ایسنا/چهارمحال و بختیاری این روزها جنگل‌های بلوط در جدالی نابرابر برای بقا در حال تلاش هستند؛ حریق، سوداگران چوب، بهره‌برداری بی‌رویه جنگل‌نشینان، خشکسالی، هجوم آفات و … هر کدام زخمی بر پیکر جنگل‌های بلوط بر جای می‌گذارد و هیچ مرحمی برای التیام این زخم‌ها وجود ندارد.
به گزارش ایسنا، تا زمانی که معیشت جنگل‌نشینان به مراتع و جنگل‌ها وابسته باشد، نمی‌توان برای حفاظت از جنگل و مرتع اقدام قابل توجهی صورت داد، خانوارهای عشایری و روستایی در چهارمحال و بختیاری به‌علت نبود امکانات اولیه برای زندگی از جمله برق و گاز برای پخت غذا، روشنایی، گرمایش و … اقدام به قطع درختان می‌کنند و سالانه تعداد قابل توجهی از درختان جنگلی به این بهانه قطع می‌شود.
از آن طرف نیز سوداگران برای دستیابی به سود و برای تهیه ذغال اقدام به قطع درختان بلوط می‌کنند و این مسئله در طول سالیان گذشته خسارات فراوانی را به جنگل‌های بلوط استان باوجود اقدامات حفاظتی برای جلوگیری از قطع وارد کرده است، زیرا نیروی حفاظتی کافی برای حفاظت تمام و کمال از این عرصه‌ها وجود ندارد.
خشکسالی نیز در سالیان اخیر موجب وارد آمدن خسارت به جنگل‌ها و مراتع چهارمحال و بختیاری شده است و این دست‌اندازی‌های بی‌رویه به عرصه‌های جنگلی و مرتعی شرایط را وخیم‌تر کرده است، برای به ثمر رسیدن یک درخت بلوط حداقل ۵۰ سال زمان مورد نیاز است، اما برای قطع کردن آن کمتر از چند ساعت.
جنگل‌های چهارمحال و بختیاری که رویشگاه درخت بلوط در قلب زاگرس نیز محسوب می‌شوند، این روزها نیازمند دستانی برای نجات هستند، درختان بلوط یکی از باارزش‌ترین سرمایه‌های طبیعی ایران هستند و اگر برای حفاظت از این جنگل‌ها چاره‌اندیشی نشود از این سرمایه ملی در سال‌های آینده چیزی باقی نخواهد ماند.
قطعا بحث حفاظت از جنگل و مرتع با شعار و وعده امکانپذیر نیست و قطعا اعتبارات قطره‌چکانی نمی‌تواند برای حفاظت از جنگل‌ها و مراتع موثر باشد، حفاظت از جنگل‌های بلوط نیازمند یک عزم ملی است و نمی‌توان بیش از این زمان را از دست داد.
آمار قابل توجه از قطع درختان در چهارمحال و بختیاری/ هر خانوار جنگل‌نشین در هفته یک درخت نیاز دارد
محسن امانی- سرپرست اداره حفاظت و حمایت از منابع‌طبیعی اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به مزایای توزیع آبگرمکن و پکیج‌های خورشیدی در بین جنگل‌نشینان در استان، اظهار کرد: حدود ۳۷۰۰ خانوار جنگل‌نشین در استان برای بحث گرمایش، پخت غذا و … نیاز به قطع درخت دارند، تاکنون ۹۹۱ دستگاه آبگرمکن خورشیدی در بین جنگل‌نشینان استان توزیع شده است که این موضوع کمک بزرگی به کاهش قطع درختان و حفاظت از جنگل خواهد کرد.
وی افزود: هر خانوار روزانه به‌طور متوسط نیازمند هفت کیلوگرم چوب برای رفع احتیاجات گرمایشی و .. است، این عدد در هفته به ۴۹ کیلوگرم می‌رسد، بنابراین برای رفع احتیاج خانواده به چوب باید یک درخت در هفته قطع شود که این مسئله بسیار آسیب‌زننده است.
امانی با اشاره به اینکه آبگرمکن‌های خورشیدی به‌صورت رایگان در بین خانوارهای جنگل‌نشین توزیع می‌شود، گفت: این آبگرمکن‌ها با اعتبارات دولتی خریداری می‌شود و اولویت توزیع آن‌ها در مناطق بحرانی و نیمه بحرانی است.
سرپرست اداره حفاظت و حمایت از منابع‌طبیعی اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در ادامه با بیان اینکه سوداگران چوب نیز برای سودآوری اقدام به قطع درختان می‌کنند، عنوان کرد: این افراد چوب درختان را برای تهیه ذغال به استان مجاور می‌برند تا در کوره‌های اصفهان چوب خام به ذغال تبدیل شود.
وی با اشاره به خشکسالی و کاهش نزولات آسمانی در چهارمحال و بختیاری، یادآور شد: مراتع استان به‌دلیل کاهش بارش‌ها بسیار ضعیف شده‌اند، بسیاری از مراتع عاری از پوشش هستند و طبق آمار ارائه شده از سوی اداره‌کل دامپزشکی استان میزان دام‌های دامداران استان حدود سه برابر بیش‌تر از ظرفیت مراتع است و در برخی نقاط این عدد به پنج برابر می‌رسد.
امانی افزود: آمار دقیقی از میزان تاثیر خشکسالی بر جنگل‌های بلوط چهارمحال و بختیاری وجود ندارد، اما خشکسالی زوال درختان بلوط در استان را به‌علت کاهش سطح سفره‌های آب زیرزمینی تسریع کرده است.
سرپرست اداره حفاظت و حمایت از منابع‌طبیعی اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در خصوص تبعات حریق در جنگل‌ها به‌علت خشکسالی، توضیح داد: در سال‌جاری تعداد حریق‌ها نسبت به سال گذشته افزایش داشت، اما مساحت حریق‌ها باتوجه به اقدامات صورت گرفته و اطفای حریق سریع کمتر از سال‌های گذشته بوده است، با همکاری سازمان محیط‌زیست در سال‌جاری سرعت اطفای حریق بسیار بالاتر رفته و این مسئله باعث کاهش خسارت به جنگل‌ها و مراتع در استان شد.
۵۰ درصد پتانسیل‌های بالقوه رویشگاه‌های جنگلی چهارمحال و بختیاری در طول زمان از دست رفته است
پیش از این نیز بیت‌الله محمودی، عضو هیات علمی گروه علوم جنگل دانشگاه شهرکرد در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص وضعیت جنگل‌های چهارمحال و بختیاری، اظهار کرد: در مقیاس ملی و استانی شاهد روند مستمری از تخریب جنگل‌ها هستیم که روند تخریب جنگل‌ها در استان‌های محروم از جمله چهارمحال و بختیاری شدت بیش‌تری دارد.
رئیس انجمن جنگل‌بانی چهارمحال و بختیاری عدم توسعه‌یافتگی، کمبود زیرساخت‌های رفاهی در مناطق روستایی، پایین بودن شاخص‌های درآمدی، فقر، بیکاری، سودجویی‌های شخصی و نهادی در کنار برنامه‌های توسعه‌ای را از مهم‌ترین عوامل تخریب جنگل‌ها عنوان کرد و گفت: بررسی‌ها نشان‌دهنده این است که ۵۰ درصد پتانسیل‌های بالقوه رویشگاه‌های جنگلی استان در طول زمان از دست رفته است.
وی در خصوص درگیری جنگل‌های بلوط با آفات، عنوان کرد: تنش‌های ناشی از بهره‌برداری و تخریب‌های مکرر، وضعیت جنگل‌های چهارمحال و بختیاری را از منظر اکولوژیک در موقعیت بسیار شکننده‌ای قرار داده است، به گونه‌ای که با هر فشار و مخاطره طبیعی مثل آفات و امراض ساختار و موجودیت این جنگل‌ها به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
محمودی با بیان اینکه جنگل‌های چهارمحال و بختیاری امکان و توان بازیابی و تجدیدپذیری خود را تا حد بسیاری زیادی از دست داده‌اند، یادآور شد: شرایط تداوم خشکسالی‌ها نیز مزید بر علت شده است و جنگل‌های استان را در موقعیت کاهش رطوبت مورد نیاز پوشش جنگلی قرار داده است.
رئیس انجمن جنگل‌بانی چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: گونه‌های جنگلی زاگرس و به خصوص گونه بلوط ایرانی، از نرمش و توان اکولوژیک فوق‌العاده خوبی برخوردار است و اگر این توان طبیعی نبود تاکنون اثری از جنگل‌های زاگرس و استان باقی نمی‌ماند، حفاظت و حمایت همه جانبه از ساختار جنگل‌ها فرصت مقابله طبیعی جنگل با آفات و بیماری‌ها را فراهم می‌کند.
وابستگی ۴۰ درصد معیشت مردم روستاهای چهارمحال و بختیاری به جنگل
وی در خصوص نقش جوامع محلی در آسیب یا حفاظت از جنگل‌ها، عنوان کرد: نزدیک به ۴۰ درصد روستاهای چهارمحال و بختیاری در داخل یا مجاور عرصه های جنگلی واقع شده‌اند که به نوعی برای تأمین معیشت و زندگی همچنین رفع نیازهای سوختی و غیر سوختی به جنگل وابسته هستند؛ این وابستگی که در بسیاری از روستاهای جنگلی استان وضعیت شدیدی هم دارد آسیب‌های جبران‌ناپذیری را متوجه گستره‌های جنگلی استان می‌کنند.
محمودی در ادامه با اشاره به اینکه تخریب و زوال جنگل‌های بلوط در مرحله نخست اخلال جدی در فعالیت‌های معیشتی جنگل‌نشینان به خصوص در بخش کشاورزی ایجاد می‌کند، بیان کرد: سرعت و شدت فرسایش خاک در مناطق جنگلی استان که دچار تخریب و کاهش تراکم هستند بیش از ۴ برابر سایر اراضی است، بر این اساس فرسایش شدید خاک، لغزش و رانش زمین آسیب و خطر جدی را برای مساکن روستایی نیز ایجاد می‌شود، این مسئله در روستای آبیدک شهرستان لردگان به وضوح قابل مشاهده است.
عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد تاکید کرد: یکی از راه‌های حفاظت از جنگل‌ها معطوف شدن برنامه‌های توسعه‌ای استان به خصوص طرح آمایش سرزمین است.
وی گفت: هر روزه شاهد خبرهایی از قطع بی‌رویه درختان بلوط به خصوص در شهرستان‌های لردگان، اردل و کیار هستیم، که لازم است عزم و همت جدی‌تری برای حفاظت فیزیکی از گونه ارزشمند بلوط وجود داشته باشد، افزایش تعداد جنگل‌بانان و سرکشی مداوم مسئولان و کارشناسان منابع طبیعی در کنار همکاری سایر دستگاه‌های مرتبط استان می‌تواند عملیات نگهداشت و کنترل جنگل را ساماندهی کرد.
توزیع پکیج خورشیدی در بین عشایر برای کاهش قطع درختان
یحیی حسین‌پور- مدیرکل امور عشایر چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه معیشت جنگل‌نشینان و عشایر وابسته به جنگل و مرتع است، اظهار کرد: اگر مرتع و جنگل دچار آسیب شود، قطعا زندگی عشایر نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
وی افزود: خشکسالی‌های اخیر موجب به‌وجود آمدن مشکلاتی برای عشایر در تامین علوفه و آب مورد نیاز شد، بنابراین بحث آبرسانی با تانکر، احیای ۵۰ چشمه و آبشخور و توزیع علوفه در دستور کار قرار گرفت تا آسیب کمتری به مراتع وارد شود.
حسین‌پور با بیان اینکه توزیع پکیج‌های خورشیدی قابل حمل در بین عشایر در دستور کار قرار گرفته است، گفت: عموما عشایر برای گرمایش، روشنایی، پخت غذا و … اقدام به قطع درختان می‌کردند، اکنون با توزیع پکیج‌ها و آبگرمکن‌های خورشیدی می‌توان تا حدودی جلوی قطع درختان برای این منظور را گرفت.
مدیرکل امور عشایر چهارمحال و بختیاری جمعیت عشایری استان را ۱۲۴ هزار و ۱۷۳ نفر عنوان و خاطرنشان کرد: کوچ عشایر از استان از ۲۰ شهریورماه سال‌جاری آغاز خواهد شد.
آخرین دیدگاه‌ها