به شخص در حال مرگ و جان‌دادن «محتضر» می‌گویند. واژه‌ای که مناسب حال و احوال این روزهای دریاچه ارومیه است. دریاچه که تا دیروز چشم و چراغ مردم ارومیه بود و حالا در مثلث برداشت‌های غیرقانونی مردم ارومیه از آب این دریاچه، بی‌توجهی مسوولان و تغییرات اقلیمی پیش‌بینی‌شده، گرفتار شده است و هر روز کم‌آب‌تر و کم‌رمق‌تر می‌شود. هم‌اکنون 70درصد دریاچه خشک شده است.
دریاچه هنوز زیر نور آفتاب درخشان است. درخششی که بازتاب نور خورشید به آب نیست و بازتاب نور در نمک‌های بلورینی است که مسوولان صنعتی در آذربایجان‌شرقی و غربی خواب‌هایی برای آنها دیده‌اند. بررسی‌های میدانی خبرنگار اعزامی «شرق» به ارومیه نشان می‌دهد در ضلع شرقی دریاچه ارومیه، در حاشیه پل شهید کلانتری، مسوولان صنعت و معدن استان آذربایجان‌شرقی، با مجوز مسوولان سازمان محیط‌زیست آذربایجان‌غربی به شکل شبانه‌روزی در حال استحصال نمک از دریاچه ارومیه و انتقال آن به شهر تبریز هستند. همزمان مسوولان محلی در استان آذربایجان‌غربی از وجود ذرات نمک در هوای شهرهای اطراف دریاچه ارومیه و احتمال وقوع بادهای نمک در خطه آذربایجان خبر می‌دهند.
مساله‌ای که به‌گفته کارشناسان محیط‌زیست ناشی از استحصال بیش‌ازحد نمک در دریاچه ارومیه است. در همین رابطه محسن سلیمانی، مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌ها با تایید مشاهده ذرات نمک در هوای شهرهای اطراف ارومیه از روز جمعه گفت: در سفری که روز جمعه به اطراف دریاچه ارومیه داشتم از نزدیک شاهد وزش بادهای شدید و وجود ذرات نمک به‌همراه گرد و خاک در هوای این منطقه بودم.
200 تریلر پر از نمک روزانه به تبریز می‌رود
حاشیه شمالی و جنوبی پل شهید کلانتری در قلب دریاچه ارومیه پر است از تریلر‌هایی که روزانه بیش از شش‌هزارتن نمک از دریاچه ارومیه استحصال می‌کنند و پیمانکاران هرکدام مجوز‌هایی از اداره صنعت و معدن استان آذربایجان‌شرقی در دست دارند و کار خود را قانونی معرفی می‌کنند. یکی از پیمانکاران استحصال نمک، که روزانه بین شش تا 10 تریلر (که هرکدام گنجایش 30 تنی دارند) را پر از نمک می‌کند و به تبریز می‌رساند، از وجود بیش از 30 پیمانکار در ضلع جنوبی و شمالی پل شهید کلانتری خبر می‌دهد که با مجوز مشترک صنعت و معدن تبریز و محیط‌زیست ارومیه فعالیت می‌کنند. او می‌گوید: «کار استحصال نمک آنقدر کار سختی نیست، ما یک لودر می‌خواهیم و راننده ماهر که بتواند 30 تا 50سانتیمتر از نمک‌های سطح دریاچه را بتراشد و بعد آنها را به تریلر بریزد و تمام.» او می‌افزاید: در روزهای اول کار مشکلات متعددی داشتیم، مثلا تریلر‌ها در دریاچه گیر می‌کرد اما حالا به‌راحتی این کار را انجام می‌دهیم.
نمک‌ها را هر تن 10هزارتومان می‌فروشیم
سرعت بالای کار پیمانکاران استحصال نمک به شکلی است که روزانه 200 تریلر اقدام به استحصال نمک می‌کند و کمتر توقفی در کار آنها وجود دارد. پیمانکار ضلع شمالی پل کلانتری روی دریاچه ارومیه درباره کاربرد‌های نمک‌های استحصال‌شده می‌گوید: تا آنجایی که ما می‌دانیم در این نمک‌ها فلز‌های سنگینی وجود دارد که به درد صنایع در تبریز می‌خورد و کار‌هایی روی این نمک‌ها انجام می‌دهند و بعد از آن به تهران فرستاده می‌شود. او می‌گوید: نمک‌ها را هر تن 10هزارتومان به اداره صنعت و معدن تبریز می‌فروشیم و همه تریلر‌ها وابسته به اداره حمل‌ونقل این استان است و حساب و کتاب آنها با ما نیست.
استحصال بیش از حد، گردباد نمک ایجاد می‌کند
در همین رابطه سعید آقاخانی استاد دانشگاه تهران و کارشناس محیط‌زیست، در گفت‌وگو با «شرق» استحصال بیش‌ازحد نمک را باعث وقوع گردباد‌های نمک و گرد و غبار‌ها در شهرهای اطراف ارومیه می‌داند و می‌گوید: من خودم در بررسی‌های میدانی شاهد این مساله بودم که در دریاچه‌های نمک اقدام به استحصال می‌کنند و معادن استخراج نمک چه در ارومیه و چه در حوض سلطان و تالاب اراک فعال هستند.
او درباره تبعات این اقدام می‌گوید: استحصال بیش‌ازحد نمک باعث می‌شود اقلیم منطقه ناپایدار شود و پیوستگی رسوبات به‌کلی از بین برود و از خود ویرانه‌ای به‌جا بگذارد. این ویرانه حتی می‌تواند منشا گردوغبار نمک شود و از نظر علمی احتمال وقوع گردباد‌های نمک در شهرهای اطراف دریاچه ارومیه را تشدید می‌کند. بهروز دهزاد، استاد سابق دانشگاه شهید بهشتی و کارشناس‌ارشد محیط‌زیست نیز معتقد است استحصال نمک اقدامی نیست که کار یک شبه‌ای باشد و نیاز به مطالعات دقیق دارد. او درباره تبعات استحصال نمک می‌گوید: اظهارنظر دقیق درباره تبعات استحصال نمک نیاز به‌کار علمی دارد اما تجربه‌های ثابت‌شده نشان می‌دهد، استحصال نمک باعث می‌شود که غبار نمک در هوا پخش شود. اگر این نمک‌ها حاوی مواد و فلزات سنگین باشند به مراتب نگرانی‌ها تشدید می‌شود.
منبع:روزنامه شرق
آخرین دیدگاه‌ها