قرار است به منظور نجات «خلیج گرگان» از خشک شدن کامل و ممانعت از ایجاد ریزگردها در منطقه، تعدادی از کانال‌های این خلیج لایروبی شود که این طرح مخالفان و موافقان بسیاری را با خود همراه دارد.
روزنامه ایران: مخالفان بر این باورند که مشاور طرح، نمی‌تواند اطمینان دهد که بعد از لایروبی دهانه، آبی در خلیج گرگان بماند. بنابراین در این خصوص باید مطالعات دقیق انجام شده و سپس اقدام شود. اما از دیگر سو، موافقان لایروبی را راهکاری مهم در نجات خلیج گرگان دانسته و این اقدام را در جلوگیری از شدت خشک شدن آن مؤثر می‌دانند.
«مجتبی ذوالجودی» معاون محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست در این خصوص به «ایران» می‌گوید: ستاد ملی احیای تالاب‌ها در پروژه لایروبی خلیج گرگان، پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی را مکلف کرده است تا این مطالعات را انجام دهد. این پژوهشگاه نیز پس از انجام مطالعات، لایروبی خلیج را توصیه کرده است. پس مبنای کار بر اساس مطالعات انجام شده و هم اکنون نیز نحوه انجام کار در حال بررسی است. وی می‌افزاید: بر اساس مطالعات و نتایج خروجی، مطالعات کار کلید خورده و البته در ستاد ملی احیای تالاب‌ها نیز سازمان بنادر و دریانوردی مکلف به اجرای این پروژه شده است. در حقیقت سازمان محیط‌زیست ناظر این پروژه بوده و همزمان با بررسی امور، قوانین را نیز پیگیری می‌کند.
خلیج گرگان در خطر است
«حمید خلیلی» مدیرکل مهندسی سواحل و بنادر سازمان بنادر و دریانوردی به «ایران» می‌گوید: بر اساس اصل ظروف مرتبط و با توجه به روند نزولی تراز آب دریای خزر طی چند سال اخیر، طبیعی است که تراز آب خلیج گرگان نیز به دنبال کاهش تراز آب دریای خزر کاهش پیدا کند. بنابراین راهکار لایروبی که طی چند سال گذشته نیز مطرح بوده است، به جلوگیری از شدت خشک شدن خلیج گرگان کمک خواهد کرد.
وی می‌افزاید: هم اکنون ارتفاع آب در ورودی برخی از کانال‌های خلیج گرگان، در مجاورت دریای خزر به ۲۰ سانتیمتر رسیده است، حال در چنین شرایطی اگر کاهش سالانه تراز ادامه پیدا کند، خلیج گرگان عملاً به دریاچه تبدیل خواهد شد.
به گفته خلیلی، از آنجایی که شدت تبخیر سالانه تقریباً بیش از ۲ برابر شدت بارش سالانه است، تداوم استمرار کاهش تراز آب، منجر به تشدید خشک شدن خلیج خواهد شد. لذا لایروبی برای جلوگیری از تشدید چنین اتفاقی البته با رعایت تمامی الزامات محیط‌زیستی، ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. نکته مهم در این خصوص این است که کار لایروبی یکی از کارهایی است که به جلوگیری از شدت مشکلات در خلیج گرگان کمک می‌کند و برای حل عمده مشکلات خلیج گرگان، باید سایر اقدامات برابر مصوبه کمیته ملی تالاب‌های کشور در دستور کار متولیان مربوطه قرار گیرد.
لایروبی برای نجات خلیج
در همین حال «محمد حسین نعمتی» رئیس اداره مهندسی سازمان بنادر و دریانوردی نیز به «ایران» می‌گوید: در مصوبه چهارمین جلسه ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور، لایروبی کانال‌های ورودی خلیج گرگان تصویب شد. برای تسهیل جریان آب بین خلیج گرگان و دریای خزر و طبق مطالعات پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی، مقرر شد سازمان بنادر و دریانوردی نسبت به لایروبی مسیر تبادل آبی خلیج گرگان از تنگه‌های طبیعی با اولویت چپاقلی و آشوراده و ضمن رعایت الزامات زیست محیطی به عرض ۲۰۰ متر و عمق ۱,۵ متر اقدام شود. در همین خصوص نیز سازمان بنادر، مجری مصوبات ستاد ملی تالاب‌ها، متولی انجام پروژه خواهد بود. وی ادامه می‌دهد: بر اساس اصل ظروف مرتبط، دو بدنه دریای خزر و خلیج گرگان، اگر ارتباط آبی با یکدیگر داشته باشند در یک تراز قرار داشته و مشکلی را ایجاد نخواهند کرد. اما اگر بعد از ۳ یا ۴ سال تراز آبی دریای خزر با همین روند کاهش پیدا کند، ارتباط دو بدنه قطع خواهد شد. بنابراین مقرر است تا با لایروبی زمان قطع شدن بدنه خلیج گرگان از دریای خزر و در نتیجه خشک شدن آن تا چند سال آینده به تعویق انداخته شود. سازمان محیط‌زیست هم در همین بازه زمانی راهکارهای بلندمدت را پیش‌بینی کرده و اجرایی خواهد کرد.
«لایروبی»، سناریویی غیرقابل اعتماد
در همین حال «مزدک دربیکی» عضو کمیسیون مناطق حفاظت شده اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت به «ایران» می‌گوید: برای باز کردن دهانه خلیج گرگان و لایروبی آن، سناریوی قابل اعتمادی روی میز تصمیم‌گیران نیست. لایروبی این دهانه یکی از گزینه‌‌‌ها است، اما مشاور طرح نمی‌تواند اطمینان بدهد بعد از لایروبی دهانه، آبی در خلیج گرگان بماند. بنابراین در این خصوص باید مطالعات دقیق انجام شود.
«علی اکبر یداللهی» معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست مازندران نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» از انجام اقدامات کوتاه مدت برای نجات خلیج گرگان سخن می‌گوید، اما آن را کافی نمی‌داند. به گفته او، لایروبی ۶۶ کیلومتر از کانال‌های منتهی به خلیج گرگان مثل باز کردن و بالن زدن رگ‌های مسدود شده این قلب است و خلیج گرگان برای نجات، نیازمند جراحی قلب است.
«عبدالمجید نادری» عضو هیأت علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی نیز به «ایران» می‌گوید: خلیج گرگان دیر یا زود از دریای خزر جدا خواهد افتاد. حتی بالا آمدن تراز دریای خزر نیز به‌دلیل آنکه رسوب‌گذاری در امتداد میانکاله همچنان ادامه دارد، نخواهد توانست کمکی به باز ماندن این خلیج کند. اقداماتی نظیر لایروبی ورودی خلیج گرگان که امروزه در حال انجام آن هستیم، گرچه می‌تواند فرصتی را برای اقدامات بعدی فراهم کند ولی اینگونه اقدامات، موقتی و هزینه‌بر هستند.
آخرین دیدگاه‌ها