کشف لاشه ۲ قلاده فک خزری در سواحل مازندران / آیا تجربه تلخ پارسال تکرار می‌شود؟

عطاالله کاویان با اشاره به  گذشت چندین روز از مرگ این فک خزری ، افزود: متاسفانه گذشت زمان تعیین علت مرگ فک را سخت کرده است و فعلا اطلاعات مشخصی در خصوص نحوه تلف شدن این فک وجود ندارد.

وی همچنین از کشف لاشه یک قلاده فک خزری دیگر هم در ساحل شهرستان محمودآباد خبر داد و گفت :  همچنین سه روز پیش، لاشه یک فوک خزری دیگری در ساحل محمودآباد  پیدا شد که  بر اساس شواهد موجود علت مرگ آن برخورد با قایق موتوری بوده است.

پیدا شدن لاشه ۲ قلاده فک خزری در سومین ماه از سال جاری و مشخص نبودن علت مرگ آن نگرانی در باره احتمال تکرار تلفات ناشناخته نیمه نخست سال گذشته را زنده کرده است. اگر چه تلفات فک خزری طی دو دهه گذشته به علت کاهش شدید جمعیت آن و قرار گرفتن در معرض تهدید نابودی همواره نگران کننده بود ، ولی تلفات ۱۴ قلاده در نیمه نخست سال گذشته فقط در محدوده ساحلی مازندران پرسش های زیادی را مطرح کرده بود که هنوز پاسخی نگرفته است.

کارشناسان محیط زیست سال گذشته هنگام افزایش تلفات فک های خزری احتمال کشته شدن بخشی از آنها در مانور نیروی دریایی روسیه در دریای خزر ، ابتلای این گونه به بیماری آنفلوانزای پرندگان یا بیماری ناشناخته ، افزایش میزان آلودگی آب های خزر ، برخورد با قایق های موتوری تفریحی ، گرفتار شدن در تور صیادان و مسایلی از این دست را مطرح کرده بودند. اگر چه مرگ تعدادی از فک های خزر بر اثر برخورد با قایق های موتوری تایید و در بررسی ها زخم ناشی از انفجار در بدن یکی دو قلاده مشاهده شده بود ، ولی در باره مرگ دستکم نیمی از آنها هیچ توضیحی وجود نداشت.

مرکز حفاظت از فک خزری ایران آن زمان احتمال وجود بیماری میکروبی را مطرح و اعلام کرده بود که طی  تماس با افرادی که در  آلمان و هلند  بر روی فک خزری تحقیق می کنند مرگ چند قلاده فک خزری به علت بیماری آنفولانزای فوق حاد پرندگان تایید شد.

این مرکز در عین حال با استناد به این که لاشه بیشتر فک های پیدا شده در سلامت کامل بوده و کاهش وزن نداشتند و با توجه به اینکه روی لاشه های پیدا شده آسیب فیزیکی هم دیده نشده و  اغلب فک های یافت شده در سن ۱۵  تا ۲۰ سال و در اوج قدرت دوره زندگی بودند ، وجود عامل ناشناخته ای را مطرح کرده بود که سبب مرگ ناگهانی این گونه شد و قرار بود با نمونه برداری ها و انجام آزمایشات مختلف علت مرگ را مشخص کنند ، اقداماتی که تاکنون در باره نتایج آن اطلاع رسانی نشده است.

فک خزری یک گونه پستاندار دریایی کمیاب است که تنها در دریای خزر و رودخانه‌های منتهی به آن مانند ولگا و اورال در روسیه زندگی می‌کند. این‌گونه تنها پستاندار دریای خزر به‌شمار می‌آید و به دلیل صید بی‌رویه و به هم خوردن شرایط زیستی و کاهش شدید جمعیت نیازمند حمایت بین‌المللی است.

فک خزری به عنوان یکی از کوچک ترین اعضای خانواده فک های دنیا در سال های اخیر با کاهش شدید جمعیت مواجه شد و در آخرین رده بندی جانوران در خطر نابودی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (آی یو سی ان IUCN) به عنوان یک گونه در خطر انقراض جهانی معرفی شده است.

جمعیت این گونه که زمانی بیش از یک میلیون قلاده بود ، طی سه دهه اخیر به خاطر شکار بی رویه صیادان کشورهای حاشیه شمالی دریای خزر بشدت کاهش یافت و به کمتر از یکصد هزار قلاده رسید.

ساحل‌نشینان شمال به این جانور سگ آبی می‌گویند. فک ها به دمای آب بسیار وابسته هستند و به همین خاطر وقتی دمای آب افزایش می‌یابد، آن‌ها به بخش‌هایی که آب عمیق‌تر و قاعدتاً سردتر است، مهاجرت می‌کنند. فک‌ها در تابستان، بهار و پاییز بیشتر در آب‌های نیمه جنوبی خزر از جمله ایران زیست می‌کنند و برای زایمان به مناطق یخی در شمال دریای خزر می روند.