۳۰۰ محیطبان جدید در سال ۱۴۰۰ با اضافه شدن به نیروهای حفاظت از محیط زیست به مناطق چهارگانه می‌روند. این سومین سالی است که محیطبان‌ها از طریق آزمون سازمان حفاظت محیط زیست استخدام می‌شوند تا کمبود محیطبان در یک برنامه ۱۰ ساله جبران شود.
با وجود این «جمشید محبت خانی» فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط‌‌زیست کشور به «ایران» می‌گوید: «با این برنامه ۱۰ ساله هم کمبود محیطبان در کشور رفع نمی‌شود. براساس استانداردها، ایران نیاز به ۷ هزار محیطبان دارد و باید سالی ۵۰۰ تا ۶۰۰ محیطبان استخدام کند تا طی ۱۰ سال به این عدد برسد. محیط زیست در حال حاضر اجازه استخدام سالی ۳۰۰ محیطبان دارد. با توجه به بازنشستگی هزار محیطبان در طول یک دهه باز هم با کمبود محیطبان رو به رو می‌شویم.» محیط زیست در تلاش است بتواند مجوز استخدام محیطبان را به سالی ۶۰۰ نیرو برساند.
استخدام ۵۰ محیطبان دریایی
استخدام محیطبان‌های دریایی گامی دیرهنگام اما ضروری است. پردیسان براساس مجوز استخدام رسمی که در دست دارد برای سال جاری ۵۰ محیطبان دریایی استخدام کرد تا در سواحل جنوبی و شمالی کشور از داشته‌های دریایی خلیج فارس، عمان و خزر حفاظت کنند. ۲۵۰ محیطبان دیگر هم در چهارگانه خارج از دریا مشغول می‌شوند. این روند در سال‌های پیش رو هم دنبال می‌شود. فرهاد قلی‌پور مدیرکل محیط زیست بوشهر در گفت‌و‌گو با« ایران» سهم استخدامی سال ۱۴۰۰ بوشهر را ۱۳ محیطبان اعلام می‌کند و درباره کمبود شدید نیرو در بوشهر می‌گوید: «محیط زیست بوشهر کلاً ۴۵ محیطبان دارد. درباره استاندارد استخدام محیطبان در کشور اختلاف نظر وجود دارد. بعضی‌ها می‌گویند برای هر ۱۰هزار هکتار نیاز به یک محیطبان است و برخی می‌گویند برای هر هزار هکتار. این استانداردها الگوبرداری شده و با وضعیت محیط زیست ما نمی‌خواند.، مثلاً کل نیروهای محیط زیست ژاپن ۲۵۰ نفر است ،چون در ژاپن هیچ شکاری انجام نمی‌گیرد. در ایران گردشگر محیط زیست را تخریب می‌کند. فعالیت‌های عمرانی به تخریب محیط زیست منجر می‌شود. حیات وحش شکار می‌شود. بنابراین استانداردها باید با توجه به شرایط محلی بازتعریف شود.»
قلی‌نژاد می‌گوید: «ما در چارت تشکیلاتی بوشهر ۱۳۱ پست محیطبانی داریم اما فقط ۴۵ نفر استخدام شده و پست ۸۶ محیطبان خالی است.» او استخدام محیطبان دریایی را مقوله‌ای تازه می‌داند و می‌گوید: «علاوه بر استخدام محیطبان دریایی ما به ایستگاه محیطبانی دریایی و قایق‌های تندرو برای گشت و کنترل نیاز داریم و در حال حاضر ۵ قایق داریم که تنها در سواحل گشت می‌زنند.»
محیط زیست ایران در سواحل جنوبی و عمق خلیج فارس با مسائل زیادی درگیر است. مرگ دلفین‌ها و نهنگها، آلودگی دریایی و... اما نیرو و امکانات به محیطبان‌ها اجازه نمی‌دهد تا آنها در عمق موج‌های آبی خلیج فارس و دریایی عمان از محیط زیست دریایی حفاظت کنند. سواحل جنوبی ایران بارها شاهد پس دادن لاشه دلفین‌ها و نهنگها از سوی خلیج فارس بوده اما کارشناسان محیط زیست تا به امروز نتوانسته‌اند علت واقعی مرگ پرتکرار آنها را حدس بزنند. کارشناسان هرمزگان، بوشهر و سیستان و بلوچستان بارها در پاسخ به «ایران»گفته‌اند از مرگ دلفین‌ها و نهنگها زمان زیادی گذشته و زمان طلایی برای انجام آزمایش‌ها از دست رفته است. آنها می‌گویند باید تجهیزات دریایی در اختیار داشته باشند تا بتوانند بررسی‌ها را در دل دریا و به محض کشته شدن گونه‌های دریایی انجام بدهند.
قلی‌پور خواستار تأمین اعتبار و تجهیزات برای ایجاد سه ایستگاه محیطبانی دریایی در بوشهر، گناوه و خارکو می‌شود و می‌گوید: «در بوشهر برای حفاظت از سواحل و بنادر به ایستگاه محیطبانی دریایی نیاز داریم. در گناوه به‌دنبال حفاظت از زیستگاه‌های شمالی خلیج فارس هستیم و در جزیره خارکو که اثر ملی و طبیعی است نه ایستگاه محیطبانی دریایی داریم نه محیطبان.»
او یکی از ضروری‌ترین نیازهای محیط زیست بوشهر را قایق تندرو می‌داند و می‌گوید: «علاوه بر قایق به پایش الکترونیکی در جزایر با نصب دوربین‌های پیشرفته و غواصی برای کنترل وضعیت مرجان‌ها نیاز داریم.»
قلی‌پور خواستار تهیه تجهیزات برای پایش آلودگی در محیط زیست خلیج فارس می‌شود و می‌گوید: «برای کنترل ورود گردشگر بی‌ضابطه، صید غیرمجاز، کشتار جانوران دریایی و… به قایق تندرو نیاز است. پنج قایقی که در اختیار محیطبانی است توان وامکان ورود به آب‌های عمیق را ندارند و محیطبان‌ها فقط سواحل را پایش می‌کنند.»
او نبود یک برنامه برای حفاظت محیط زیست خلیج فارس را مشکلی جدی می‌خواند و می‌گوید: «باید برنامه‌ای تهیه و آن را به قانون تبدیل کرد تا وظایف وزارت نفت، سازمان بنادر، شیلات و محیط زیست در حفاظت از تنوع زیستی مشخص شود. این قانون باید ضمانت اجرایی داشته باشد. وقتی کشتی‌ای واژگون می‌شود یا آب توازن را در خلیج فارس خالی می‌کند باید غرامت بدهد اما هیچ بودجه‌ای برای جبران خسارت وارده به محیط زیست دیده نشده است.»
او خواستار بودجه ویژه‌ای برای حفاظت از تنوع زیستی خلیج فارس می‌شود و می‌گوید: «برای حفاظت، با دردسر بودجه تأمین می‌کنیم.»
لزوم تأمین تجهیزات پهپادی در مناطق چهارگانه
«محمدجواد اشرفی» مدیرکل محیط زیست خوزستان در گفت‌و‌گو با «ایران»،سهم سالانه استخدام محیطبان برای استان را ۱۴ تا ۱۸ نیرو اعلام می‌کند و می‌گوید: «استخدامی‌های سال گذشته پس از آموزش‌های لازم امسال در مناطق چهارگانه ماهشهر، آبادان، بهبهان و… به کار گرفته می‌شوند.»
او هم تعداد محیطبان‌های خوزستان را کمتر از نیاز واقعی می‌داند و مشکل بزرگتر را نبود حداقل تجهیزات لازم محیطبانی برمی‌شمارد.
اشرفی می‌گوید: «نیرو‌ها باید ماشین و موتور داشته باشند. نیاز به تجهیزات شخصی و پاسگاه محیطبانی مناسب دارند. پایگاه‌ها نیاز به هزینه نگهداری دارند.»
او یکی از نیازهای ضروری مناطق چهارگانه استان را پهپاد می‌داند و می‌گوید: «در دو سه سال اخیر تلاش‌های خوبی‌انجام گرفته اما با شرایط مطلوب فاصله دارد و موتورها و تجهیزات خریداری شده یک‌سوم نیاز واقعی استان است.»
او شرایط محیطبان‌های خوزستانی را به سربازهای بدون تفنگ تشبیه می‌کند و می‌گوید: «متخلفان از محیطبان‌ها مجهزترند. وسعت عرصه تحت حفاظت بسیار بالاست و تعداد محیطبان‌ها کم. برخی مناطق صعب العبور و برای کنترل آنها نیاز به تجهیزات پهپادی است. گاهی اوقات نیاز به هلیکوپتر است اما حتی یک هلیکوپتر در سازمان حفاظت محیط زیست وجود ندارد.»
آخرین دیدگاه‌ها