فرستنده:حسین محمودی
با این‌حال سازمان حفاظت محیط زیست هشدار داده بود که ۷۴گونه از جاندران مختلف در فهرست قرمز «اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت» قراردارند و اگر برای حفاظت از گونههای ارزشمند و در معرض خطر ایرانی مانند “گور”، “یوزپلنگ”، “خرس سیاه” و “گوزن زرد” اقدامی صورت نگیرد، به زودی و در آینده‌ای نه چندان دور شاهد انقراض آن‌ها خواهیم بود.
گروه اجتماعی، علی رغم تنوع زیستی فراوان و وجود جانوران گوناگون در ایران، حداقل ۷۴گونه از رده‌های مختلف جانوری در کشور در فهرست قرمز «اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت» قراردارند.
به گزارش بولتن نیوز، چندی پیش سازمان حفاظت محیط زیست ایران، به بهانۀ فرارسیدن روز جهانی حیات وحش(دوازدهم اسفند) گزارشی درخصوص وضعیت تنوع گونههای مختلف جانوری در ایران منتشر کرد. در این گزارش که توسط حسین محمدی، مدیرکل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش در سازمان حفاظت محیط زیست، نوشته شده بود، به وجود ۱۱۴۰گونه جانوری اعم از پستاندار، پرنده، خزنده، دوزیست و ماهیان آب‌های داخلی به علاوه ۶۵۰ گونه ماهی در آب‌های دریایی اشاره شده است.
با این‌حال سازمان حفاظت محیط زیست هشدار داده بود که ۷۴گونه از جاندران مختلف در فهرست قرمز «اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت» قراردارند و اگر برای حفاظت از گونههای ارزشمند و در معرض خطر ایرانی مانند “گور”، “یوزپلنگ”، “خرس سیاه” و “گوزن زرد” اقدامی صورت نگیرد، به زودی و در آینده‌ای نه چندان دور شاهد انقراض آن‌ها خواهیم بود.
شایان ذکر است، در کمتر از صدسال گذشته، برخی از ارزشمند‌ترین گونههای جانوری در ایران مانند “شیر ایرانی” و “ببر مازندران” به کلی منقرض شدهاند. طبق جدول منتشر شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایران، اکنون وضعیت “یوزپلنگ ایرانیگ در حالت بحرانی قراردارد و چند پستاندار دیگر از جمله “گوزن زرد ایرانی”، “گورخر آسیایی”، “فک دریای خزر”، “نهنگ آبی” و “نهنگ باله‌ای” نیز درمعرض خطر انقراض هستند. پستانداران دیگری ازجمله کل و بز، آهو، خفاش انگشت دراز، قوچ و میش ارمنی، خرس سیاه، نیز در وضعیت «آسیب پذیر» طبقه بندی شدهاند.
اما به جز پستانداران، تعدادی از پرندگان، خزندگان، دوزیستان و ماهیان نیز در وضعیت بحرانی یا در معرض خطر انقراض قراردارند. در این میان، “دال” یا “کرکس پشت سفید”، “عقاب خالدار بزرگ”، “لاک‌پشت پوزه عقابی”، “تمساح مردابی”، “سمندر لرستانی”، “ماهی ازون برون” و “ماهی کپور وحشی” جزو جاندارانی هستند که وضعیت آن‌ها بحرانی و یا در حال انقراض تشخیص داده شده است.
علت انقراض جانداران در ایران
سازمان حفاظت محیط زیست علت انقراض گونههای مختلف جاندران و درمعرض خطر قرارگرفتن آن‌ها را در 3 دسته کلی «عوامل ناشی از توسعه و فعالیت‌های انسانی»، «عوامل طبیعی» و «عوامل ناشی از ضعف ساختار حفاظت» بررسی کرده است. در دسته نخست یعنی «عوامل ناشی از توسعه و فعالیت‌های انسانی» چندعامل مختلف مسئول از میان رفتن جانوران و زیستگاه‌های آن‌ها تشخیص داده شدهاند.
«جزیره‌ای شدن زیستگاه‌ها و جمعیت گونه‌ها»، «وجود سلاح‌های غیرمجاز»، «حضور دام بیش از ظرفیت در زیستگاه‌ها»، «تجارت غیر قانونی گونههای جانوری و اجزای آن‌ها» همگی به طور مستقیم ناشی از فعالیت‌های انسانی و رعایت نکردن چارچوب‌های مربوط به توسعه پایدار است. در بخش عوامل طبیعی نیز شیوع انواع بیماری‌ها و خشکسالی‌های متناوب جزو مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده حیات وحش ایران هستند.
ضعف ساختار حفاظت
اما نمی‌توان از دلایل انقراض جانوران یا درمعرض خطر قرارگرفتن آن‌ها بدون یادکردن از ضعف ساختارهای حفاظتی و قانونی در ایران نام برد. به طور کلی عدم وجود امکانات و نیروی انسانی لازم و همچنین ضعف مقررات و قوانین در عرصۀ حفاظت از حیات وحش، روزگار بسیاری از جاندران در ایران را به دشواری انداخته است. حدود ۱۷میلیون هکتار در قالب ۲۷۲منطقه در سطح ایران با عناوین پارک ملّی، منطقه حفاظت شده، اثر طبیعی ملّی و پناهگاه حیات‌وحش به منظور حفظ ذخایر ژنتیکی کشور تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست هستند. در این میان برای حفاظت از این عرصه‌های وسیع وحساس، فقط۲۶۱۷محیط بان(سرانه ۶۵۰۰هکتار) و ۴۳۰واحد محیط بانی مشغول انجام وظیفه حفاظت هستند. این درصورتی است که برای حفاظت مفید و مطابق استاندار جهانی می‌بایست حداقل هزار واحد محیط‌بانی به کار گرفته شود.
آخرین دیدگاه‌ها