سرپرست معاونت تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به چالش‌های پیش رو برای محافظت از یوز، «تکثیر در زیستگاه» را برنامه این سازمان برای حفاظت از این گونه ذکر کرد.
حسن اکبری در گفت و گو با ایسنا اظهارکرد: ما باید طرح‌های خود را در جهت حفظ زیستگاه طبیعی این گونه متمرکز کنیم و ایده‌هایی مانند طرح تکثیر در حصر صرفا برای حفظ ژنوم این گونه است. در شرایطی که وضعیت تکثیر این گونه مناسب باشد نیاز به چنین اقداماتی نیست اما در شرایط فعلی که ممکن است حتی تکثیر در باغ وحش نیز در دستور کار قرار گیرد، پوست، جنین و حتی اسپرم این گونه هم برای زنده نگاه داشتن شانس تکثیر آن در آینده ضروری است.
سرپرست معاونت تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: در حال حاضر برای ۱۹ گونه در خطر انقراض در کشور ما برنامه عمل یا action plan تعریف شده است. سیاست‌های ما برای حفظ گونه‌های در خطر انقراض، بر اساس این نقشه راه تبیین می‌شود. علی‌رغم طراحی این نقشه راه، مشکلات زیادی برای اجرای آن پیش روی ما قرار دارد. اولین مشکل ما تخصیص اعتبار ناکافی برای پیش برد این طرح‌هاست.
وی با اشاره به ویژگی‌های خاص گونه یوز ادامه داد: پناهگاه و پارک ملی توران و میاندشت هسته اصلی زیستگاه یوز هستند. در سال‌های گذشته به علت مشکلاتی که در ایران مرکزی به وجود آمده است، طرح های ما در استان‌هایی مانند یزد و خراسان جنوبی با موفقیت همراه نشده است. یوزپلنگ گونه‌ای پرتحرک با قلمرویی وسیع است. در برخی موارد مشاهده شده که یوز تا ۲۰۰ کیلومتر جابجایی داشته و در حال رفت و آمد بوده است. لذا وقتی این موجود از قلمرو خود خارج می‌شود در معرض خطرات فراوانی قرار می‌گیرد. راه محافظت از این گونه در مقابل این خطرات توجه به زیستگاه‌های اطراف توران است.
اکبری با اشاره به چالش‌های پیش روی یوزپلنگ برای زندگی خارج از مناطق حفاظت شده تصریح کرد: سگ‌های گله، معدن‌کاوی، جاده‌ها، کمبود طعمه و … مشکلاتی هستند که یوزپلنگ خارج از منطقه حفاظت‌شده با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند. وزارت صنعت معدن و تجارت باید مسئولیت تخریب محیط زیست بر اثر فعالیت های معدن‌کاوی و حفر معدن را بپذیرد. فعالیت معدن‌ها در کشور ما بدون توجه به استانداردهای زیست‌محیطی انجام می‌شود و آسیب زیادی به تنوع زیستی ما وارد می‌کند. ما برای مقابله با این خطرات باید یک سپر محافظتی پیرامون این مناطق داشته باشیم. این سپر می‌تواند در قالب مناطق حفاظت‌شده مردم‌نهاد و غیرمردم‌نهاد و یا قرق‌های اختصاصی باشد.
سرپرست معاونت تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر لزوم رشد طبیعی گونه برای برخورداری از توانایی ادامه حیات در طبیعت گفت: موجودی که در فضای ساختگی و مصنوعی متولد شود، توانایی بقا و ادامه زندگی در محیط زیست را ندارد. ما اگر می‌خواهیم زندگی این گونه را نجات دهیم باید از زیستگاه آن محافظت کنیم. در صورتی که ما می‌توانستیم منطقه‌ای محصور به وسعت ۵۰ هزار هکتار داشته باشیم و تکثیر این گونه را در این منطقه به صورت نیمه‌طبیعی کنترل کنیم، یوز می‌توانست توانایی شکار و ادامه زندگی را کسب کند سپس در طبیعت رها شود اما منطقه محصور فعلی چنین وسعتی ندارد.
وی بر ضرورت حفظ زندگی و زیستگاه خانواده‌های باقی‌مانده یوزپلنگ در کشور تاکید و اظهار کرد: ما در منطقه توران هنوز چند خانواده یوز داریم و باید توان و توجه خود را برای محافظت از آن‌ها و زیستگاهشان متمرکز کنیم همچنین مدیریت چرای دام و حضور سگ های گله در مجاورت محل زندگی این گونه مسئله‌ای است که از اهمیت بالایی برخوردار است. جوامع محلی باید تا جایی که آسیب جدی به محیط زیست و منابع طبیعی وارد نمی‌کنند از آن بهره‌برداری کنند. تلاش ما این است که تا حد امکان روش های جایگزین معیشتی برای کاهش وابستگی جوامع محلی به منابع زیستی در دستور کار قرار گیرد.
اکبری در پایان درباره برنامه سازمان محیط زیست برای بهره‌گیری از توان سمن‌ها و همکاری با سایر دستگاه‌ها به منظور محافظت از یوز گفت: با سازمان‌های دولتی و مردم نهاد برای محافظت از تنوع زیستی کشور همکاری می‌کنیم. ما در روزهای آتی جلسه‌ای با دانشگاه‌ها، انجمن‌های علمی و سازمان‌های مردم‌نهاد برگزار می‌کنیم تا از همه ظرفیت‌ها برای محافظت از تنوع زیستی کشور و به‌خصوص این گونه در خطر انقراض استفاده کنیم همچنین قصد داریم از ارتباطات بین‌المللی برای مشارکت در محافظت از یوز استفاده کنیم. در کشوری با این وسعت و با این تنوع زیستی نمی‌توان تنها با اتکا به ظرفیت‌های درون‌سازمانی از سرمایه‌های طبیعی صیانت کرد و رسیدن به این هدف مهم، همکاری چندین دستگاه و حتی همکاری‌های بین‌المللی را می‌طلبد.
آخرین دیدگاه‌ها