عدم حمایت از پروژه های حذف جیوه در ایران

مدیرکل صلح و امنیت بین المللی وزارت امور خارجه گفت:به دلیل سیاست خصمانه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، صندوق تسهیلات جهانی محیط زیست «جف» به دلایل غیرفنی مانع از بررسی پروژه های حمایت مالی و فنی برخی از کشورها از جمله ایران در زمینه حذف جیوه شده است.

«رضا نجفی» در سمینار آموزشی کنوانسیون «میناماتا» در مورد جیوه در سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در سطح بین المللی، جمهوری اسلامی ایران معتقد است اجرای کامل و رضایت‌بخش کنوانسیون میناماتا نیازمند الزاماتی مهم است که عمده آن در متن کنوانسیون در مواد 13 و 14 مورد تأکید و پذیرش قرار گرفته است.
وی ادامه داد: در این خصوص اعطای کمک های فنی و حمایت‌های مالی پایدار، کافی و قابل دسترس ،انتقال فناوری توانمندسازی در عرصه های فنی و آموزش مناسب به ویژه برای کشورهای در حال توسعه از سوی سایر اعضا و به خصوص کشورهای توسعه‌یافته و نیز دبیرخانه کنوانسیون مورد انتظار ایران و کشورهای در حال توسعه است.
نجفی اظهار داشت: در زمینه حمایت های مالی و فنی ایران در نخستین دور برنامه ویژه به عنوان یک بخش از مکانیسم مالی کنوانسیون میناماتا موفق به کسب تأیید نهایی شورای اجرایی برای پروژه کلر آلکالی در صنایع پتروشیمی شده است.
وی تصریح کرد: در این خصوص مقدمات اجرای پروژه و کسب حمایت مالی انجام شده و قرارداد آن اکنون برای امضا میان ایران و در دبیرخانه کنوانسیون در حال نهایی شدن است که امیدوارم گام‌های بعدی در راستای حمایت از سایر پروژه‌های پیشنهادی ایران جهت اجرای کنوانسیون میناماتا برداشته شود و شاهد همکاری بیشتر در زمینه اجرای پروژه‌های مشترک باشیم.
نجفی ضمن بیان این که جمهوری اسلامی ایران همواره نقش سازنده دبیرخانه این کنوانسیون تاکید داشته و ضمن استقبال از حمایت های فنی و مالی صورت گرفته، این اقدامات را کافی ندانسته و خواهان اقدامات بیشتر در این زمینه است، افزود: در این رابطه مکانیزم مالی هدف و عملکرد آن به عنوان بازوی مالی برنامه محیط زیست ملل متحد به دلیل سیاست خصمانه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران همواره جانبدارانه و مغرضانه بوده است.
وی ادامه داد شورای جف با دلایل غیر فنی مانع از بررسی پروژه های حمایت مالی و فنی برخی کشورها از جمله ایران شده است از این رو با توجه به سیاست زدگی روند تصمیم گیری درشورای جف و مواضع این مکانیزم در قبال پروژه های پیشنهادی ما خواستار سیاست زدایی در روند تصمیم گیری این صندوق هستیم.
نجفی گفت: محیط زیست و مدیریت صحیح آن به منظور ارتقای سلامت انسان و حفاظت از محیط زیست در مقابل حوادث ناشی از مواد شیمیایی و پسماند همواره یکی از مهمترین دغدغه‌های جمهوری اسلامی ایران بوده و این نگاه در آینده نیز مبنای هرگونه سیاست گذاری در رابطه با محیط زیست خواهد بود.
وی افزود: در واقع محیط زیست یکی از ارکان اصلی سیاست های ایران در سطح ملی و بین المللی و همین امر موجبات حضور فعال ایران در مسائل مربوط به محیط زیست را فراهم کرده است.
مدیرکل صلح و امنیت بین‌المللی وزارت امور خارجه گفت: یکی از مواد شیمیایی مهم مدیریت شده در چارچوب معاهدات فوق جیوه است، ایران یکی از کشورهایی است که فعالانه در تمام مراحل مذاکرات و تصویب کنوانسیون میناماتا مشارکت داشته است.
وی افزود: کنفرانس دیپلماتیک برای تدوین نهایی و امضای این کنوانسیون در اکتبر 2013 مصادف با مهر ماه 1392 در ژاپن برگزار شد و نمایندگان بسیاری از دولت ها از جمله ایران با شرکت در این کنفرانس، کنوانسیون را امضا کردند. کمیسیون جیوه از 16 آگوست سال 2017 برابر با 25 مرداد 96 در سطح بین المللی لازم الاجرا شده و ایران در 26 شهریور 1396 یعنی 17 سپتامبر 2017 به این کنوانسیون پیوسته است.
وی خاطرنشان کرد: مقررات کنوانسیون جیوه مستلزم اقداماتی در جهت کنترل و ممنوعیت برخی فعالیتهای مرتبط با جیوه است که عبارتند از ممنوعیت فعالیت معادن اصلی جیوه، کنترل و ممنوعیت رهاسازی جیوه و ترکیبات آن در خاک، هوا و آب ،حذف فرآیندهای صنعتی با کاربری جیوه مانند جیوه در معادن طلا و حذف تدریجی آن در لوازم پزشکی.
نجفی ادامه داد: همچنین نقل و انتقال، تجارت، شیوه فعال سازی، ذخیره سازی و امحا آن نیز در دایره شمول تعهدات کنوانسیون مذکور قرار دارد البته در کنار این ها بهره‌مندی از همکاری های بین المللی جهت اجرای این کنوانسیون از جمله مزایایی که در این سند حقوقی الزام‌آور پیش بینی شده است.
مدیر صلح و امنیت بین المللی وزارت امور خارجه گفت: ایران از همان ابتدای امر با ایجاد کمیته ملی جیوه در وزارت امور خارجه، تمام امور مربوط به این کنوانسیون اعم از بررسی اسناد، حضور فعال و موثر در نشست های بین المللی ،تعیین مواضع ملی ،تقسیم کار بین دست‌اندرکاران مختلف و تدوین نقشه راه اجرای ملی کنوانسیون را در دستور کار خود قرار داده است. علاوه بر این کمیته فنی جیوه در سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان مرجع ملی و هماهنگ‌کننده اجرای ملی کنوانسیون تشکیل شده است.
نجفی ادامه داد :همچنین ایران همواره در نشست های بین المللی، کمیته‌های فرعی ،ارکان تابعه و نیز هیات‌رئیسه کنوانسیون حضوری فعال داشته است ،به عنوان مثال هم اکنون کارشناسان ایران در هیات رئیسه کنوانسیون ،کمیته اجرا و پایبندی ،کارگروه‌های تخصصی مانند ارزیابی کارآمدی کنوانسیون میناماتا ،انتشار جیوه و تعیین حد آستانه پسماندهای جیوه عضویت فعال دارد.
وی گفت : اکنون پس از لازم الاجرا شدن کنوانسیون و برگزاری دو کنفرانس های آن طی دو سال گذشته مهمترین موضوع در خصوص مسئله، اجرای ملی است و بدون شک اجرای صحیح و کامل کنوانسیون منوط به فراهم کردن مقدمات و الزامات اولیه است که می‌توان آن را در دو بخش ملی و بین‌المللی مورد ارزیابی قرار داد.
نجفی در پایان اظهار امیدواری کرد که این دوره آموزشی دستاوردهای علمی و کاربردی در اجرای کنوانسیون میناماتا به همراه داشته و تلاشی مفید برای جامه عمل پوشاندن به شعار « جیوه را به تاریخ بسپاریم » باشد.