به گزارش گلونی به نقل از روابط عمومی سازمان حفاظت از محیط زیست، ریيس گروه منابع آب، پايش و آينده پژوهشی تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: «در حال حاضر ۴۳ درصد از تالاب‌های کشور پتانسیل تبدیل شدن به منشأ گرد و غبار را دارند و این بدان معناست که اگر شرایط تالاب مطلوب نباشد و نیاز آبی آن تأمین نشود، می‌تواند به کانون جدید گرد و غبار در کشور تبدیل شود.»
صدیقه مدرس طباطبايی در گفت‌و‌گو با پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت از محیط زیست، اظهار کرد: «تعیین و نظارت بر تامین نیاز آبی محیط زیستی تالاب‌ها و رودخانه‌های کشور، تهیه و اجرای برنامه‌های حفاظت و احیای تالاب‌ها، تهیه و اجرای برنامه مدیریت جامع تالاب‌ها با رویکرد زیست بومی و پایش تالاب های کشور از اصلی‌ترین فعالیت‌های سازمان حفاظت محیط زیست برای حفاظت از تالاب‌ها است.
وی عدم تأمین نیاز آبی محیط زیستی تالاب‌ها و کاهش آب ورودی به تالاب‌ها از منابع آب حوضه تالاب، تصرفات و تغییر کاربری‌های غیرمجاز اراضی تالاب و حاشیه تالاب‌ها، ورود و گسترش گونه‌های غیر بومی مضر یا مهاجم، ورود انواع آلاینده‌های بیولوژیکی، شیمیایی و فیزیکی ناشی از اراضی کشاورزی، شهرها، روستاها و صنایع و رسوبات ناشی از فرسایش خاک حوضه، اجرای طرح‌های توسعه‌ای و زیربنایی بزرگ مثل راه‌سازی، پتروشیمی، پالایشگاه، فرودگاه، خطوط انتقال انرژی در حوضه‌های تالابی بدون رعایت ملاحظات محیط زیستی، استفاده بی‌رویه و بیش از حد توان تجدیدپذیری تالاب مانند شکار و صید غیر مجاز و بی رویه و برداشت علوفه و سایر محصولات تالابی، تغییرات اقلیمی و نواقص و کمبودهای قانونی را از جمله چالش‌ها و تهدیدهای تالاب‌ها در ایران عنوان کرد.»
وزارت نیرو مکلف به تخصیص نیاز آبی تالاب‌ها است
ریيس گروه منابع آب، پايش و آينده پژوهشی تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست ضمن تأکید بر ضرورت تأمین به موقع نیاز آبی تالاب‌ها، تصریح کرد: «با استناد به ماده ۲ قانون حفاظت، احیاء و مدیریت تالاب های کشور، سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است نیاز آبی زیست محیطی تالاب‌ها را تعیین و وزارت نیرو مکلف است ضمن تدوین و اجرای برنامه مدون، نسبت به تخصیص و تأمین آن اقدام کند.»
وی افزود: «در راستای اجرای قانون و با توجه به حساسیت و شکنندگی وضعیت منابع آب و محیط زیست در حوضه‌های آبخیز تالاب‌ها و رودخانه‌ها، همچنین به منظور حفظ سلامتی و پایداری و امکان ارائه خدمات اکوسیستمی توسط آن‌ها، نیاز آبی محیط زیستی تالاب‌ها مطالعه و برای سه وضعیت خشکسالی، نرمال و ترسالی تعیین و در قالب جداول توزیع ماهانه ارائه می‌گردد.»
تعیین نیاز آبی تالاب‌ها و رودخانه‌ها به صورت حوضه‌ای
مدرس طباطبایی با اشاره به رویکرد حوضه آبخیزی وزارت نیرو در خصوص حجم منابع آب سطحی قابل برنامه‌ریزی برای مصارف محیط زیستی و پایداری جریان، اظهار کرد: «از آنجا که پس از خاتمه مطالعات تعیین نیاز آبی محیط زیستی تالاب‌ها و رودخانه‌ها و پیگیری تخصیص و تأمین آب توسط سازمان حفاظت محیط زیست، تأمین آب مورد نیاز تالاب‌ها از سوی وزارت نیرو، به صورت حوضه ای صورت می‌پذیرد، شرح خدمات تعیین نیاز آبی محیط زیستی مصوب سازمان نیز به صورت حوضه‌ای تدوین شده است.»
ریيس گروه منابع آب، پايش و آينده پژوهشی تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست با اعلام این که در حال حاضر پروژه‌های تعیین نیاز آبی محیط زیستی ۳۶ مجموعه تالابی و رودخانه‌ای خاتمه یافته و ۱۴ مجموعه در دست مطالعه و یا تحقیق و بازنگری قرار دارد، گفت: «تخصیص و تأمین نیاز آبی محیط زیستی تالاب‌ها و رودخانه‌های کشور در طی جلسات مشترک کارگروه آب و محیط زیست با بخش‌های مختلف وزارت نیرو و رؤسای حوضه‌های نه گانه، به صورت مستمر در دست پیگیری قرار دارد.»
وی اظهار کرد: «سازمان حفاظت محیط زیست در راستای عمل به وظیفه قانونی مصرح در قانون حفاظت، احیاء و مدیریت تالاب های کشور، نسبت به تأمین نیاز آبی محیط زیستی تالاب‌ها اقدام و نتایج مطالعات را به صورت رسمی به وزارت نیرو اعلام کرده است.»
مدرس طباطبایی اضافه کرد: «آنچه در این زمان ضروری به نظر می‌رسد، تدوین برنامه مدون و اجرای آن توسط وزارت نیرو در راستای تأمین نیاز آبی مورد نیاز تالاب‌ها به صورت مستمر، به موقع و با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست است.»
این مقام مسئول خاطر نشان کرد: «به رغم جلسات، مکاتبات و پیگیری‌های انجام شده، همکاری ثمربخشی از سوی وزارت نیرو صورت نپذیرفته است و بعضا چنانچه اقدامی نیز صورت پذیرفته، به صورت کوتاه مدت و مقطعی بوده و پاسخگوی تأمین نیاز محیط زیستی تالاب‌ها و جلوگیری از آثار تخریبی بلند مدت در آن‌ها نیست.»
ریيس گروه منابع آب، پايش و آينده پژوهشی تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست وضعیت فعلی تالاب‌های کشور را بیانگر عدم وجود اراده برای تأمین نیاز آبی آن‌ها توسط شرکت‌های آب منطقه‌ای وابسته به وزارت نیرو دانست.
وی با یادآوری این موضوع که عدم تأمین نیاز آبی محیط زیستی، اثرات تخریبی بلند مدتی بر تالاب‌ها دارد، گفت: «افزایش شوری آب تالاب، کاهش ظرفیت زیستگاهی، کاهش شدید توان حمایت‌کنندگی تالاب‌ها از معیشت جوامع بهره‌بردار و بومی و خشک شدن تالاب از مهمترین اثرات تخریبی عدم تأمین نیاز آبی آن‌ها است.»
عدم تأمین نیاز آبی، تالاب‌ها را به کانون‌های گرد و غبار تبدیل می‌کند
به گفته مدرس طباطبایی، یکی از آثار تشدیدی تخریب تالاب‌ها، تبدیل شدن بخش‌های وسیعی از بستر آن‌ها به منشاء برداشت گرد و غبار و شدت بخشیدن به غلظت ریزگردها در اطراف تالاب است که در برخی موارد اثرات آن از مرزهای کشورها نیز عبور کرده و بخش‌های وسیعی از کره زمین را در برمی‌گیرد.
وی ضمن مرور برخی از ارزش‌های تالاب‌ها همچون حفاظت از تنوع زیستی و ذخایر ژنی وابسته به تالاب، تأکید کرد: «بیشترین تنوع حیات و تولید ماده زنده در واحد سطح در تالاب‌ها صورت می‌گیرد.»
این کارشناس محیط زیست اضافه کرد: «تالاب‌ها به موازات آن که از جذاب‌ترین و بکرترین محیط‌های طبیعی اکوتوریسم و زیبایی‌شناختی و کنترل‌کننده طبیعی و مؤثر سیلاب‌ها و رسوبات حوضه خود هستند، در تنظیم اقلیم محلی و تلطیف هوا هم نقش دارند.»
وی اشاره‌ای هم به نقش تالاب‌ها در تثبیت ازت و چرخه کربن داشت و گفت: «تالاب‌ها تثبیت کننده بسیاری از مواد زائد و بار آلودگی بیولوژیکی و شیمیایی آب‌های سطحی ورودی به خود هستند.»
تالاب‌ها خاستگاه انواع گیاهان دارویی، غذایی و صنعتی
ریيس گروه منابع آب، پايش و آينده پژوهشی تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: «افزون بر اینکه تالاب‌ها تأمین کننده آب کشاورزی و شرب و سایر نیازهای معیشتی مردم بومی هستند، خاستگاه انواع گیاهان دارویی، غذایی و صنعتی نیز به شمار می‌آیند.»
وی با اعلام اینکه در حال حاضر تعداد ۲۲۶ تالاب شامل تالاب‌های فهرست آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست است، گفت: «اکثر این تالاب‌ها که وسعتی در حدود ۳.۴ میلیون هکتار از کل مساحت کشور را در بر گرفته‌اند، دارای برنامه‌های مدیریت و احیا هستند.»
مدرس طباطبایی یادآور شد: «از میان تالاب‌های فوق، تعداد ۲۵ مجموعه تالابی از جمله تالاب‌های ارومیه، انزلی، میانکاله و خلیج گرگان، گاوخونی، ارژن و پریشان، شادگان و هامون با وسعتی حدود ۱.۴ میلیون هکتار از جمله تالاب‌های رامسر سایت ایران هستند.»
۴۲ تالاب ایران به منشاء گرد و غبار تبدیل شده است
وی افزود: «از مجموع ۲۲۶ تالاب ذکر شده، بالغ بر ۴۲ تالاب کشور، منشاء گرد و غبار هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به تالاب‌های هورالعظیم، شادگان، ارومیه، هامون، میقان، صالحیه، بختگان و … اشاره کرد.»
ریيس گروه منابع آب، پايش و آينده پژوهشی تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در پایان گفت: «در حال حاضر ۴۳ درصد از تالاب‌های کشور پتانسیل تبدیل شدن به منشأ گرد و غبار را دارند و این بدان معناست که اگر شرایط تالاب‌ها مطلوب نباشد و نیاز آبی آن‌ها تأمین نشود، می‌توانند به کانون‌های جدید گرد و غبار در کشور تبدیل شوند.»
آخرین دیدگاه‌ها