سرپرست معاونت محیط‌زیست طبیعی وتنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست برنامه‌های این معاونت برای افزایش سطح مناطق تحت مدیریت سازمان محیط‌زیست را تشریح کرد و به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ گفت.
به گزارش ایلنا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست، «حسن اکبری»، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست در اولین نشست خبری خود با تشریح چالش‌های کلان محیط‌زیست در حوزه محیط طبیعی پرداخت و به سؤالات خبرنگاران رسانه‌ها پاسخ گفت.
منتظمی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش، مدادی، مدیرکل دفتر موزه ملی و ذخایر طبیعی و هم‌چنین بالی، معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق نیز در این نشست حضور داشتند و به فراخور به سؤالات تخصصی خبرنگاران پاسخ دادند.
وی در شروع صحبت‌های خود اظهار کرد: بزرگ‌ترین چالش محیط‌زیست، تغییر اقلیم است که مرگ خاموش طبیعت است و حتماً در آینده با مشکلات زیادی مواجه خواهیم بود زیرا زمین به‌شدت گرم و بارندگی‌ها کم می‌شود که بر این اساس بخش‌های زیادی از مناطق بیابانی شاهد از بین رفتن محیط‌زیست خواهند شد و درنهایت شاهد مهاجرت در عرصه‌های طبیعی خواهیم بود و در آینده احتمالاً بخش‌هایی از زیستگاه‌ها را از دست می‌دهیم.
معاون محیط‌زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: بنابراین در مورد تغییر اقلیم نیاز به سناریوهایی داریم که در آینده با تغییر اقلیم چه‌کارهایی را انجام دهیم زیرا تنوع زیستی در حال آسیب است.
اکبری در ادامه تخریب زیستگاه‌ها و تغییر کاربری‌ها در مناطق حفاظت‌شده، شکار غیرمجاز و هم‌چنین بیماری‌های واگیردار حیات‌وحش را از دیگر چالش‌های اساسی این حوزه عنوان کرد و اولویت‌های سازمان برای مدیریت این چالش‌ها را مطرح کرد.
وی وجود زیستگاه‌ها و مناطق دارای حیات‌وحش و تنوع زیستی خاص در مناطق آزاد کشور را به‌عنوان چالشی برای سازمان عنوان کرد و گفت: با حمایت‌های قانونی و همکاری مجلس و دولت، این بستر فراهم شود تا قانونی برای جلوگیری از فرسایش زیستی کشور تدوین شود تا بر مناطق حفاظت‌شده تحت کنترل نظارت بیشتری صورت گیرد.
دستگاه‌ها مسئولیت‌پذیر باشند
اکبری استفاده از ظرفیت‌های سایر دستگاه‌ها به‌خصوص وزارت صمت و سازمان جنگل‌ها در مدیریت این فرسایش و جلوگیری از آسیب رسیدن به تنوع و ذخیره زیستی کشور را ضروری عنوان کرد و گفت: دستگاه‌هایی که با اقدامات خود به محیط‌زیست آسیب می‌رسانند باید درصدد جبران این خسارت‌ها گام بردارند و این میسر نمی‌شود مگر با حمایت قانون.
سالانه ۸۰ هزار حیوان زیر چرخ خودروها له می‌شوند
وی در پاسخ به سوال یکی ازخبرنگاران درباره برنامه معاونت محیط‌زیست طبیعی برای افزایش مساحت عرصه‌های طبیعی تحت مدیریت سازمان محیط‌زیست در دوره جدید، گفت: اکنون ۳۰۹ عنوان منطقه حفاظت‌شده در کشور داریم که ۱۱.۶ درصد از خاک کشور تحت حفاظت قرار دارد که این میزان ۳۰ درصد تنوع زیستی را پوشش می‌دهد. آیا در مقابل ۷۰ درصد باقی‌مانده نباید تکلیفی داشته باشیم.
سالانه بیش از ۸۰ هزار موجود زنده در جاده‌های کشور زیر چرخ ماشین‌ها له می‌شوند که عدد بالایی است اما آیا بستر لازم را برای جلوگیری از این موضوع داریم؟ که در پاسخ باید گفت خیر.
باید قانون جامع حفاظت از تنوع زیستی را به سرانجام برسانیم
معاون محیط‌زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست با تأکید بر اینکه مناطق تحت مدیریت باید افزایش یابد، گفت: برنامه ما افزایش مناطق تحت مدیریت است و البته برای افزایش انتظار زیادی نداریم زیرا با مخالفت دستگاه‌ها مواجه می‌شویم و باید تلاش کنیم قانون جامع حفاظت از تنوع زیستی را به سرانجام برسانیم. در مناطق آزاد خارج از مناطق چهارگانه ابزار قانونی نداریم اگر تخلف شکار اتفاق بیفتد و گزارش شود، با آن برخورد می‌شود وگرنه هجمه‌ای که از ابعاد مختلف به زیستگاه‌ها وارد می‌شود آن‌چنان ورود نداریم.
وی خاطرنشان کرد: بخش‌هایی از زیستگاه‌های بکر که ضعیف هستند در دو یا سه دهه آینده ممکن است ویژگی‌ها را از دست بدهند. تا جایی که امکان داشته باشد تلاش می‌شود با موافقت وزارت صمت و وزارت راه و سازمان جنگل‌ها مناطق تحت پوشش را افزایش دهیم.
در ادامه این نشست خبرنگاران پرسش‌های خود از معاون محیط‌زیست طبیعی را مطرح کردند.
حفاظت را کاملا علمی دنبال می‌کنیم
وی درباره شکار غیرمجاز گفت: شکار غیرمجاز عموماً تابع اخلاق و قواعد خاصی نیست مثلاً فرد فقط گونه نر یا حیوان مسن را شکار نمی‌کند بلکه ماده، بره و حتی حیوان باردار هم شکار می‌کند، شاید برخی فقط برای لذت، برخی از روی لجبازی و شاید بخش کمی هم از روی فقر این کار را می‌کنند اما در حال باید بتوانیم این وضعیت را ساماندهی کنیم، برای این منظور در نظر داریم که هم با شکارچیان وارد مذاکره شویم و هم بخش آموزش و فرهنگ‌سازی را تقویت و مدیریت کنیم، می‌خواهیم بر روی جوامع محلی کارکنیم، در کشور ده‌ها بلکه صدها هزار کشاورز داریم که به علت حمله حیات‌وحش به مزارع یا دام‌هایشان خسارت می‌بینند که باید بتوانیم تنوع زیستی را در این بخش‌ها به سمت درآمدزایی ببریم تا منافع آن به جوامع محلی برسد، باید به سمت مشارکت جوامع محلی در حفاظت از تنوع زیستی پیش برویم.
اکبری تأکید کرد: هر شهروندی می‌تواند در حفظ تنوع زیستی کشور نقش داشته باشد هر چه به سمت مصرف‌گرایی برویم زیستگاه‌های بیشتری تخریب می‌شود، باید بستر درآمدزایی از منابع زیستی مانند توریست را فراهم کنیم تا منافع آن به جوامع محلی برگردد، در این راه تلاش می‌کنم که شفاف عمل کنیم، انتشار گزارش‌های صحیح و مستند را دنبال می‌کنیم.
وی تصریح کرد: تا جایی که امکان دارد تلاش می‌کنیم کار غیرعلمی انجام ندهیم ازاین‌رو در حال مذاکره با دانشگاه‌ها هستیم تا کار حفاظت کاملاً علمی و مستدل پیش برود، چند سالی است مراکز تکثیر گونه‌های جانوری در استان‌ها راه افتاده است برای این مراکز هزینه شده و افقی هم برای برخی از آن‌ها نتوانستیم ببینیم، جابجایی حیات‌وحش، استفاده از بخش خصوص در حفاظت از حیات‌وحش، اصلاح مناطق و توجه به گیاهان، خزندگان و بی‌مهرگان را در برنامه داریم که در این زمینه همکاری را با مراجع دانشگاهی را دنبال خواهیم کرد.
سرپرست معاونت محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: بیماری حیات‌وحش هم چالش بعدی است که باید به سمت پیشگیری آن حرکت کنیم چون درمان زیاد جواب نمی‌دهد برای این منظور در حال مطالبه‌گری از دستگاه‌های متولی هستیم که وظیفه واکسیناسیون دام‌های اهلی را بر عهده‌دارند.
نواقص قرق‌های اختصاصی را برطرف می‌کنیم
سرپرست معاونت محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: در تمام دنیا استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای حفاظت از تنوع زیستی اتفاق می‌افتد تقریباً بالای ۸۰ درصد زیستگاه‌های کشور در مناطق آزاد قرار دارد که ما نمی‌توانیم به آن‌ها رسیدگی کنیم، عمده شکار غیرمجاز هم در این مناطق اتفاق می‌افتد که عموماً بر اساس گزارش‌های مردمی به سراغشان می‌رویم، حالا باید این مناطق را رها کنیم؟ باید از ظرفیت بخش خصوصی برای حفاظت از آن‌ها استفاده می‌کنیم که همان قرق‌های اختصاصی است، حال اینکه نحوه واگذاری و مدیریت قرق‌های اختصاص اشکالاتی دارد را می‌پذیریم که در این راستا می‌خواهیم به روشی برسیم که کمترین خطا را داشته باشیم.
وی افزود: اکنون تعدادی قرق‌های اختصاص داریم که قبلاً درخواست دادند و کارکردند، برای حفاظت از آن عرصه‌ها هزینه کرده‌اند و افزایش جمعیت گونه‌های جانوری نیز داشتند و کاملاً مستند است ما هم باید هزینه آن‌ها تأمین کنیم بنابراین در خصوص قرق‌های اختصاصی باید طوری عمل کنیم که در اجرای آن با شکست مواجه نشویم.
اکبری ادامه داد: درواقع برنامه داریم که برای حفاظت در مناطق آزاد از بخش خصوصی کمک بگیریم که در نظر داریم از تمام روش‌ها استفاده کنیم؛ یکی از آن‌ها قرق‌های اختصاصی است، این نوع حفاظت در سال ۱۳۴۶ پیش‌بینی‌شده که بر اساس قانون مرتبط با آن تعیین شد که منطقه‌ای برای مدتی در اختیار متقاضی قرار گیرد اما هیچ‌گونه حق مالکیتی نخواهد داشت، شاید عنوان قرق کلمه سنگینی باشد اما کلمه‌ای است که در قانون آمده است.
غذا دادن به سگ‌های بی‌صاحب کار درستی نیست
وی با اشاره به معضلاتی که سگ‌های بدون صاحب به وجود می‌آورند گفت: اگر بخواهیم صرف با نگاه اخلاقی محض مدیریت سگ‌های بی‌صاحب را پیش ببریم دچار مشکلات بزرگ‌تری می‌شویم، سگ‌ها مخزن ویروس هاری هستند و اگر چرخش این ویروس اتفاق بیفتد نه‌تنها به حیات‌وحش بلکه به انسان هم آسیب وارد می‌کند، غذا دادن به این حیوانات کار درستی نیست و دست بردن در چرخه طبیعی زندگی آن‌ها است که به تکثیر بیشتر آن‌ها کمک می‌کند.
محیط‌زیست وظیفه‌ای برای جمع‌آوری سگ‌های ولگرد ندارد
شهاب‌الدین منتظمی مدیرکل دفتر حفاظت حیات‌وحش محیط‌زیست در این نشست در مورد جمع‌آوری سگ‌های ولگرد گفت: وظیفه جمع‌آوری سگ‌ها با شهرداری است و محیط‌زیست نیست وظیفه‌ای ندارد.
وی افزود: امروز معضل ما وجود سگ‌های ولگرد است که وارد شهرها و مناطق حفاظت‌شده می‌شوند، آن‌ها عامل اصلی بیماری هاری هستند که می‌توانند با ورود به مناطق شهری و حفاظت‌شده بیماری را جابجایی کنند یا با سایر گونه‌ها هم‌سفره شوند.
منتظمی گفت: تنها منبع درآمد محیط‌زیست صدور پروانه شکار است که آن‌هم بر اساس قوانینی است مانند شکار حیوانات بیمار صادر می‌شود.
منتظمی گفت: سال‌های قبل ۲ بار از حیات‌وحش سرشماری می‌کردیم نیمه اول، و نیمه دوم سال که با توجه به وجود کرولا و درگیر شدن محیط بهابرگان در سال ۹۹ سرشماری انجام نشد.
امسال مجوزی برای مالچ‌پاشی به سازمان جنگل‌ها داده نشده است
سرپرست معاونت محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره مالچ‌پاشی گفت: در سال ۱۳۹۹ اعتباری برای مالچ‌پاشی در اختیار سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری قرار گرفت و قرار شد از سازمان محیط‌زیست نیز مجوز گرفته شود، اما مالچ‌پاشی انجام نشد و این اعتبار ماند و هزینه نشد درنهایت ستاد ملی مقابله با گردوغبار در سازمان حفاظت محیط‌زیست توافق کرد در سطح بسیار محدود بین یزد و طبس که امکان کار بیولوژیک وجود ندارد و حرکت ماسه‌های روان زیاد است انجام شود.
وی افزود: بعدازآن هیچ مجوزی امسال به سازمان جنگل‌ها داده نشده و فعلاً هم برنامه‌ای برای این کار نداریم، تصمیم‌گیری نهایی که اتفاق خواهد افتاد در ستاد مقابله با گردوغبار خواهد بود؛ تاکنون سازمان محیط‌زیست مجوزی نداده و فکر نمی‌کنم برای مالچ‌های نفتی هم مجوزی بدهد.
وی درباره تأثیر تغییر اقلیم توضیح داد: به علت تغییر اقلیم در برخی مناطق از ۱۰ درخت بادام‌کوهی ۸ درخت خشک‌شده است، بنابراین تغییر اقلیم جدی است، علم می‌گوید ما دچار تغییر اقلیم شده‌ایم، گزارش سازمان‌های جهانی نشان می‌دهد که در ماه‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد دمای سطح زمین نسبت به سال گذشته ۴ درجه افزایش‌یافته است بنابراین طبیعی است که پوشش گیاهی دوام نمی‌آورد، مدل‌سازی نشان می‌دهد که براثر تغییر اقلیم زیستگاه‌های پلنگ در ۱۰ سال آینده از بین خواهد رفت.
وی گفت: تغییر اقلیم یک چالش جهانی و موضوع بسیار پیچیده‌ای است که بر روی اقتصاد و امنیت غذایی اثر می‌گذارد و امری اجتناب‌ناپذیر است اما اینکه اثرات آن‌ها بر زیستگاه‌ها کمتر کنیم در این فکر هستیم که برای مناطق حفاظت‌شده مناطق بینابینی تعریف کنیم جاهایی که فکر می‌کنیم اثرات تغییر اقلیم زودتر آشکار می‌شود کری دوری تعریف کنیم تا ذخایر آسیب نبینند.
وی تأکید کرد: مسئله بعدی تجدیدنظر در برداشت از مراتع است به همین میزان که رویش کم می‌شود باید برداشت گیاهان نیز کاهش یابد که می‌تواند با کاهش دام همراه باشد، انجام طرح‌های معیشتی هم می‌تواند در حفاظت از عرصه‌های طبیعی تأثیرگذار باشد که در فکر اجرایان با همکاری دستگاه‌های مرتبط هستیم.
اکبری تأکید کرد: بنابراین باید مدیریت خود را در راستای حفاظت از عرصه‌های طبیعی تقویت کنیم تا کمترین آسیب به تنوع زیستی کشور وارد شود، قرار است جایی که خطوط ما قرمز است و مسائلی که به محیط‌زیست آن صدمه می‌زند ایستادگی کنیم، الآن سازمان محیط‌زیست در واگذاری معدن در خارج از مناطق حفاظت‌شده دخالتی ندارد و به سازمان جنگل‌ها برمی‌گردد.
وی درباره معدن‌کاوی در کوه سفید گفت: بر اساس قانون ۲۴ اصلاح معادن در خارج از مناطق از ما استعلام نمی‌شود تا ما بخواهیم نظر دهیم با این حساب طبق قانون خاک و هوا ضوابط فعالیت معادن تا چند ماه دیگر نهایی می‌شو تا بر اساس آن بتوانیم در خصوص نحوه عملکرد نظر بدهیم.
وی تأکید کرد: مناطق حفاظت‌شده نسبت به مناطق آزاد دارای کمترین تعارض است اگر هم‌جایی تعارض دارد بیشتر در حاشیه شهرها و روستاها است.
افزایش شکار هم‌زمان با شیوع کرونا
اکبری درباره اینکه کرونا چه تأثیری بر روند شکار گذاشته است گفت: به‌صورت مقطعی که تعطیلات بیشتر شده بود شکار نیز افزایش‌یافته بود، افراد تعطیل بودند اسلحه و فشنگ هم داشتند بنابراین به طبیعت می‌رفتند و شکار می‌کردند ازاین‌رو به‌صورت مقطعی در برخی مناطق شکار افزایش‌یافته بود.
وی درباره تلفات طاعون نشخوارکنندگان گفت: در سال ۹۹ در ۸ منطقه بر اساس آمار ۷۰۰ رأس تلفات داشتیم، امسال تاکنون ۳۳۰ رأس کل و بز و قوچ و میش در ۱۰ منطقه تلفات داشتیم، قطعاً این تمام تلفات نیست این تعداد لاشه‌هایی است که همکاران پیدا و دفن می‌کنند، قطعاً تلفات بسیار بیشتر است، سال‌های قبل در مناطقی حدود هزار و ۵۰۰ رأس تلفات هم داشتیم که راه کم کردن آن رفتن به سمت پیشگیری است که باید واکسیناسیون کامل شود.
آخرین دیدگاه‌ها