نقش سد شهیدمدنی در احیای دریاچه ارومیه
«توقف همه طرح‌های سدسازی در دست مطالعه و اجرایی (به استثنای سد شهیدمدنی تبریز و سد چراغ‌ویس کردستان) و طرح‌های شبکه‌های آبیاری و آب‌رسانی پایین‌دست در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، ذخیره و رهاسازی آب در سد شهیدمدنی تبریز منحصراً برای دریاچه ارومیه»، سومین مصوبه هیئت دولت برای احیای دریاچه ارومیه است. به نظر می‌رسد اجرای این مصوبه بتواند بخش بزرگی از مشکلات این دریاچه را حل کند، با این حال آیا این مصوبه اجرایی شده است یا همچنان مشکلاتی در راه رسیدن به آن وجود دارد؟
ارسال کننده : نادر زندی
محمدمسعود تجریشی، مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه، در این‌باره به «سبزینه»، گفت: مقرر شده است برای تمام سدهای نیمه‌کاره ارزیابی محیط زیستی صورت گیرد و در کنار آن آب ذخیره شده به کمک دریاچه ارومیه بیاید. وی از توافقات صورت گرفته میان وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست در این زمینه خبر داد و بیان کرد: در حوضه آبریز بارگذاری جدید به صلاح نیست؛ زیرا ما تقریبا 70 تا 75 درصد منابع آب حوضه را مصرف می‌کنیم؛ این در حالی است که استاندارد جهانی در این زمینه تنها 40 تا 45درصد است. مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با اعلام این‌که هیچ سد جدیدی در شمال غرب ایران نباید ساخته شود، عنوان کرد: چنانچه قصد ساخت سد جدیدی را داشته باشیم باید تنها به گزینه‌ای محدود شود که برای کمک به دریاچه باشد. وی درباره وضعیت کشاورزی در روستاهای حاشیه دریاچه ارومیه گفت: باید مصارف آب موجود در منطقه را کاهش و در کنار آن بهره‌وری را افزایش دهیم. در همین رابطه نمونه‌ای از مزرعه به مساحت دو هکتار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه ایجاد شده که قبلا رقمی معادل 38 هزار متر معکب آب در آن مصرف می‌شد. با بهبود روش‌های آبیاری، مصرف آب در این مزرعه به 6 هزار متر مکعب کاهش پیدا کرده است.
رهاسازی 32 هزار مترمکعب آب با بهبود آبیاری در یک مزرعه
تجریشی با بیان این‌که 32 هزار متر مکعب آب آزاد شده از این مزرعه نمونه به دریاچه ارومیه بازمی‌گردد، اضافه کرد: با بهره‌گیری از فناوری در کنار فعالیت‌های ترویجی می‌توان میزان تولید را افزایش و حجم آب مصرفی در مزارع را کاهش داد. در این حالت به‌عنوان مثال یک باغدار مزرعه سیب، حجم بیش‌تری از محصول را در کنار مقدار کمتری از آب تولید می‌کند. وی در همین رابطه از هماهنگی‌های صورت گرفته با جهاد کشاورزی خبر داد و بیان کرد: براساس این هماهنگی‌ها مقرر شده است بهره‌وری از آب و درآمد کشاورزان افزایش یابد. مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره سد شهیدمدنی و نقش آن در احیای دریاچه ارومیه عنوان کرد: امسال رهاسازی آب این سد برای دریاچه انجام شده و در کنار آن آب‌گیری برای احیای دریاچه ارومیه نیز صورت خواهد گرفت.
مردم باید به شیوه خودپلیسی در برابر متخلفان بایستند
وی در پاسخ به این پرسش که زمانی کشاورز بتواند با حجم کمتری از آب، میزان تولید یکسانی داشته باشد چه تضمینی وجود دارد میزان سطح زیرکشت خود را افزایش ندهد، گفت: این نگرانی همواره وجود دارد از این رو در مصوبه یک هیئت دولت برای احیای دریاچه به موضوع عدم توسعه کشاورزی در حاشیه دریاچه ارومیه توجه نشان داده شده است. تجریشی با اشاره به این‌که اگر بهره‌وری آب افزایش پیدا کند؛ اما در کنار آن سطح زیر کشت بالا برود، نقض غرض رخ داده است، افزود: چنانچه دریاچه ارومیه خشک شود، جمعیت اطراف آن ناچار به کوچ خواهند شد، این امر ضرورت فعالیت‌های فرهنگی برای ساکنان مناطق حاشیه دریاچه و به ویژه کشاورزان را نشان می‌دهد. اگر مردم به جمع‌بندی لازم در این خصوص برسند احیای دریاچه به یک مطالبه مردمی تبدیل خواهد شد و خودشان در روند احیاء مشارکت می‌کنند. در این وضعیت حتی اگر جلوگیری از برداشت‌های غیرقانونی برای دولت ممکن نباشد، آن‌ها به شیوه خودپلیسی در مقابل برداشت‌کنندگان غیرمجاز ایستادگی می‌کنند. مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه در پاسخ به این پرسش که فعالیت‌های فرهنگی از چه مرجعی انجام می‌شود و ارزیابی آن چگونه خواهد بود، گفت: در مصوبه 1393 هیئت دولت برنامه‌های فنی در تهران برنامه‌ریزی می‌شود. اما در موضوع فرهنگی استانداران بر اساس الزامات فرهنگی و اجتماعی، فعالیت‌هایی را تدارک دیده و از بودجه‌ای که برای این کار اختصاص داده شده است، استفاده می‌کنند. این برنامه‌ها باید به آگاه شدن و توانمندی مردم محلی و حساسیت آن‌ها کمک کند و در کنار آن تشکل‌های مردمی نیز نقش کنترلی و نظارتی دارند. استانداری‌ها نیز موظفند عملکرد سالانه خود در این حوزه را به ستاد احیای دریاچه ارومیه ارائه دهند.
از اقدامات فرهنگی انجام شده در حوضه ارومیه راضی نیستیم
تجریشی درباره ارزیابی صورت گرفته از این فعالیت‌ها تاکنون گفت: نمی‌توانیم بگوییم رضایت حداکثری حاصل شده است. ما معتقدیم مردم ساکن شهرها و روستاهای اطراف دریاچه باید به شکل گسترده‌تری در جریان تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه قرار بگیرند. چون با وقوع این امر جابه‌جایی‌های بزرگ جمعیتی در این مناطق رخ خواهد داد. مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه در همین رابطه از مشکلات سلامت برای مردم ساکنان این مناطق خبر داد و عنوان کرد: پخش شدن نمک در طبیعت و مناطق مسکونی موجب شده است شمار مبتلایان به آب مرواید و برخی مشکلات تنفسی برای مردم ساکن حاشیه دریاچه ارومیه به شکل محسوسی بیش‌تر از سایر مناطق باشد.
آخرین دیدگاه‌ها