیجده ماه در خاک می ماند . بنابر این حذف دامهای آلوده راه حل از بین بردن این بیماری نیست و تقویت جیره غذائی مرال ها، توجه بیشتر به این گله و تیمار آنها توسط دامپزشک حیات وحش تنها راهکار نجات و حفظ گوزن های قرمز پارک جنگلی قرق است.

دکتر تقی پور دامپزشک و استاد دانشگاه نیز با بیان اینکه این بیماری از دام ها به این مرال ها سرایت کرده است، می گوید: بیماری یون یک بیماری واگیردار با گسترده جهانی است که منشاء آن مشخص نیست و همه نشخوار کنندگان را مبتلا می کند. در واقع این بیماری یک بیماری مزمن است که عامل آن در روده کوچک مستقر می شود و باعث ضخیم شدن دیواره روده شده و باعث اختلال در جذب مواد غذائی می شود.

به گفته وی، نشانه های آشکار این بیماری شامل کاهش وزن، از دست دادن اشتها، افسردگی و اسهال آبکی مزمن و مداوم است. بیماری یون از جمله عفونتهای مزمن باکتریایی در ناقلان است که با توجه به اسهال طولانی مدتی که ایجاد می کند باعث تحلیل رفتن شدید بدن دام می شود.

از سوی دیگر مجتبی حسینی معاون پایش و نظارت محیط زیست گلستان، می گوید: مرال های پارک جنگلی قرق از دهه ۵۰ در این مرکز نگهداری می شوند یعنی حدود ۴۰ سال است که تحت نظارت محیط زیست این گونه به زندگی خود ادامه می دهد.

به گفته وی، در طول این ۴۰ سال مرال های پارک جنگلی قرق در سنوات مختلف در معرض بیماریهای گوناگون قرار گرفته اند که محیط زیست همواره بر آن نظارت داشته است.

حسینی با بیان اینگه نگهداری گونه های کمیاب و در معرض انقراض در شرایط اسارت فرصتی است تا وضعیت بیماری ها، تغذیه و دیگر شرایطی که در طبیعت رخ می دهد و امکان مطالعه آن وجود ندارد را بررسی و آزمایش کنیم تأکید می کند: مرال های پارک جنگلی قرق نیز در این سالها به بیماریهای مختلفی دچار شده و در بسیاری از موارد هم تلفات داشته و هم پیشگیری و درمان شده اند.

وی به آلودگی گوزن های قرمز (مرال) های پارک جنگلی قرق به بیماری یون از حدود یک سال گذشته اشاره می کند و می افزاید: در حال حاضر بخشی از اعتبار لازم برای خونگیری، شماره گذاری و آزمایش تک تک افراد گله گوزن های قرمز پارک جنگلی قرق تامین شده و ظرف یک ماه آینده این اقدام انجام می شود تا با شناسایی افراد آلوده آنها را از گله حذف و افراد سالم را به مکان جدیدی که در پارک جنگلی النگ دره فراهم شده است منتقل کنیم.

حسینی در پاسخ به اینکه بنابراین با توجه به بروز بیماری در میان گونه های جانوری این پارک در ادوار مختلف به نظر می رسد حضور دائم یک دامپزشک در این پارک ضروری است، می گوید: در ردیف های پستی محیط زیست گلستان جایگاهی برای دامپزشک در نظر گرفته شده است، اما هنوز مجوزهای لازم از سوی سازمان مدیریت برای جذب نیروی ثابت داده نشده است، با این حال محیط زیست با کمک دامپزشکان معتمد و همچنین دامپزشکان سازمان محیط زیست به صورت موقتی و موردی بر حیات وحش این پارک جنگلی نظارت دارد.

در جای دیگر پارک جنگلی قرق، محوطه ای محصور که محل نگهداری خرگوش ها است به چشم می خورد، این خرگوش ها اغلب باقیمانده خرید بی حساب بچه خرگوش توسط مردمی است که بی مسئولانه پس از چند ماه نگهداری به این پارک تحویل می دهند تا در محوطه غیر استانداردی که برای انها تعریف شده مستقر شوند و در نهایت تعدادی از آنها بر اثر تغذیه نادرست و نداشتن یک جیره غذایی کامل تلف شوند.

آنطور که روحانی می گوید: در جای دیگر پارک جنگلی قرق، یک بابون (گونه ای میمون) در مکانی که بخش کوچکی از آن مسقف است نگهداری می شود که شرایط نگهداری این گونه بدون محافظت در فصول مختلف از گزند سرما و گرما هوا و بدون داشتن جیره غذائی مشخص، تنها از طریق یک لوله پولیکا که از محوطه توری های بیرون به داخل قفس راه دارد توسط گردشگران پارک گاهگاهی و به صورت تصادفی با تکه هایی از بیسکویت، پفک، میوه و حتی ته سیگار تغذیه می شود بسیار نامناسب است و به همین دلیل بی قراری و عصبی بودن این جانور کاملا مشهود است.

به اعتقاد روحانی، از آنجا که رزوس ها(این گونه خاص از میمون ها) بیماری های مشترک قابل انتقال به انسان را دارند به نظر می رسد بهتر است با در نظر گرفتن شرایط بد نگهداری و عدم تغذیه مناسب این گونه در این پارک، بهتر است با همکاری و نظارت یک دامپزشک حیات وحش، به باغ وحش های مجهز از قبیل قزوین، منتقل شود. تا هم در کنار همنوعانش زیست کند و هم از جیره غذایی مناسب برخوردار شود.

معاون نظارت و پایش محیط زیست گلستان اما بررسی و رسیدگی بر وضعیت این گونه را در حیطه مسئولیت های محیط زیست نمی داند و می گوید: تغذیه، نگهداری و تصمیم گیری برای انتقال این گونه بایستی توسط منابع طبعی استان انجام شود.