راه‌حل محیط‌ زیست برای جلوگیری از تبدیل رسوبات سیل به کانون گردوغبار

مسعود تجریشی افزود: سیلاب های اخیر در کشور حاوی حجم زیادی رسوبات است که بعد از ته نشین شدن، بر روی زمین باقی می مانند که به مرور خشک شده و ممکن است به کانون گرد و غبار تبدیل شوند.

وی اظهار داشت: البته در دی و بهمن ماه سال گذشته نیز شاهد بارش های خوبی در استان خوزستان بودیم و سیلاب هایی بر زمین جاری شده بود و همان زمان رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به تبدیل شدن این رسوبات به کانون های گرد و غبار ابراز نگرانی کرده بود. از این رو نامه ای از سوی عیسی کلانتری خطاب به محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی و استاندار خوزستان تهیه و ارسال شد تا قرق ها در این مناطق جدی گرفته شود.
تجریشی اظهار داشت: این رسوبات حاوی مواد مغذی است، بنابراین کمک زیادی به رشد گیاه می کند. از این رو اگر قرق جدی گرفته و از چرای بی رویه دام در این مناطق جلوگیری شود؛ به گیاه برای رشد فرصت داده ایم و به مرور دشت های سیلاب گرفته با پوشش گیاهی سبز می شوند که در این شرایط دیگر گرد و غباری ایجاد نخواهد شد.
وی گفت: با توجه به اینکه بارش ها در زمان خوبی آمده و پشت سر آن پوشش گیاهی می روید، حتما در خرداد، تیر و مرداد بر روی قرق بسیار جدی عمل کنیم و در جلسات کارگروه استانی نیز بر توجه دستگاه ها به این موضوع تاکید می کنیم.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین اظهار داشت: بنابراین اگر به این موضوع توجه شود، امسال را پشت سر خواهیم گذاشت اما اگر توجه نشود تمام این دشت ها به کانون های جدید گرد و غبار در کشور اضافه می شوند.
وی گفت: البته این موضوع فقط مختص ایران نیست بلکه در همه جای دنیا این بوده است، مثلا زمانی که سیلاب رودخانه می سی سی پی در آمریکا فروکش کرد، میزان غبار در آن منطقه افزایش یافت.

** پایان کار شناسایی کانون های گرد و غبار داخلی
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: گرد و غبار پدیده ای است که چند سالی است گریبانگیر کشور شده و 23 استان مانند سیستان و بلوچستان، کرمان، کردستان و لرستان را درگیر کرده که مرحله اول مقابله با آن شناسایی کانون های گرد و غبار است که سازمان محیط زیست انجام داده است.
وی افزود: اکنون کار شناسایی کانون های گرد و غبار داخلی به پایان رسیده و امسال به سراغ تهیه برنامه عمل آنها خواهیم رفت، یعنی مشخص می کنیم برای هر استان چه اقداماتی باید صورت گیرد.
تجریشی ادامه داد: حدود 20 میلیون هکتار کانون گرد و غبار در کشور وجود دارد که بخشی از آنها بحرانی است که برای شناسایی و تهیه برنامه عمل آنها با دانشگاه های شهید بهشتی، تهران و آزاد قرارداد بستیم تا متناسب با خسارت هایی که این کانون ها وارد می کنند، اولویت بندی شوند.
تجریشی گفت: برنامه اقدام و عمل یک سری از کانون ها در حال نهایی شدن است، جاهایی مانند خوزستان نهایی شده و اکنون تهیه برنامه عمل کانون های گرد و غبار سیستان و بلوچستان را آغاز کرده ایم.
وی افزود: تهیه برنامه عمل تالاب هایی که به کانون گرد و غبار تبدیل شدند، سال گذشته آغاز شد. همچنین برای تعدادی از تالاب ها مانند تالاب صالحیه برنامه عمل تهیه کرده ایم و کارهای اجرایی آن آغاز شده است، در واقع برنامه عمل 70 تا 80 درصد تالاب ها را آغاز کردیم.
تجریشی ادامه داد: مکان هایی در کشور داریم که کانون غبار هستند مانند جنوب شرقی اهواز و ریگان در کرمان که آنها را شناسایی کردیم که باید برنامه عمل آنها را نیز تهیه کنیم و در نظر داریم برای سال 98 به هر کدام از این کانون ها برنامه ریز عملیاتی ارائه دهیم.
به گفته وی، تهیه برنامه عمل سیستان و بلوچستان نیز آغاز شده است.

*** شناسایی کانون های گرد و غبار خارجی
تجریشی درباره کانون های گرد و غبار خارج از کشور گفت: سال گذشته سازمان حفاظت محیط زیست با سازمان هواشناسی و سه مرکز تحقیقاتی در داخل کشور قرارداد بست تا کانون های خارج کشور را شناسایی کنند، به عنوان مثال امروزه گرد و خاک از منطقه قره قوم در ترکمنستان وارد مشهد می شود، از سوریه در غرب، سیستان در شرق و بخش هایی از عربستان در جنوب، اردن و عراق به سمت ایران می آیند.
وی اظهار داشت: در این فرایند اعتبار را سازمان محیط زیست تامین می کند و سازمان هواشناسی با همکاری سه مرکز در کشور، این کانون ها را شناسایی و اولویت بندی می کند و بر اساس آن برنامه عمل ارائه می دهند.
تجریشی ادامه داد: برای حل این معضل با برنامه محیط زیست ملل متحد (UNDP) مذاکره کردیم، اعتباری را برای سال 98 در نظر گرفتیم تا بتوانیم کشورهای منطقه را حول محور UNDP گرد هم بیاوریم و برنامه عمل و اقدام برای کانون های خارجی را تهیه کنیم و وارد فاز عملیاتی شویم.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تلاش می کنیم مطالعات بخش هایی که سال گذشته آغاز کردیم تا 6 ماه اول امسال تمام شود و بقیه بخش ها را بعد از آن آغاز کنیم.