«تالاب هورالعظیم که طی سال‌های گذشته به بهانه استخراج نفت ارزان توسط شرکت‌های خارجی خشکانده شده است. همین امر نیز تالاب را به یکی از کانون‌های ریزگردهای داخلی استان خوزستان تبدیل کرده است.»
روزنامه ایران/ این نکته نظری است که معمولاً درباره این تالاب و وضعیت ناگوار آن در بسیاری از محافل عمومی می‌شنویم. اما معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید اگر چه فعالیت‌های شرکت‌های نفتی در تالاب هورالعظیم تأثیر خود را برجای گذاشته است، اما عملکردشان تالاب را خشک نکرده و در حقیقت مشکل اصلی تالاب به عدم تأمین حقابه آب و کاهش میزان ورودی به آن بازمی گردد.
«سید عادل مولا» معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیطزیست خوزستان، نقش شرکت‌های نفتی در خشک شدن بخشی از تالاب هورالعظیم را بی‌تأثیر ندانسته و به «ایران» می‌گوید: در تحلیل و آنالیز این موضوع باید به دو بحث توسعه، منابع موجود و الزامات توجه داشته باشیم. در برخی از اوقات متأسفانه شرکت‌های نفتی به الزامات توجهی نکرده و حتی آن را نادیده می‌گیرند. به طور مثال این شرکت‌ها باید در ایجاد زیرگذرها برای تبادل آبی در تالاب دقت لازم را به عمل آورده و الزامات مورد نظر در خصوص آلودگی‌ها را رعایت کنند. اگر چه فعالیت‌های شرکت‌های نفتی در تالاب هورالعظیم تأثیر خود را برجای گذاشته است، اما عملکردشان تالاب را خشک نکرده است.
وی می‌افزاید: پیشتر شرکت ژاپنی اینپکس، گزارشی جامع از ارزیابی‌های محیط زیستی را تهیه کرده و در طول حضور در منطقه تمامی آنها را رعایت می‌کرد. اما در حال حاضر به جای یک شرکت چینی، چندین شرکت چینی در منطقه فعالیت دارند.
اما مشکل ما در حال حاضر وجود شرکت چینی و یا ژاپنی و رعایت الزامات از سوی آنها نیست؛ در حقیقت متولی امر (شرکت‌های طرف قرارداد) باید آموزش‌های لازم را به شرکت‌های خارجی ارائه داده و آنها را ملزم به رعایت الزامات زیست محیطی کند. به طور مثال مسئولان شرکت نفت باید در قراردادهای کاری خود با شرکت‌های خارجی، الزامات را ثبت کرده و تأکید کنند که در صورت عدم رعایت الزامات، متحمل جریمه کلانی خواهند شد.
اما متأسفانه این کار انجام نمی‌شود. در حقیقت بدون توجه به چنین امر مهمی، همه چیز را به محیط زیست سپرده‌اند. تاکنون اقدامات زیادی از جمله برخورد شکایت و جریمه و حتی بازداشت مقامات شرکت نفتی انجام شده است؛ اما این عوامل بازدارنده، موقتی بوده و نتیجه خوبی را حاصل نکرده است. چرا که مداخلات سیاسی در امر سازمان محیطزیست، بسیاری از حرکت‌ها و برخوردها با عدم رعایت الزامات زیست محیطی را سد کرده و همانند یک امر بازدارنده جلوی چنین اقداماتی را گرفته است.
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان، تصریح می‌کند: بزرگترین مشکل تالاب هورالعظیم به عدم تأمین حقابه آب و کاهش میزان ورودی به تالاب‌ها بازمی گردد.
این امر نیز به‌دلیل عدم مدیریت صحیح منابع آبی در بالادست انجام می‌شود. به طور مثال امسال کشت شلتوک در مناطق بالادستی ممنوع شده است؛ اما متأسفانه شاهدیم که هنوز برخی از کشاورزان در بالادست این محصول را کشت می‌کنند. وزارت نیرو متولی این امر بوده و متأسفانه مدیریت کاملی بر منابع آبی بالادستی ندارد. از طرفی آبیاری سنتی در خوزستان رواج داشته و به باید متولیان امر به جای این شیوه قدیمی و سنتی، آبیاری نوین را رواج دهند. چرا که این شیوه قدیمی، میزان آب زیادی را هدر داده و همزمان مقدار زیادی از آب را به پساب کشاورزی تبدیل می‌کند.
متأسفانه در حال حاضر بیشتر آبگیری تالاب، ناشی از پساب‌های کشاورزی است. در حقیقت میزان آبگیری از مخزن ۱ و ۲ به میزان کمتری تأمین شده و در مخازن ۳ و ۴ و ۵ عمدتاً از طریق پساب‌های کشاورزی تأمین می‌شود. برای برون رفت از این وضعیت، بهتر است بر آبیاری‌های نوین، بارانی و قطره‌ای متمرکز شده و با بهره‌گیری از روش‌های نوین آبیاری، مسائل و مشکلات تالاب را تا حدی زیادی مدیریت کنیم.
«سید علی مولا» در خصوص پیگیری مشکلات تالاب از طریق اداره محیط زیست می‌گوید: محیط زیست برای هر پروژه‌ای الزامات و دستورالعمل‌هایی را طرح کرده و شرکت‌ها را ملزم به اجرای الزامات می‌کند. اما این الزامات زیست محیطی تمام و کمال رعایت نمی‌شود. چنانچه تالاب خشک باشد، شرکت‌های نفتی به هرگونه که می‌خواهند عمل می‌کنند؛ اما زمانی که همین تالاب پرآب باشد، اهمیت رعایت الزامات زیست محیطی دو چندان خواهد شد.
وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر مشکل اصلی تالاب، آبگیری است؛ اما شرکت‌های نفتی، کشاورزی و حتی مسئولان در تشدید این وضعیت بی‌تأثیر نیستند. مسئولان همه روزه طرحی جدید را ارائه کرده و تالاب را با وضعیت وخیم تری مواجه می‌کنند. اما برای برون رفت از این وضعیت بهتر است توسعه نفت در منطقه تا همین حد پایان یافته و طرح‌های توسعه میادین تا اطلاع ثانوی ارائه نشود.
شرکت‌های نفتی نیز بر روش‌های نوین متمرکز شده و با تأسیساتی همانند لوله مورب، نفت را استخراج کنند. از طرفی وزارت نیرو میزان آبی ورودی به تالاب را تأمین کرده و الزامات زیست محیطی را نیز رعایت کنند.
آخرین دیدگاه‌ها