در حالی که وزارت نیرو خبر از احتمال آبگیری سد چمشیر تا پایان آذر را داده است؛ رئیس سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید، اجازه ایجاد سدی مشابه گتوند ۲ را نمی‌دهیم.
به گزارش خبرنگار مهر، سد «چمشیر» در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان در استان کهگیلویه و بویراحمد و بر روی رودخانه زهره در مراحل پایانی ساخت قرار دارد. سدی که وزارت نیرو آن را حیات‌بخش برای شرق خوزستان می‌داند اما برخی کارشناسان و دوست داران محیط زیست آن را زمینه‌ساز مرگ عروس زاگرس یا همان رودخانه زهره و خسارت سنگین برای خوزستان معرفی می‌کنند.
رودخانه زهره در واقع رودخانه‌ای به طول ۴۷۵ کیلومتر که از دو رود «فهلیان» و «تنگ شیو» در شهرستان ممسنی استان فارس سرچشمه می‌گیرد و با عبور از گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد به سمت خوزستان و درنهایت خلیج‌فارس ادامه راه می‌دهد. اما حالا دغدغه‌مندان محیط زیست درباره مرگ این عروس زیبای زاگرس هشدار داده اند و از عواقب جبران ناپذیر آبگیر سد چمشیر بر محیط زیست و حیات وحش می‌گویند.
وعده سلاجقه درباره سد پرحاشیه چمشیر/شوربختی در انتظار عروس زاگرس؟
سد چمشیر، بلندترین سد وزنی از نوع بتنی غلتکی (آر. سی. سی) ایران است با دارا بودن مخزن ۲.۳ میلیارد مکعب، دریاچه‌ای به طول ۴۸ کیلومتر و وسعت ۵۱ کیلومتر مربع است قرار بود دی ماه امسال آبگیری شود ولی به دلیل شائبه‌های فراوان در مورد عملکرد و عوارض احتمالی هنوز آبگیری نشده ولی برخی می‌گویند شمارش معکوس برای آبگیری این سد پرحاشیه آغاز شده است.
هشدار درباره تکرار تراژدی گتوند ۲/ سدسازی نیازمند شفافیت است
برخی از کارشناسان و متخصصان محیط زیست و آب معتقدند اگر چمشیر آبگیری شود، تراژدی گتوند ۲ تکرار می‌شود و به شدت مخالف آبگیری سد چمشیر هستند.
مهدی فصیحی هرندی پژوهشگر دیپلماسی آب در رابطه با این موضوع گفت: بررسی موردی سدها امری صحیح نیست و باید مساله بزرگ‌تری که سال‌های سال در مورد آن بحث شده است را مورد برسی قرار داد. اما درمورد چمشیر مناقشه‌ای دارد که عده‌ای می‌گویند چاه‌های نفت در آن منطقه وجود دارد و شرایط مشابهی با گتوند دارد. به نظر می‌رسد با توجه به عدم وجود اطلاعات و اینکه متأسفانه در پروژه‌های مهندسی سد به قدری عدم شفافیت وجود دارد که هر پروژه‌ای که اجرا می‌شود بدون آنکه اطلاعاتی به دست کارشناسان برسد آنها مجبور می‌شوند گمانه زنی‌هایی مبتنی بر شواهد علمی داشته باشند.
این پژوهشگر آب ادامه داد: سد سازی همانند انتقال آب دریای خزر به سمنان است مباحث زیست محیطی آن مطرح نشد و پس آن این مساله که آیا انتقال یک متر مکعب آب اقتصادی است یا خیر سخنی به میان نیامد.
گتوند یکی از فاجعه بارترین سدهای ایران است
وی ادامه داد: زمانی که سد ساخته می‌شود، برای آن اهدافی نیز تعیین می‌شود؛ تأمین آب شرب، کشاورزی و تولید برق به هر دلیلی هر یک از این دلایل محقق نمی‌شود.
فصیحی در خاتمه اضافه کرد: زمانی که در چرخه طبیعی دست برده می‌شود طبعات جبران ناپذیری به بار می‌آورد، به عنوان مثال گتوند یکی از فاجعه بارترین سدهای ایران است که اگر روال‌های قبلی ادامه پیدا کند چمشیر تجربه دوباره گتوند است، سوالی که وجود دارد اصلاً نیروگاه سد گتوند کار می‌کند یا خیر؟ اصلاً چرا نیروگاه گتوند فعالیت ندارد، آیا به جز شوری آب دلیلی دارد، چرا زمانی که پژوهشگری برای انجام تحقیقات به آن منطقه می‌رود تنها از محدوده خاصی امکان نمونه برداری وجود دارد؟ همگی سوالاتی است که باید به آنها پاسخ داده شود. زمانی که از اتفاقات گذشته درس نمی‌گیریم کنشگران به این سمت می‌روند که قطعاً فسادی در این عرصه وجود دارد.
خطر ایجاد کانون‌های بزرگ ریزگرد
حسین آخانی عضو هیئت علمی دانشکده زیست‌شناسی دانشگاه تهران نیز در این زمینه معتقد است: آبگیری سد باعث می‌شود جلوی سیلاب‌های رودخانه زهره گرفته شود و با این کار مانداب‌هایی که در اطراف هندیجان وجود دارد، آبی دریافت نمی‌کنند و به کانون‌های بزرگ ریزگرد تبدیل می‌شوند. موضوع دیگری که سازندگان سد به عنوان یک نکته مثبت از آن یاد می‌کنند
به گفته این پژوهشگر، گونه‌های درختی و درختچه‌ای در سازند گچساران به سختی رشد می‌کنند و فقط گونه‌های اندکی در آنجا دوام می‌آورند و در حال حاضر حدود ۵۰۰ هکتار جنگل در بستر آن رودخانه زهره وجود دارد و با آبگیری سد این پوشش از بین خواهد رفت. آخانی همچنین گفت: وقتی سد آبیاری شود به دلیل تجمع مواد آلی که در آنجا وجود دارد با انتشار متان مواجه می‌شویم که یک گاز گلخانه‌ای است.
مزایای آبگیری سد از نگاه کارشناسان وزارت نیرو
اما برخی در بخش وزارت نیرو و شرکت آب منطقه‌ای استان رویکرد موافق دارند. آرش مصلح، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویر احمد گفت: تأمین آب زمین‌های کشاورزی پایین دست از مهمترین مزایای احداث سد “چمشیر” در استان است که با توجه به خشکسالی‌های پیاپی سال‌های اخیر نیازی برای تحقق کشاورزی پایدار و بهبود وضعیت معیشتی بهره برداران است.
وی تاکید کرد: تولید انرژی برقابی به میزان ۴۸۲ گیگاوات ساعت در سال از دیگر مزایای این سازه بزرگ آبی است که می‌تواند بخشی از برق مورد نیاز استان کهگیلویه و بویراحمدی را تأمین کند.
به گفته مصلح، حدود ۱۲۵.۶ میلیون متر مکعب از آب سد چمشیر برای مصارف صنعت و کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد اختصاص دارد که تحقق این میزان آب، رونق تولید و اشتغال در این حوزه‌ها را به دنبال خواهد داشت.
آخرین دیدگاه‌ها