یکی از پدیده‌های مخرب محیطی که مناطق دارای اقلیم خشک و نیمه خشک مانند استان یزد را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد، طوفان‌های گرد و خاک یا ریزگرد است که علت اصلی این پدیده در یزد علاوه بر عوامل خارجی، عوامل داخلی مانند بارش اندک، خشکسالی و بیابانزایی در کانون کویر مرکزی ایران است.
به گزارش «تابناک» به نقل از ایرنا، طوفان‌های شن و گرد و غبار نه تنها تأثیری مخرب بر سلامتی انسان دارند بلکه محیط زیست، بخش کشاورزی و به طور کلی زیرساخت‌ها مختلف را نیز با مشکلات جدی مواجه می‌کند.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور پیش از این اعلام کرده بود: ۷۰ درصد ریزگردهای کشور دارای منشا خارجی با خاستگاه کشورهای اطراف به ویژه عراق، سوریه و عربستان است، ۲۷۰ میلیون هکتار کانون گرد و غبار در اطراف ایران وجود دارد که ۱۲۷ میلیون تن گرد و غبار در این کانون ها تولید می‌شود و باید با دیپلماسی محیط زیستی برای مهار آنها برنامه‌ریزی کنیم.
علی سلاجقه با بیان اینکه ۲۶ استان کشور درگیر پدیده گرد و غباراست، افزوده بود: حتی اگر بارش‌ها نرمال باشد، مناطقی از مرکز، جنوب شرق، یا شمال شرق و جنوب غرب مستعد پدیده گرد و غبار است؛ در داخل کشور هم ۳۵ کانون اصلی گرد و غبار شناسایی شده است که با تغییر اقلیم و کاهش بارش‌ها و از بین رفتن حقابه تالاب‌ها ، این کانون ها افزایش خواهد یافت.
وی اشاره به تولید چهار میلیون تن گرد و غبار در داخل کشور، تصریح: کاهش بارش‌ها، سو مدیریت در مصرف آب و وضعیت کشورهای همسایه موجب شده است، موضوع ریزگردها و آلودگی هوا به یک مساله ملی تبدیل شود.
به اعتقاد کارشناسان، تغییرات اقلیم، خشکسالی در سراسر جهان، تغییر پوشش زمین و پدیده بیابان زایی، در ارتباط با عوامل دیگری مانند قرار گرفتن ایران در کمربند خشک و نیمه خشک جهان، کمبود بارش سالیانه و افزایش پدیده گرد و خاک ، استان های مختلف از جمله یزد را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
به گزارش ایرنا، استان یزد به سبب موقعیت خاص جغرافیایی، مجاورت با بزرگترین کویرهای ایران و واقع شدن بر روی کمربند بیابانی جهان دارای ویژگی‌های خاص آب و هوایی است که بارش کم، بالا بودن دما و نوسانات شدید آن و تبخیر بالا و رطوبت اندک از جمله آنهاست؛ این خصوصیات سبب شده تا این استان به شدت از شرایط بیابانی و کویری متأثر بوده و با توجه به سطح خشک و بیابانی آن، زمینه تولیدگرد و خاک را دارا باشد.
استان یزد با اقلیم فراخشک و خشک از شاخص ترین استانهای مبتلا به فرسایش بادی و طوفان‌های گرد و غباری در کشور است و وقوع گرد و غبار یکی از نمودهای بارز پدیده بیابانزایی است و بررسی روند تغییرات شاخص غبارناکی هوا نیز بیانگر تشدید این پدیده طی دهه های اخیر به علت برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی، بروز خشکسالی های مداوم، گسترش فعالیت‌های معدنی و صنعتی و جاده های خاکی در مراتع و اراضی کشاورزی است.
پدیده گرد و غبار در استان یزد موضوع تازه نیست اما افزایش تعداد روزهای آلودگی به گرد و خاک و همچنین افزایش غلظت آن باعث افزایش نگرانی مردم این استان شده است به طوری برخی اوقات در مناطق مختلف استان دید افقی به حداقل ممکن می رسد.
کل مساحت مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی در استان یزد یک میلیون و ۸۷۶ هزار و ۱۴۱ هکتار است که از این مساحت یک میلیون ۵۲۳ هزار و ۶۵۵ هکتار جزء مناطق برداشت ، ۱۴۴ هزار و ۷۹ هکتار منطقه حمل و ۲۰۸ هزار و ۴۰۷ هکتار مناطق رسوب گذاری گرد و غبار را تشکل می دهد.
مساحت کانون های بحرانی فرسایش بادی در استان یزد هم ۹۷۶ هزار هکتار است که ۲۵۶ هزار هکتار آن دارای شدت زیاد(۱ H) ، ۴۶۸ هزار هکتار آن دارای شدت متوسط (H۲) و ۲۵۲ هزار هکتار مابقی دارای شدت کم (H۳ ) است.
سال گذشته در کشور ۲۰ میلیون یورو اعتبار برای مقابله با پدیده گردوغبار صرف شد، امسال نیز همین میزان از صندوق توسعه ملی به کارگروه ملی مقابله با پدیده گردوغبار تخصیص می‌یابد تا ظرف ۲ سال ۴۰ میلیون یورو یعنی بیش از یک هزار میلیارد تومان در این مسیر هزینه می شود، اما هنوز کانون‌های خیزش گردوغبار وسعت و تعداد بیشتری نسبت به گذشته دارند.
خشک شدن رودخانه‌ها و تالاب‌ها یکی از بزرگترین تهدیدها برای هوای ایران است، هم‌اکنون وسعت کانون‌های داخلی گردوغبار ۳۴.۶ میلیون هکتار است و وسعت کانون‌های خارجی نیز ۳۳۰میلیون هکتار برآورد شده است.
عامل اصلی آلودگی هوای یزد طوفان‌های گرد و غبار است
معاون محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست استان یزد در گفت و گو با گزارشگر ایرنا در خصوص منشأ آلودگی هوا در استان گفت: طبق داده‌های بدست آمده از ایستگاه‌های سنجش کیفی هوا، عامل اصلی آلوده کننده هوای استان ذرات معلق است که موجب بالاتر رفتن شاخص آلودگی هوا به بیش از حد استاندارد می شود.
سید مصطفی میرزاده افزود: با توجه به اهمیت این موضوع، طرح مطالعاتی با عنوان “شناسایی کانون های مولد گرد و غبار در استان” در سال ۱۳۹۷ انجام شد که بر اساس این مطالعه ۲۰۷ هزار هکتار کانون فوق بحرانی تولید ذرات معلق در استان شناسایی شد.
وی با اشاره به منابع اصلی و مهم تولید ذرات معلق در استان خاطرنشان کرد: این منابع نقطه‌ای صنایع، معادن و نقاط دفن نخاله ها،کانون های صفحه ای (اراضی ملی فاقد کاربری و مستثنیات با کاربری کشاورزی و یا بایر) و کانون های خطی (جاده ها و حریم های جاده ای و بستر خشکه رودها ) را شامل می شود.
آخرین دیدگاه‌ها