تهران- ایرنا- مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک سازمان محیط‌زیست با تاکید بر اینکه آبخیزداری، حلقه مفقوده مدیریت پایدار آب و خاک در ایران است، گفت: بحث آبخیزداری در کشور چندان در اولویت قرار نگرفته و بیشتر به مباحثی از جمله احداث سازه های بزرگ و انتقال آب از دریا پرداخته ایم.
به گزارش روز یکشنبه ایرنا از سازمان حفاظت محیط زیست، علی مریدی افزود: وسعت ایران ۱۶۵ میلیون هکتار است که ۹۰ میلیون هکتار آن فاقد خاک است، از سوی دیگر ۷۶ میلیون هکتار از وسعت کشور ما دارای خاک است که از این میزان در ۱۸.۵ میلیون هکتار، کشاورزی انجام می‌شود، بنابراین با وجود وسعت زیاد کشور، با محدودیت منابع خاک برای تامین امنیت غذایی مواجه هستیم.
وی با اشاره به مهم‌ترین عواملی که خاک کشور را تهدید می‌کنند، گفت: فرسایش خاک به دو صورت فرسایش آبی که در قالب رسوبات دیده می شود و فرسایش بادی که در قالب گرد و غبار، کشور را متاثر می کند، از جمله مهم‌ترین تهدیدات خاک کشور است ضمن آنکه تهدید عمده دیگر، شوری و آلودگی خاک است که شعار امسال روز جهانی خاک نیز به این موضوع اختصاص یافته است.
مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه در کشور ما اطلاعات دقیقی از میزان فرسایش خاک وجود ندارد، تصریح کرد: بر اساس تخمین‌های صورت گرفته، سالانه ۱۶.۴ تن در هکتار فرسایش خاک داریم که این میزان بیش از سه برابر میانگین جهانی است. همچنین به طور کلی و در مجموع حدود ۲ میلیارد تن در سال فرسایش خاک در ایران رخ می‌دهد، فرسایش خاک علاوه بر اینکه باعث از دست رفتن خاک با ارزش بسیار بالا می‌شود، باعث تخریب و خسارت به محیط خواهد شد.
وی افزود: خاک ناشی از فرسایش آبی باعث پر شدن سدها و تالابها می شود و فرسایش بادی هم در قالب گرد و غبار به ما خسارت می‌زند.
توجه به عملیات آبخیزداری برای حفاظت از آب و خاک
مریدی با تاکید بر اهمیت عملیات آبخیزداری برای حفاظت از منابع آب و خاک کشور، خاطرنشان کرد: بحث آبخیزداری باید به صورت جدی در دستور کار دولت قرار گیرد تا هم از خاک حفاظت شود و هم صیانت از منابع آب در بالادست حوضه صورت بگیرد.
وی یادآور شد: به دلیل اینکه مراتع کشور ما ضعیف شده و خاک ها اغلب سست هستند، هر بارندگی سهمگینی که اتفاق می افتد، علاوه بر اینکه خاک را می شوید و از بین می برد، سیلاب های ویرانگر به وجود می آورد که خسارت های جدی به پایین دست وارد می کنند.
مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست، تصریح کرد: بحث آبخیزداری در کشور ما چندان در اولویت قرار نگرفته و بیشتر به مباحثی از جمله احداث سازه های بزرگ و انتقال آب از دریا که هزینه های هنگفتی دارند، پرداخته ایم. حال آنکه نیاکان ما از طریق روش های ساده آبخیزداری همچون احداث بندهای کوچک و کنترل آب در سطح حوضه، هم جلوی سیلاب های مهیب را گرفتند و هم باعث نفوذ آب به داخل زمین شدند.
مریدی خاطرنشان کرد: بحث های آبخیزداری بسیار گسترده و وسیع است که از حفظ پوشش گیاهی، حفظ جنگل ها، مراتع و کشاورزی صیانتی گرفته تا احداث بندهای کوچک و راهکارهای سازه ای کم اثر را شامل می شود.
وی با بیان اینکه خاک، یک پایه زیستی تجدیدناپذیر در کشور است، گفت: هزاران سال طول می کشد تا یک سانتیمتر خاک تشکیل شود، بنابراین اگر خاک حاصلخیز را از دست بدهیم، امنیت غذایی کشور به مخاطره خواهد افتاد.
مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست، سیاست های کلان کشور در بخش کشاورزی و خوداتکایی در محصولات کشاورزی را از موضوعاتی دانست که باید برای تامین امنیت غذایی پایدار مورد توجه قرار گیرد.
مریدی با بیان اینکه حفظ پایداری سرزمین برای برخورداری از امنیت غذایی پایدار از اهمیت ویژه ای برخوردار است، تاکید کرد: ما در سیاستگذاری بخش کشاورزی و تامین خوداتکایی نباید تنها به فکر امروز و فردا و ۲ سال آینده خود باشیم بلکه می بایست زندگی نسل های آینده را هم در نظر بگیریم.
وی با اشاره به جایگاه ویژه قیمت گذاری محصولات کشاورزی در مباحث سیاستگذاری بخش کشاورزی، گفت: اگر قیمت محصولات کشاورزی بیش از حد لازم باشد می تواند منجر به تهاجم به مراتع شود و عمده مراتع را به اراضی کشت دیم تبدیل کند.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست، خاطرنشان کرد: از آنجا که معمولا در اراضی دیم، شخم زمین در جهت شیب انجام می شود، بافت خاک سطحی در این اراضی آسیب می بیند و فرسایش جدی خاک صورت می گیرد، به همین دلیل خیلی مهم است که برای سیاستگذاری های بخش کشاورزی و خوداتکایی در محصولات اساسی، یک ارزیابی استراتژیک زیست محیطی هم داشته باشیم و این سیاست ها را با رویکرد توسعه پایدار و صیانت از منابع آب و خاک تعریف کنیم.
آخرین دیدگاه‌ها