سلامت نیوز: سالانه ۱۳۰۰ تا ۲۰۰۰ لاشه از پستانداران بزرگ جثه مانند کل و بز شکار غیرمجاز ثبت می‌شود. البته معتقدیم که این آمار کمتر از ۱۰ درصد از تخلفات مربوط به شکار غیرمجاز است و بیش از ۲۰ هزار مورد شکار غیرمجاز اتفاق می‌افتد.
مالچ‌پاشی در طبس، در روزهای اخیر سبب اعتراض فعالان محیط زیست شده است. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی گفته که در ۵۰۰ هکتار از عرصه‌های بیابانی طبس برای حفاظت از جاده و راه آهن مالچ پاشی می‌شود؛ درحالی که این منطقه نزدیک به پناهگاه یوز ایرانی در نایبندان است. در حالی که مدیر کل منابع طبیعی خراسان جنوبی با هدف کاهش تصادف جاده‌ای انجام می‌گیرد، حسن اکبری در پاسخ به «پیام ما» انجام مالچ‌پاشی در طبس را رد کرد و گفت تصاویر منتشر شده مربوط به گذشته است. او در نشست خبری دیروز توضیح داد: «سال گذشته اعتباری از سوی سازمان جنگل‌ها به این مورد اختصاص داده شد و قرار شد برای مالچ‌پاشی از سازمان محیط زیست مجوز دریافت کنند. ستاد ملی گردوغبار که در سازمان محیط زیست مستقر است تعهد کرد در سطح محدودی بین شهر طبس و یزد که امکان کار بیولوژیک وجود ندارد و حرکت ماسه‌های روان زیاد است، مالچ پاشیده شود. پارسال یک بخشی از این اعتبار هزینه شد. بعد از آن مجوزی به سازمان جنگل‌ها داده نشد و دو روز قبل هم که با مدیرکل منابع طبیعی استان صحبت کردم گفتند برنامه‌ای برای مالچ پاشی ندارند و این تصاویر موجود مربوط به زمان‌های دیگر است.» به گفته او تصمیم‌گیری نهایی هم بر عهده ستاد ملی گردوغبار خواهد بود و فکر نمیکنم برای مالچ نفتی مجوزی صادر شود. از جمله دیگر مواردی که مورد پرسش «پیام ما» در این نشست بود، واکنش معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی به ساخت «آزادراه کنارگذر شرق اصفهان» بود؛ آزادراهی که قرار است جایگزین جاده فعلی اصفهان به شیراز شود اما از قلب پارک ملی کلاه قاضی رد خواهد شد که زیستگاه گونه‌هایی چون کل و بز و آهوست. با وجود مخالفت‌های فعالان این حوزه و نشان دادن راه‌های جایگزین برای ساخت این آزادراه اما همچنان تلاش‌ها برای جاده‌سازی در پارک ملی وجود دارد. اکبری پاسخ به این سوال را به علی بالی، معاون دفتر مدیریت زیستگاه‌ها و امور مناطق سپرد و بالی هم گفت: «در همین لحظات که با شما صحبت می‌کنم، کارشناسان دفتر زیستگاه‌ها به همراه مدیر کل استان برای پایش و ارزیابی در منطقه هستند و طی روزهای آینده دفتر زیستگاه‌ها نتیجه این پایش را اعلام می‌کند.»
از دست رفتن توان زیستی بعضی مناطق در دهه‌های بعد
از جمله سوالات مطرح شده در این نشست به وضعیت مناطق حفاظت شده اختصاص داشت. اکبری با بیان اینکه در کشور ۳۰۹ عنوان منطقه حفاظت‌شده به مساحت ۱۹ میلیون هکتار داریم گفت: «۱۱.۶ میلیون هکتار از مساحت کشور تحت عنوان مناطق حفاظت‌شده شناخته می‌شود و ۱۳ میلیون هکتار منطقه شکار ممنوع هستند.»
به گفته او برنامه سازمان افزایش مناطق حفاظت‌شده است چرا که در مناطق آزاد ابزار قانونی برای پیشگیری از نابودی تنوع زیستی در دسترس نیست و سازمان محیط زیست فقط در صورت دریافت گزارش شکار غیرمجاز قادر به ورود به این مناطق است؛ این در حالی است که به دلایل مختلف مانند گسترش کشاورزی، جاده‌سازی و عبور خطوط انتقال انرژی تنوع زیستی در مناطق آزاد در حال نابودی است.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اضافه کرد که در دو، سه دهه آینده بخش‌هایی از مناطق حفاظت‌شده کشور که ضعیف‌تر هستند توان زیستی خود را از دست خواهند داد. در این شرایط برنامه سازمان حفاظت محیط زیست افزایش تعداد مناطق حفاظت‌شده در رویشگاه‌های قوی‌تر است. صحبت از افزایش تعداد مناطق حفاظت‌شده در حالی است که اکبری یکی از بزرگترین چالش‌های حوزه محیط زیست طبیعی را تغییرات اقلیمی دانست و از آن با عنوان «مرگ خاموش طبیعت» نام برد و ادامه داد: «در آینده بخش زیادی از مناطق بیابانی کشور قابلیت‌های خود را از دست خواهند داد. از سوی دیگر با کوچ اجباری حیات وحش مواجه خواهیم شد.» او با اشاره به وضعیت زیستگاه‌های پلنگ گفت: «لازم است در این زمینه به مناطق شمال غرب و شمال بیشتر متمرکز شویم و با توجه به تغییرات اقلیمی برنامه‌هایی را در نظر بگیریم تا تنوع زیستی پلنگ کمتر دچار آسیب شود علاوه بر آن میزان برداشت از رویشگاه‌ها را با توجه به این تغییرات متعادل کنیم.»
سالانه ۸۰ هزار حیوان زیرچرخ خودروها له می‌شوند
مرگ حیات وحش در جاده‌ها و نبود قانون بازدارنده و حتی نبود علائم درست جاده‌ای از جمله دیگر مواردی بود که اکبری به آن اشاره کرد. به گفته او سالانه بیش از ۸۰ هزار حیوان در جاده‌ها زیر چرخ خودروها له می‌شوند و این در حالی است که سازمان محیط زیست در مناطق آزاد حتی این امکان را ندارد تا از دستگاه‌های متولی برای نصب تابلویی در زمینه اطلاع‌رسانی درباره عبور حیات وحش درخواست کند. «از سوی دیگر با تکه تکه شدن زیستگاه‌های حیات وحش مواجه هستیم که محصول تغییر کاربری اراضی است. در مناطق ایران مرکزی و شرق کشور به علت تکه تکه شدن قلمرو حیات وحش نتوانسته‌ایم جمعیت یوز را نجات دهیم. پلنگ و برخی دیگر از گوشتخواران بزرگ‌جثه نیز در همین شرایط قرار دارند چرا که این گونه‌ها قلمرو زیستی پهناوری دارند و ما ابزار قانونی لازم را برای جلوگیری از فرسایش ژنی این گونه‌ها در اختیار نداریم. به همین علت به دنبال تدوین و تصویب قانون جامع حفاظت از تنوع زیستی هستیم.»
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی درباره شکار غیرمجاز حیات وحش، گفت: «سالانه ۱۳۰۰ تا ۲۰۰۰ لاشه از پستانداران بزرگ‌جثه مانند کل و بز شکار غیر مجاز ثبت می‌شود. البته معتقدیم که این آمار کمتر از ۱۰ درصد از تخلفات مربوط به شکار غیرمجاز است و بیش از ۲۰ هزار مورد شکار غیرمجاز اتفاق می‌افتد این در حالی است که جمعیت حیات وحش مانند کل، بز، آهو و جبیر حدود ۲۰۰ هزار رأس که طی سال‌های گذشته برآورد شده. این عدد با توجه به میزان شکار موجود افزایشی نبوده‌اند. بخش کوچکی از حیات وحش شکار‌شده توسط طعمه‌خواران استفاده و بخش دیگر شکار می‌شود.» به گفته او شکار غیرمجاز به جمعیت حیات وحش ضربه بزرگی می‌زند و تابع اخلاق و قواعد خاصی نیست. فقر، لجبازی و لذت طلبی از علل شکار غیرمجاز است. در این شرایط باید شکار ساماندهی شود و لازم است جوامع محلی آموزش ببینند و فرهنگ‌سازی صورت بگیرد. سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی تخریب زیستگاه‌ها و تغییر کاربری را یکی دیگر از چالش‌های محیط زیست طبیعی کشور برشمرد و تصریح کرد: «در مناطق حفاظت‌شده بر اساس قانون می‌توانیم در جهت حفاظت از تنوع زیستی عمل کنیم اما در خارج از مناطق حفاظت‌شده تقریبا تمام زیستگاه‌ها در حال نابودی است این در حالی است که تنها ۳۰ درصد از تنوع زیستی کشور داخل مناطق حفاظت شده قرار دارند».
ضرورت بازنگری شیوه اعطای پروانه شکار
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی با تاکید بر ضرورت ارزیابی نحوه اعطای پروانه شکار گفت: «قصد داریم این موضوع را با توجه به اقدامات انجام شده در سال‌های گذشته بررسی کنیم و من با مکانیزم قبلی موافق نیستم چون ارزیابی دقیقی از وضع موجود انجام نشده بود و به هر تعداد مراجعه‌کننده پروانه شکار داده می‌شد. لازم است اعطای پروانه شکار را نظام‌مند کنیم.» او درباره سیاست‌های سازمان محیط زیست در زمینه قرق‌های اختصاصی گفت: «استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی برای حفاظت از حیات وحش در دستور کار ما قرار دارد چرا که بیش از ۸۰ درصد از زیستگاه‌ها در مناطق آزاد قرار دارند و در کنار تغییر کاربری، شکار غیرمجاز نیز از چالش‌های ما در این مناطق است.» به گفته اکبری، بیشتر موارد شکار غیرمجاز کشف‌شده در مناطق آزاد رخ می‌دهد بنابراین لازم است از ظرفیت‌های مردمی برای حفاظت از این مناطق استفاده شود و در این رابطه نحوه واگذاری و مدیریت قرق‌های حفاظتی بازنگری خواهد شد. «در برخی از موارد قرق‌هایی ثبت شده و هزینه‌هایی برای آنها انجام شده است، باید بتوانیم هزینه صاحبان قرق را تامین کنیم و به گونه‌ای عمل شود که این پروژه شکست نخورد.»
از جمله دیگر پرسش‌های مطرح شده در این نشست به سگ‌های بدون صاحب اختصاص داشت. غذادهی به این سگ‌ها، رها کردنشان و سایر موارد مربوط به آنها که مدتی است به چالش محیط زیست و حیات وحش بدل شده است. اکبری هم با تاکید بر آنکه با رویکرد اخلاقی محض نباید به این مسئله نگاه کنیم تاکید کرد که غذا دادن به سگ‌های بلاصاحب دست بردن در چرخه حیات وحش است. «مدیریت سگ‌های بلاصاحب تابع دستورالعمل‌های موجود است. بر این اساس انجام این کار در شهرها بر عهده شهرداری‌ها و در روستاها بر عهده دهیاری‌هاست البته در این حوزه کارگروهی نیز فعالیت می‌کند که سازمان حفاظت محیط زیست یکی از اعضای آن است. اما متاسفانه این موضوع جرم‌انگاری نشده است.» او در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره واگذاری مرجعیت تنوع زیستی به وزارت جهاد کشاورزی در دو سال گذشته اظهار کرد: «مجموعه‌ای مثل وزارت جهاد کشاورزی به لحاظ جایگاه، امکانات و افراد شرایط بهتری از ما دارد اما این وزارتخانه در استان‌ها مسئولیت اجرایی بر عهده دارد و ظرفیت کلی آن محدود است. بیشتر مباحث مربوط به این حوزه نیز به محیط زیست ارتباط بیشتری دارد.» اکبری در ادامه با اشاره به اهمیت محیط زیست طبیعی گفت: «سلامت گونه‌هایی مانند یوز و پلنگ نشانه سلامت اکوسیستم است و زمانی که حال اکوسیستم خوب باشد انسان نیز شرایط بهتری دارد و ما قصد داریم از تمام ظرفیت‌ها به‌ویژه در حوزه علم برای بهبود شرایط کمک بگیریم. علاوه بر آن دیدگاه‌های استان‌ها را اخذ کنیم تا تصمیم‌گیری‌های منطقی انجام دهیم.»
آخرین دیدگاه‌ها