مرگ ماهیها با شکستن یخهای «شورابیل»
یخزدگی دریاچه شورابیل بهواسطه سرمای هوای 19 درجه زیر صفر در روزهای اخیر پرندگان مهاجر را با بنبست مواجه کرده است. پلیکانهای خاکستری، اردک چشمطلایی، اردک تاجدار، غاز خاکستری، غاز زنگولهبار و لکلک سیاه از پرندگان مهاجر و دراج، قرقاول، مرغابی، خوتکا، چنگر، حواصیل و آنگوت ازجمله پرندگان بومی هستند که در زمستان بهسمت این دریاچه میآیند و اکنون باید به فکر نقطه دیگری برای زمستانگذرانی خود باشند. آیا باید در شورابیل اقدام خاصی انجام شود یا این پرندگان میتوانند خود را با طبیعت سازگار کنند.
ارسال کننده : نادر زندی
اسماعیل کهرم، مشاور عالی سازمان محیطزیست بیان کرد: پرندگان میتوانند مناطق دیگر را برای فرود انتخاب کنند و گزینه آنها به شورابیل محدود نمیشود. از آنجا که پرندگان در ارتفاع بالا پرواز میکنند، از این دریاچه بهسمت نئور تغییر جهت پرواز میدهند، دریاچهای که از شورابیل فاصله زیادی نداشته و بهراحتی میتواند جایگزین آن شود. مشاور معصومه ابتکار یخزدگی شورابیل را امری طبیعی دانست و ادامه داد: امیدوارم مسئولان ناآگاهانه یخهای شورابیل را نشکنند؛ زیرا این اقدام میتواند لطمات زیادی را برای زیستمندان این دریاچه بههمراه داشته باشد. کل سیستم دریاچه در حال حاضر خود را با شرایط یخزدگی سازگار کرده است و ما در سالهایی با یخزدگی در شورابیل و حتی نئور روبهرو بودهایم.
کهرم عنوان کرد: گرچه روی دریاچه ممکن است حتی به قطر یکمتر هم یخ بزند؛ اما در ته شورابیل هوا درجه حرارتی معادل 4 درجه را دارد که در آن گونهها میتوانند به حیات خود در یک حالت خواب ادامه دهند و هیچ مشکلی ندارند تا اینکه با گذشت زمان یخها آب شوند.
وی با اشاره به اینکه در گذشته یکبار شکستن یخهای شورابیل اتفاق افتاده، گفت: در آن دوره با این تفکر که به زیستمندان دریاچه اکسیژن برسانند، یخها را میشکستند و همین امر آزاد شدن یونهای آهن را در دریاچه بهدنبال داشت و در نهایت باعث مرگ ماهیها شد. این تجربه ناموفق و شکست خورده نشان میدهد طبیعت راه خود را پیدا کرده و نیازی به دستکاری در آن نیست. در یخزدگی اخیر شورابیل نیز امیدوارم مسئولان بهدنبال شکستن یخها و برهم زدن سیکل طبیعی در این دریاچه نباشند.
در دانهپاشی احتیاط کنیم
قربان بدلزاده، مدیر روابط عمومی اداره کل محیط زیست استان اردبیل، نیز بیان کرد: بهواسطه یخزدگی اردبیل پرندگان به زیستگاههای دیگر این استان مهاجرت میکنند. وی درباره احتمال شکستن یخهای شورابیل گفت: متولی اصلی در این حوزه شیلات است و بهرهبرداری از آن را امور آب به عهده دارد. احسان طالبی، کارشناس محیط زیست، نیز در این زمینه به «سبزینه»، گفت: در کردستان، آذربایجان، اردبیل و سایر استانهای شمالغربی یخزدگی امری طبیعی است و پرندگان با مواجهه با این وضعیت بهسمت مناطق جنوبیتر میروند. در کردستان گفته میشود با برودت هوا و برف دانهپاشی برای پرندگان اتفاق افتاده است و در اجرای چنین رفتارهایی باید احتیاط بیشتری به خرج داد؛ زیرا ممکن است مضرات این اقدامات بیش از فواید آن باشد.
یخزدن را غنیمت بشماریم
پرویز بختیاری، نویسنده کتاب پرندهنگری، نیز درباره پیامدهای یخزدگی دریاچه شورابیل گفت: ما با 2 گروه افراد در مواجهه با چنین وضعیتی مواجهیم کسانی که دلشان برای محیط زیست و حیات وحش میسوزد و با مشاهده پرندهای که در سرما است دلشان به درد میآید. این گروه قصد دارند با حمایت از پرندگان آنها را به زیستگاه اولیه بازگردانند. در مقابل این گروه متخصصان حیات وحش همهچیز را در شکل طبیعی درست میدانند و معتقدند اگر هوا سرد شده است و باعث مرگ برخی گونهها میشود نباید در مقابل آن مانعی ایجاد کرد؛ زیرا باید گونههایی که میتوانند خود را با این شرایط سازگار کرده و قویتر هستند باقی بمانند تا نسل بعدی اینگونهها نسبت به شرایط سازگارتر باشد. به گفته آنها، این یک روند تکاملی است و نباید در آن اختلال ایجاد کرد.
این متخصص حیات وحش ادامه داد: این گروه معتقدند انقراض یک پدیده طبیعی است با این حال بسیاری معتقدند فعالیتهای انسانی این روند را تند کرده است. وی با تاکید بر نگاهی در میانه این 2 گروه گفت: غذا دادن به حیات وحش گرچه در درازمدت به ضرر آنها خواهد بود و این امر اثبات شده است؛ اما در مدت زمان کوتاه میتواند مفید باشد. اگر به پرندگانی که میهمان ما هستند دو تا سه روز غذا بدهیم آنها میتوانند تجدیدقوا کنند و با این اقدام در این حوزه فرهنگسازی انجام دهیم. اگر از مردم بخواهیم یک تا دو روز در کنار دریاچه جمع شوند و دانهپاشی را با مشارکت هم انجام دهند میتواند در بُعد آگاهیبخشی و تبلیغاتی برای کودکان، مردم و ارگانهای دولتی موثر باشد. ما در جهان سوم زندگی میکنیم و باید از فرصتهای اینچنینی بهره گرفت و از آن برای جلب نظر مردم استفاده کنیم.
این متخصص حوزه پرندگان گفت: پرندگان میتوانند با این دانهپاشی کوتاه تجدیدقوا کرده، زیستگاه دیگری را پیدا کنند. ضمن اینکه سرما همیشگی نیست و دریاچه نیز آرامآرام به شرایط طبیعی خود بازمیگردد. وی درباره شکستن یخهای شورابیل و اثری که ممکن است بر مرگ ماهیان و سایر گونههای موجود در این دریاچه بگذارد، گفت: در این خصوص اطلاعی ندارم؛ اما مرگ ماهیها در اثر شکستن یخها عجیب است.
برنامهای برای شکستن یخهای شورابیل وجود ندارد
محمد خداپرست، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اردبیل، نیز درباره وضعیت شورابیل و احتمال شکستن یخهای آن بیان کرد: این دریاچه بههمراه برخی آبگیرهای ما در ایام سرد سال یخ میزند و تلاش میکنیم حمایتهای لازم را از حیات وحش و تنوع زیستی این منطقه داشته باشیم.وی در همین رابطه به دانهپاشی بهعنوان یک راهکار اشاره کرد و افزود: در همین رابطه میتوان برنامه خوبی را با مشارکت مردم تدارک دید تا اهمیت حیات وحش برای آنها یادآوری شود.مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اردبیل درباره احتمال شکستن یخهای شورابیل گفت: برنامهای برای شکستن یخها وجود ندارد و نمیخواهیم این کار را انجام دهیم.
چند سال است بخش خصوصی به ماهیریزی در شورابیل اقدام کرده است، آیا ممکن است درخواستی از سمت بخش خصوصی برای شکستن یخها باشد، خداپرست بیان کرد: این امکان در این دریاچه وجود ندارد، هرچند که بسیاری از ماهیان این دریاچه بومی نیستند. در دریاچه نئور نیز ماهی کاراس وجود دارد که در برابر سرما مقاومت زیادی از خود نشان میدهد و از این جهت نگرانی برای ما وجود ندارد.
آخرین دیدگاهها