فرستنده:مسعود عاقبت اندیش
اؤیرنجی سسی: کنگره بینالمللی نجات دریاچه ارومیه با حضور ۶۰۰ کارشناس و پژوهشگر ایرانی و خارجی گشایش یافت. اعلام شد ۷ وزیر دولت روحانی مامور نجات این دریاچه شده‌اند. گفته می‌شود رئیس‌جمهور ایران قصد دارد به هر قیمتی دریاچه را نجات دهد.
کنگره بینالمللی نجات دریاچه ارومیه روزهای ۲۸ تا ۳۰ بهمن ۱۳۹۲ با همکاری سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور و دانشگاه ارومیه کار خود را در مرکز نازلوی دانشگاه ارومیه آغاز کرد.
برگزاری این کنگره زمانی انجام می‌گیرد که بنابه گفته مسئولین ۸۵ درصد آب دریاچه ارومیه از بین رفته و این دریاچه آخرین نفس‌های حیات خود را می‌کشد.
صاحب‌نظرانی که سال‌ها با نجات دریاچه ارومیه درگیر بوده و طرح و پروژه‌های نجات این دریاچه را به مسئولین ارائه کرده‌اند می‌گویند دولت ایران تابحال اقدامی عملی جهت جلوگیری از نابودی این دریاچه نکرده است.
همین کارشناسان انتقاد می‌کنند که وضعیت دریاچه ارومیه در ۶ ماهه اخیر ریاست جمهوری حسن روحانی نیز تغییری نکرده است.
عیسی کلانتری دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه تاکید می‌کند که در فاجعه زیست محیطی، اشتباهاتی سبب خشک شدن دریاچه ارومیه شده است، اما این موجب نخواهد شد که دولت از تلاش در جهت جبران اشتباه و احیای دریاچه دست بردارد.
کلانتری در نخستین روز کنگره بینالمللی دریاچه ارومیه اظهارداشت: «رئیس جمهوری دستور داده است دریاچه ارومیه باید به هر قیمتی احیا شود و ما دست همکاری تمامی متخصصان داخلی و خارجی را برای احیای مجدد این دریاچه می‌فشاریم
ماموریت ۷ وزیر برای نجات دریاچه ارومیه
خبرگزاری مهر از قول حمید چیت‌چیان وزیر نیرو از “ماموریت ویژه هفت وزیر برای نجات دریاچه ارومیه” خبر داده است. چیت‌چیان اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران در بالاترین سطح کمیته ویژه‌ای متشکل از ۷ وزیر دولت و با ریاست معاون اول رئیس‌جمهور برای نجات دریاچه ارومیه تاسیس کرده است.
وزیر نیرو تاکید کرده که مسئله دریاچه ارومیه یک مسئله جهانی و فراملی است و برای احیای این دریاچه نیاز به همکاری تمامی دانشمندان و صاحبنظران جهانی است. وی همچنین خبر داده که مدیریت اجرایی این طرح به عهده عیسی کلانتری وزیر کشاورزی سابق واگذار شده است.
مرضیه لک عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین و متخصص محیط‌های دریاچه‌های شور به رسانه‌های کشور گفته است: «برای نجات دریاچه ارومیه ناچاریم از نظرات و دانسته‌های مشاوران خارجی استفاده کنیم، چرا که به تنهایی قادر به نجات این دریاچه نخواهیم بود.»
نظر کارشناسان آلمانی درباره نجات دریاچه
به نظر دکتر بیژن کوشان، زمین‌شناس و کارشناس محیط زیست مقیم آلمان دولت دیر به فکر نجات دریاچه ارومیه افتاده و زمان اجرای طرح‌هایی که سال‌ها خاک خورده، اکنون فرا رسیده و باید وارد مرحله اجرایی شوند.
عاجل‌ترین طرح برای نجات دریاچه ارومیه به نظر این کارشناس دورکردن نمک‌هاست که به مقدار ۱۰ میلیارد متر مکعب انباشت شده است.
آگاهی مردم، رواج آبیاری قطره‌ای، دادن خسارت به کشاورزان محل هم از جمله برنامه‌های عاجلی هستند که به نظر کوشان دولت می‌تواند اجرا کند.
آقای کوشان در مصاحبه با دویچه‌وله می‌گوید کشورهای خارجی فقط می‌توانند به لحاظ فن‌آوری و تکنولوژی به ایران کمک کنند. وی تاکید می‌کند که آلمان می‌تواند تکنولوژی قوی و پیشرفته‌ای برای انتقال نمک‌ها و آزمایشگاه‌های مدرن در اختیار ایران قراردهد.
زمان تصمیم‌گیری فرا رسیده است
لوتس متس از دانشگاه برلین یکی از شرکت‌کنندگان آلمانی در کنگره بینالمللی نجات دریاچه ارومیه است.
وی پس از پایان نخستین روز کنگره به دویچه‌وله گفت: «کارشناسانی از آمریکا، روسیه و آلمان به ایران آمدند و ما در تهران با وزیر نیرو و دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه ملاقات داشتیم. در این دیدار فرصتی بوجود آمد که توانستیم نقطه نظرات خود را بیان کنیم و تبادل نظر انجام گیرد. نظرات متفاوتی مطرح گردید اما درباره دلایل اصلی خشکی و فاجعه دریاچه ارومیه بحث زیادی صورت نگرفت.»
آقای متس که از بانیان همایش بینالمللی نجات دریاچه ارومیه در برلین است درباره راه حل و پیشنهاد خود به دولت ایران نیز چنین توضیح می‌دهد: «ما در برلین هم بحث کردیم که برای حل مشکل دریاچه ارومیه چاره اساسی اندیشیده شود. ما نمی‌توانیم یک راه حل جادویی پیشنهاد کنیم و باید در خود محل بحث شود تا چه مقدار قصد دارند رهاسازی آب سدها انجام گیرد و تا چه مقدار آب سدها برای آبیاری زمین‌های کشاورزی استفاده شود و اصلا با وضعیت کنونی آبیاری زمین‌ها تا چه حد ضرورت دارد؟ درباره این مسائل باید در خود محل توافق کنند و به نتیجه برسند. ما به عنوان ناظر خارجی فقط می‌توانیم درباره تجربه خارج و مشکلات و پیامدهای ناشی از خشکی دریاچه شور اظهار نظر کنیم و توضیح دهیم که چگونه می توان از اشتباهات درس گرفت.»
کنگره چگونه برگزار می‌شود؟
به گفته دکتر ناصر آق، دبیر علمی کنگره بینالمللی نجات دریاچه ارومیه در نخستین روز همایش یک متخصص آمریکایی و آلمانی و همچنین دو متخصص ایرانی سخنرانی کردند. در ادامه مهمانان به کناره‌های دریاچه رفتند و با وضعیت آن از نزدیک آشنا شدند.
مدیر علمی کنگره ادامه می‌دهد: «در روز پایانی همایش ۳ جلسه تخصصی برگزار خواهد شد تا دیدگاه‌های اصلی و مهمی که برای احیای دریاچه مطرح می‌شود بررسی و به دولت پیشنهاد شود. این پشنهادها به عنوان قدم‌های اول برای موضوع احیای دریاچه ارومیه توسط دولت مد نظر قرارخواهد گرفت.»
دبیر علمی کنگره بینالمللی نجات دریاچه ارومیه خاطرنشان می‌کند: «تعدای از متخصصین خارجی که دعوت کردیم تجربه ۴۰ ساله درباره دریاچه های شور آرال در آسیای میانه دارند و محققینی که در مدیریت دریاچه بزرگ نمک در یوتا کار می‌کنند نیز حضور دارند. اینها پیشنهادت بسیار جالبی برای مدیریت بهتر دریاچه ارومیه و راه‌کارهای پیشنهادی برای احیای دریاچه دادند.»
اجرای طرح‌های نجات دریاچه تا ۳ ماه دیگر
دبیر علمی کنگره بینالمللی نجات دریاچه ارومیه در ادامه تاکید می کند رئیس‌جمهور ایران به آقای کلانتری مجری طرح احیای دریاچه ارومیه اختیار تام و قول صد درصد دادند که این ایده‌های پژوهشی که واقعا می‌توانند به احیای دریاچه ارومیه کمک کنند اجرا خواهد شد.
آقای آق اضافه می‌کند: «دکتر کلانتری در جلسه گفتند که هزینه را حذف کنید و اصلا هزینه مهم نیست و اگر طرحی واقعا اجرایی باشد و بتواند کمک بکند به احیای دریاچه، ما هزینه‌اش را هر چقدر هم که باشد تامین خواهیم کرد. این تضمینی است که دولت و شخص رئیس‌جمهور به ایشان داده است. آقای کلانتری موظف شده که تا ۳ ماه آینده تمام ایده‌های دقیق اجرایی را روی میز دولت بگذارد و دولت هم برای اجرای آن تامین اعتبار خواهد کرد.»
دبیر علمی کنگره ارومیه همچنین می‌گوید: «کنگره می‌تواند راهکارهایی را به دولت و کار گروه نجات دریاچه ارومیه درباره رهاسازی آب سدها پیشنهاد کند. ما مطمئن هستم مسئولین از خروجی هایی این کنفرانس به راحتی نخواهند گذاشت و تعدادی از پیشنهادات ما را اجرا خواهند کرد.»
کارشناسان امید زیادی به نتایج حاصله کنگره بینالمللی نجات دریاچه ارومیه دارند و حتی این کنگره را آخرین راه نجات دریاچه توصیف می‌کنند.
دکترعلی‌اصغر ثیاب قدسی، دبیر اجرایی کنگره بینالمللی نجات دریاچه ارومیه در این رابطه به رسانه‌های کشور گفته است «کنگره بینالمللی نجات دریاچه ارومیه آخرین راه نجات دریاچه است و اگر خروجی آن عملیاتی نشود، به شخصه از نجات این دریاچه قطع امید خواهم کرد.»
آخرین دیدگاه‌ها