ساری – ایرنا – مدیریت تالاب بین‌المللی میانکاله توسط اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران در حالی طی روزهای اخیر مورد انتقاد برخی مسئولان استان همجوار قرار گرفته که ضوابط و مقررات محیط زیستی کشور تأکید می‌کند این تالاب باید به صورت یکپارچه مدیریت شود و مرزهای جغرافیایی نقشی در مدیریت آن ندارد.
به گزارش ایرنا، چالش‌های تالاب بین‌المللی میانکاله که یکی از ۶۵۰ زیست‌کره ذخیره‌گاه جهان محسوب می‌شود کم نیستند. معضلاتی اعم از خشکسالی، تصرف اراضی، تهدید گونه‌های جانوری، رعایت نشدن حقابه محیط زیستی و آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمدی همگی طی سال‌های اخیر این زیستگاه ارزشمند را با مشکلات زیادی مواجه کرده‌اند ، اما طی روزهای اخیر باز هم یک معضل تقریبا تکراری و قدیمی این تالاب را به خبرهای محیط زیستی برگرداند؛ مدیریت منطقه‌ای.
تالاب میانکاله قلب اصلی و ذخیرگاه ژنتیکی شبه جزیره میانکاله است ، شبه جزیره ای که با جدا شدن خلیج کم عمق و بزرگ گرگان در منتهی الیه جنوب شرقی کرانه دریای خزر شروع می شود و به طول ۶۰ کیلومتر به بهشهر در استان مازندران می رسد و مساحتی حدود یکصد هزار هکتار دارد.
شبه جزیره میانکاله که به عنوان پناهگاه حیات وحش میانکاله هم معروف است ، یکی از بهترین اندوخته گاه های پرندگان آبزی در ناحیه پالئارکتیک غربی است. این بانک مهم ژنتیکی زیستی جهان در سال ۱۳۴۸ به عنوان منطقه حفاظت شده تحت مدیریت سازمان محیط زیست در آمد. درسال ۱۳۵۴ به دلیل جذب گونه های نادر و رو به انقراض و پرندگان آبزی مهاجر و همچنین محل تخم ریزی آبزیان دریای خزر بویژه کپور ماهیان و جاذبه های طبیعی خاص به پناهگاه حیات وحش ارتقاء یافت.
کل پناهگاه حیات وحش میانکاله با وسعت ۶۸ هزار و ۸۰۰ هکتار در سال ۱۳۵۵ توسط برنامه ام ای بی MAB سازمان یونسکو به عنوان ذخیره گاه زیست کره شناخته شد. همچنین این تالاب به عنوان منطقه ای مهم برای پرندگان توسط سازمان بین المللی حیات پرندگان شناسایی شده است. همچنین میانکاله در سال ۱۳۵۴به عنوان تالاب با اهمیت بین المللی در کنوانسیون رامسر به ثبت رسید.
میانکاله یکی از زیستگاههای مهم و با ارزش پرندگان مهاجر آبزی و پرندگان بومی است . این پناهگاه بازمانده تیپ اراضی مشجر ساحلی در ساحل دریای خزر است و به علت دارا بودن موقعیت ویژه و منحصر به فرد اکولوژیکی و وجود خلیج گرگان ، یکی از ذخایر با ارزش کره مسکون لقب گرفته است و سازمان جهانی یونسکو برای این منطقه شناسنامه ویژه تهیه و مشخصات آن را به صورت کامل تشریح کرده و محلی به شمار آورده که باید برای انجام کارهای علمی و پژوهشی به دقت مورد حفاظت قرار گیرد .
اجتماعات گیاهی و جانوری این منطقه ارزش زیستگاهی ، حفاظتی و تحقیقاتی دارد ؛ ولی سال ها به دلیل نبود برنامه ریزی مناسب در منطقه و قرار گرفتن آن در خط هجوم نوسانات آب دریای خزر، عملا ارزش های زیستگاهی آن رو به کاهش گذاشت. بر همین اساس بود که برای یکپارچه سازی مدیریت آن «شورای راهبری » تعریف و اساسنامه آن هم سال ۹۹ به استان های مازندران و گلستان ابلاغ شد.
طبق اساسنامه شورای راهبری ، پناهگاه حیات وحش و تالاب بین‌المللی و ذخیره‌گاه زیست‌کره باید با مدیریت یکپارچه و حضور مسوولان و سمن‌ها صورت بگیرد تا مشکلات این منطقه حل شود. برای شورای راهبری میانکاله وظایفی در نظر گرفته و ابلاغ شد. طبق اساسنامه ریاست شورا با معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست است و دبیری آن را معاون محیط زیست طبیعی این سازمان بر عهده دارد. علاوه بر آن استانداران، و مدیران کل و مدیران شهرستان‌های مربوطه، معاونان دریایی و محیط زیست طبیعی، یک نماینده مجلس از هر استان، نماینده شبکه مردمی و سمن‌ها در شورا عضو هستند.
شورای راهبری میانکاله اخیرا یعنی حدود یک سال پس از ابلاغ اساسنامه به منظور تسهیل و تسریع در انجام امور صورتجلسه ای را با امضای معاون رییس جمهوری به دو استان گلستان و مازندران ابلاغ و تکلیف و مسوولیت دو استان را شفاف تر کرد ، ولی ظاهرا همین دستورالعمل جدید رسمی باعث اختلاف میان دو استان شده ، اختلافی که یک طرف طی روزهای اخیر آن را رسانه ای کرد.
مسوولان استان گلستان هفته پیش در یک نشست خبری وقتی از طرح های توسعه شبه جزیره آشوراده سخن به میان آمد ، اساسنامه شورای راهبری را فصل الخطاب قلمداد کردند بدون آن که اشاره ای به صورتجلسه نشست اخیر با معاون رییس جمهور و رییس سازمان محیط زیست کشور داشته باشند که آن را امضا و ابلاغ کرده و در آن بر خلاف تصور موجود تکلیف دو استان و محدوده اختیاراتشان مشخص شده است.
ظاهرا موضوع مورد اختلاف و ابهام برای مسوولان استان گلستان ، اعمال نظر اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران در زمینه اقدامات و برنامه‌های مرتبط با تالاب میانکاله در مرزهای جغرافیایی آن استان است که از آن با عنوان دخالت این اداره کل در امور توسعه‌ای گلستان یاد کردند و صراحتا گفتند: «اجازه نمی‌دهیم محیط زیست یک استان، توسعه گلستان را زیر سووال ببرد. اقدام یک استان به صورت یکطرفه و مواجه شدن محیط زیست بهشهر با موضوعات توسعه‌ای استان گلستان قابل پذیرش نیست.»
طبق خبر منتشر شده در یکی از رسانه‌های رسمی، مقامات استان گلستان همچنین در ماه بهمن جاری در جلسه شورای برنامه‌ریزی استان هم پس از این که معاون حفاظت محیط زیست گلستان در ارائه توضیحاتی درباره جزیره آشوراده نام اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران را به کار برد، اظهار کردند : «آشوراده حوزه سرزمینی استان گلستان است و به هیچ عنوان به اداره استان همجوار اجازه دخالت نخواهیم داد و از این به بعد اگر آن‌ها بخواهند در حوزه استان وارد شوند به شدت برخورد خواهیم کرد.»
مدیریت مازندران بر میانکاله قانونی است؟
چرا مدیریت میانکاله با مازندران است؟
شاید این پرسش برای بسیاری از افرادی که اظهارات مسوولان استان گلستان را شنیده اند یا خوانده اند پیش بیاید که دخالت‌ها در چه حوزه‌ای است و اصلا چرا اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران باید درباره مناطق سرزمینی گلستان اظهار نظر کند؟ پاسخ این پرسش هرچند مفصل است، اما در چند جمله می‌توان آن را بیان کرد. مسئولان استان گلستان سال‌هاست که قصد دارند اقداماتی را برای رونق گردشگری در جزیره آشوراده که در مرزهای جغرافیایی گلستان قرار دارد انجام دهند ، اما طبق قانون و ضوابط، مجوز هر نوع فعالیتی در این تالاب باید از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران صادر شود.
باز هم این پرسش پیش می‌آید که وقتی تالاب میانکاله در مرزهای جغرافیایی مازندران و گلستان قرار دارد، چرا مازندران باید مدیریت تالاب را به عهده داشته باشد و حفاظت محیط زیست گلستان حق اظهار نظر و صدور مجوز درباره مسائل میانکاله را ندارد؟ برای پاسخ دادن به این پرسش می‌توان مقررات و یک سری ضوابط قانونی را مطرح کرد که تکلیف را برای همه روشن کرده است. آخرین مورد نیز مصوبات جلسه تخصصی و مدیریتی بررسی و ارزیابی راهبری مدیریت ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره گلستان و میانکاله است که با حضور معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد و در آن صراحتا به همین موضوع، یعنی مدیریت تالاب میانکاله اشاره شده است.
در بند ۳ این صورتجلسه صراحتا عنوان شده است که «ساختار اجرایی در مناطق چهارگانه یا تالاب‌هایی که بین دو یا چند استان قرار می‌گیرند به عنوان یک اداره مستقل(در تراز اداره شهرستان) ذیل اداره کلی که بیشترین مساحت را دارد مدیریت می‌شود.»
در بند ۴ نیز حق پیشنهاد مدیر منطقه مد نظر و صدور حکم مدیریت پس از تایید شورای راهبری منطقه به استانی که بیشترین سهم از مساحت را دارد تفویض شده است: «انتخاب رئیس ساختار اجرایی به پیشنهاد اداره یا ادارات کل استانی مرتبط و با تایید شورای راهبری منطقه صورت گرفته و صدور حکم نیز توسط مدیرکل استانی که بیشترین سهم را دارد انجام می شود.»
به استناد همین دو مصوبه می‌توان دریافت که اعمال نظر کارشناسی اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران بر همه نقاط تالاب میانکاله نه تنها دخالت در امور توسعه‌ای یک استان دیگر محسوب نمی‌شود، بلکه وظیفه‌ای است که قانون و مقررات زیست‌محیطی کشور بر عهده این اداره کل نهاده است.
آخرین دیدگاه‌ها