نگرانی‌های استاد دانشگاه از انقراض بعضی گونه‌های حیات وحش
استادیار گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی گفت: انقراض گونه‌ها دغدغه امروز است که با سرعت بالایی پیش می‌رود.
آزیتا فراشی در نشست صدای بی‌صدایان (درخصوص حقوق حیوانات در بستر تغییر و تحولات مدنی) که در آمفی‌تئاتر منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردسی برگزار شد، با بیان اینکه «در هر ساعت یک تا پنج گونه از بین می‌رود که این آمار وحشتناکی است»، بیان کرد: انقراض تحت تائیر دو عامل است؛ عامل اول مربوط به جمعیت شناختی است که ریشه در بیولوژیک، اکولوژی و ژنتیک گونه‌ها دارد. عامل دوم مربوط به محیط است که سازمان حفاظت محیط زیست تنها متولی آن است.
فراشی عنوان کرد: از سال 1357، کسانی که در سازمان محیط زیست مشغول به کار بودند شامل افراد ذیل بودند؛ آقای تقی ابتکار که تخصص رشته‌ای ایشان الکترونیک، آقای رضا حسین میرطاهری علوم ریاضی، هادی منافی پزشک، خانم معصومه ابتکار فرزندتقی ابتکار، میکروبیولوژیست، خانم جوادی زمین‌شناس، آقای محمدی‌زاده که تخصص بهداشت محیط داشته‌اند و آقای کلانتری که اکنون در خدمت ایشان هستیم تحصیلات کشاورزی دارد. آیا ما در رشته محیط‌زیست کسی را نداریم؟
وی ادامه داد: طبق آمار استخدامی محیط‌زیست وقتی به کارشناس حیات‌وحش نیاز داریم تخصص‌هایی در زمینه حشره‌شناسی، کشاورزی، دامپروری، دامپزشکی و… مد نظر است که 80 درصد این رشته‌ها در کشاورزی وجود دارد. این رشته‌ها مرتبط‌با محیط زیست نیست. در صورتی که ما در زمینه محیط‌زیست به رشته علوم مهندسی محیط‌زیست نیاز داریم. سازمان محیط‌زیست همواره غیر متخصص را انتخاب می‌کند. از عواقب این کار این است که ما شاهد این نوع مدیریت در حیات وحش هستیم.
عضو هئیت‌علمی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی خاطرنشان کرد: این اتفاق در همه ارگان‌ها این‌گونه نیست. در ارگان‌های دیگر همچون ارگان وزرات بهداشت همه اصول و قوانین رعایت می‌شود و افراد متخصص در جایگاه خود قرار دارند؛ چون با جان مردم سروکار دارند و جایی برای هیچ‌گونه خطا وجود ندارد.
فراشی با انتقاد از سازمان محیط زیست تاکید کرد: قرار بود جزیره آشوراده تبدیل به جزیره توریستی نشود؛ به دلیل اینکه این جزیره قلب و پناهگاه حیات وحش، ذخیره‌گاه زیست‌محیط و کنوانسیون رامسر است؛ اما متاسفانه یک رئیس به خود این اجازه را می‌دهد که این جزیره را به‌راحتی واگذار کند. او مفهوم حیات وحش را نمی‌داند و اگر می‌داند باز هم این کار را انجام می‌دهد.
فراشی مدعی شد: جمله معروف آقای کلانتری که سروصدای زیادی داشت این بود که کشور نمی‌تواند معطل محیط‌زیست بماند. اگر این چنین باشد چرا اوضاع تالاب‌های ما این‌گونه شده و آلودگی هوا این چنین سر به فلک کشیده است.
عضو هئیت‌علمی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی ادامه داد: مناطق حفاظت‌شده‌ای که سالیان سال حفاظت می‌شده است از نظر برخی ارزش حفاظت ندارند و باید به بخش خصوصی واگذر شوند.
فراشی ادعا کرد: گفته شده که یوزپلنگ ایرانی مسئله بسیار جزئی در حیات وحش است. در حالی که فقط 50 تا 60 عدد از این گونه باقی مانده است و دیگر برای آنها نمی‌توان کاری کرد.
وی در رابطه با عواملی که باعث انقراض گونه‌ها می‌شود تاکید کرد: مهم‌ترین عامل تخریب زیست‌گاه‌‌ها است که ما در ایران سردمدار تخریب زیستگاه محیطی هستیم. از پناهگاه لوند ویل آستارا گرفته تا مناطق حفاظت شده که از وسط آن جاده رد می‌شود و بهره‌برداری معادن مختلف از مناطق حفاظت شده نمونه‌های بسیار کوچکی از تخریب ما هستند.
فراشی تصریح کرد: از مناطق حفاظت‌شده که جاده از وسط آن گذشته است آمار وحشتناکی از کشتار حیوانات وجود دارد. متاسفانه در سازمان محیط‌زیست هیچ‌گونه آمار و گزارشی در این زمینه وجود ندارد.
وی ادامه داد: عامل بعدی در انقراض شکار است که از دوران پیش از انقلاب تا به امروز این کار وجود داشته و باز هم سازمان محیط‌زیست در این زمینه هیچ آماری ندارد.
عضو هئیت علمی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی عنوان کرد: قرار بود گوزن زرد به حیات وحش ایران برگردد که متاسفانه فقط به باغ‌وحش‌های ما بازگشته است و هیچ جمعیت پایدار سالمی در محیط وحش ما از این گونه وجود ندارد. در سه چهار ماه گذشته شنیدیم که فقط طی یک پروسه انتقال گوزن‌های ایرانی از 10 گور، پنج گور در پروسه زنده‌گیری و انتقال، تلف شده‌اند و این یعنی تلف‌شدن 50 درصدی این گونه.
فراشی بیان کرد: پنج سال است دو یوز پلنگ نر و ماده به نام‌های دلبر و کوشکی در پارک پردیسان در قفس داریم به امید اینکه این‌ها زاداوری داشته باشند که هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده است و کسی در این مدت هیچ توضیحی در مورد ناموفق‌بودن این پروژه نداده است. ببر سیبری فرار کرده بود؛ در این زمینه هم هزینه‌های زیادی شد و همچنان ناموفق پرونده بسته شد.
وی افزود: ورود گونه‌های غیربومی به اکوسیستم‌های ایرانی در قالب گونه‌های پت وجود دارد و هیچ ملاحظه‌ای در این زمینه نشده است و اهمیتی به آنها داده نمی‌شود.
عضو هئیت علمی گروه محیط‌زیست تاکید کرد: ما قلباً ایمان داریم کسی که جان و سرمایه‌اش را برای حفظ محیط‌زیست می‌دهد، قابل اعتماد است و هیچ خطری برای هیچ‌کس ندارد و در این دوران عده‌ای رفتند و افرادی هم هستند که در این شرایط سخت ایستادگی می‌کنند.
وی در ادامه به برخی فعالان محیط زیست که محبوس هستند اشاره کرد و رسیدگی سریع تر به وضعیت آنها را خواستار شد.
عضو هئیت‌علمی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی تاکید کرد: اگر ما امروز نسبت به محیط‌زیست بی‌دغدغه باشیم، عواقبش به خودمان باز خواهدگشت. اگر باور داریم که متخصصان محیط زیست این کشور صادقانه کار می‌کنند، از آنها دفاع کنیم.
آخرین دیدگاهها