گزارشی تکاندهنده

«حق باشماست! واقعاً متاسفم، حیفه این درخت نیست، بچه ها جمع کنید بریم»، پاسخی بود که آرزو داشتم بشنوم اما پاسخی که من شنیدم این بود: « باید آبادانی بشه! »

دیگر بحث را ادامه ندادم به اتاقم برگشتم و با خود اندیشیدم که بی¬پولی چقدر می¬تواند ویرانگر باشد. درختی بدان تنومندی حداقل دو ملیون تومانی می ارزد و این پول می¬تواند کمک مناسبی برای مرد و خانواده¬اش باشد، هر چند می¬دانستم وی به هیچوجه فقیر نیست.

بعد از اینکه درخت قطعه قطعه شد به بیرون بازگشتم، از یکی از کارکنان که مشغول جمع¬آوری الوارها بود پرسیدم درخت را چند فروختند؟ پاسخ داد: ۲۰۰ هزار تومن!

هفت مرد، درختی کهنسال با قدمتی شاید بیش از عمر تمام آن هفت مرد و فقط ۲۰۰ هزار تومان.

زمانی که بواسطه قبولی در دانشگاه به شمال کشور آمدم بسیار خوشنود بودم، چون قرار بود چندسالی را در یکی از زیباترین نقاط ایران بگذرانم. طی دوران مدرسه در تهران همواره لحظه شماری می¬کردم تا ایام عید یا تابستان فرا رسند و من همراه خانواده عازم شمال شوم.

با آمدن به دانشگاه گیلان، دیگر نیازی به لحظه شماری نبود. حداقل برای چند سال شمال خانه من می¬بود. هیچ علاقه¬ای نداشتم که طی تعطیلات یا ایام فرجه نزد خانواده¬ام بازگردم، نمی¬خواستم حتی یک ثانیه تنفس در شمال را از دست بدهم. زمان می¬گذشت و من بیشتر و بیشتر غرق در زیبایی¬های این خطه می¬شدم. اما بتدریج با حقایقی آشنا شدم که زندگی در اینجا را برایم بشدت دشوار و رنج¬آور ساختند¬؛ با چشمان خود دیدم که چگونه جنگلها هر روز کم تراکم¬تر از دیروزشان می¬شوند. با چشمان خود ماشین¬های بزرگ حامل الوارهای عظیم را دیدم. تپه¬هایی از زباله¬های انباشته شده در بطن جنگل را دیدم. دیدم تفنگ های بزرگی را که پرندگان کوچک بینوا را نشانه گرفته بودند. بی تفاوتی نهادها و سازمان¬های مسئول را هم دیدم.

اما ناامید نشدم با خود گفتم تمام سعیم را به کار می¬بندم تا در حد توان جنگل را حفظ کنم. به دامداران می¬گفتم درختان را نبرند. پاسخ می¬دادند جنگل پر از درخت است، با بریدن ما که تمام نمی¬شود. می¬گفتند چگونه شکم دامهایمان را سیر کنیم. می¬گفتند تو هم اگر از پدرت پول مفت نمی¬گرفتی حالا کنار ما داشتی درخت می-بریدی- شاید در مورد جمله آخر حق با آنان بود.

زمانی که در ناحیه¬ای جنگلی صدای اره برقی می¬شنیدم یا می¬دیدم عده¬ای مشغول غارت جنگل¬هایند با اداره¬ی جنگلبانی تماس می¬گرفتم. هر بار تشکر می¬کردند و قول پیگیری می¬دادند، اما هرگز پیگیری¬ای صورت نمی-پذیرفت. هر بار دزدان و چپاول گران با خیالی آسوده ماشین¬هایشان را از چوبهای جنگل انباشته می¬کردند و میزدند به چاک.

یادم می آید همان اوایل ورودم به شمال، یک روز بعد از ظهر با اداره جنگلبانی منطقه تماس گرفتم تا گزارش قطع درختان را بدهم. آقایی که پشت خط بود از من خواست مختصات دقیق محل مورد نظر را بگویم. من هم نام روستا را گفتم. اما او مختصات جغرافیایی می¬خواست و نه نام روستا را. پاسخ دادم کافیست شما به روستایی که اشاره کردم بیایید، بعد از آن صدای موتور اره¬ها خودشان شما را به محل وقوع جرم راهنمایی خواهند کرد. اما آن آقا با لحنی تند گفتند: « اگه جرات داری چرا خودت نمیری جلوشونو بگیری! »

چند سال پیش با جنگلبانی کل استان تماس گرفتم تا نام یکی از کارکنان متخلف را به آنان گزارش دهم، فردی که برخلاف وظیفه¬اش با غارتگران ساخت و پاخت می¬کند. خیلی خوشحال شدند و قول دادند که حتماً گروهی را برای بررسی می¬فرستند. هفته¬ی پیش همان فرد متخلف را دیدم که ور دست یک راننده نیسان با باری پر از چوبهای جنگل نشسته بود.

همین حالا که مشغول نگارش این سطور هستم حداقل غرش سه اره برقی بر روحم چنگ می¬اندازند. آیا با جنگلبانی تماس خواهم گرفت؟ هرگز!

من گناهکارترین بنده¬ی خداوند هستم چراکه نااُمیدترینم.آیا باید از خداوند بخواهم شخصاً وارد عمل شود درصورتی که می¬دانم این وظیفه¬ی ماست تا کاری کنیم؟ ما کاری نمی¬کنیم، سالهای تجربه¬ زندگی در شمال کشور و تقلا برای بهبود وضعیت این را به من اثبات کرده است.

یادم می¬آید طی دوران مدرسه¬ام برنامه¬ای پخش می¬شد از دکتر بسکی. این برنامه برای من خیلی جالب بود. پیرمرد در جنگل¬ها قدم می¬زد، به آسیب¬هایی که بر پیکره¬ی طبیعت وارد کرده¬ایم اشاره می¬کرد و مثل ابر بهار می¬گریست. من از گریه¬هایش می¬خندیدم، اصلاً همین برایم جالب بود. با خودم می¬گفتم چرا مردی با این سن و سال مثل بچه ها گریه می¬کند؟ اما حالا او را میفهمم. اگر به وضعیت اسفناک محیط زیستمان واقف باشیم، اگر بدانیم چه بلایی بر سر طبیعتمان آورده¬ایم همگی گریه خواهیم کرد. اینجا یکی از همان جاهایست که باید گریست.