فرونشست زمین در ایران ۱۴۰ برابر بیش از حد بحرانی است و تنها راه حل آن اجرای طرح‌های تعادل بخشی آب‌های زیر زمینی است؛ راه حلی که اجرای آن تنها با ملی شدن منابع آبی ممکن می شود.
خبرگزاری مهر، گروه جامعه – سمیرا خباز: یک مؤسسه بین‌المللی مشاوره اطلاعاتی به نام «اینتل لب» با انتشار تصاویر ماهواره‌ای، فرونشست زمین در اطراف تهران را «بمب ساعتی بی‌صدا» توصیف کرده و اعلام کرد: این پدیده تهدیدی برای ۱۳ میلیون نفر جمعیت ساکن این مناطق است؛ انتشار این گزارش موجی از هشدارها درباره فرونشست در نقاط مختلف کشور را به دنبال داشت و بسیاری از کارشناسان وضعیت فرونشست را نه تنها در تهران بلکه در شهر اصفهان فوق بحرانی عنوان کردند و کشیده شدن لبه‌های فرونشست به مناطق مسکونی این کلانشهر را عاملی جدید برای افزایش مهاجرت خواندند. گفته می‌شود تمامی استان‌های کشور به جز استان گیلان در معرض فرونشست زمین قرار گرفته‌اند.
فرونشست در ایران ۱۴۰ برابر بالاتر از سطح بحرانی است
محمد درویش کارشناس محیط زیست و محقق حوزه بیابان در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه فرونشست زمین شاخص امنیت غذایی و پدافند غیرعامل یک سرزمین محسوب می‌شود و هرچقدر سرعت و میزان آن بیشتر باشد به این معناست که ذخایر آب آن سرزمین نسبت به مصرف کمتر است. گفت: سازمان ملل فرونشست سالیانه ۴ میلیمتری را شروع شرایط بحرانی این پدیده در جهان اعلام کرده است در حالی که ما در ایران سالهاست که از این مرز عبور کرده‌ایم و فرونشست در میانه سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ در جنوب تهران به ۳۶ سانتیمتر و در محدوده شهرهای فسا – جهرم با رقم فرونشست سالیانه ۵۴ سانتیمتری از مرزهای هشدار گذشته و این میانگین ۱۴۰ برابر بیشتر از شرایط بحرانی اعلامی از سوی سازمان ملل است.
اعلام روند کاهشی فرونشست نشانه خوبی نیست
این کارشناس محیط زیست با اشاره به اعلام گزارش مطالعات زمین شناسی سال جاری که از سوی سازمان زمین شناسی منتشر شده است، و نرخ فرونشست را کاهشی نشان می‌دهد اظهار داشت: این خبر خوبی نیست، چون نشان می‌دهد دیگر آبی در سفره‌های آب زیرزمینی باقی نمانده است که فرونشست را سرعت ببخشد، برای مثال فرونشست تهران به ۱۶ سانتیمتر رسیده است، یعنی سفره‌های آبی خالی شده است.
برای طرح تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی یک هزارم سدسازی و انتقال آب اعتبار در نظر گرفتند و سطح هشدار به مسئولان عالی رتبه نرسیده است مهمترین طرح برای مقابله با رشد فرونشست، طرح احیا و تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی است که باید به سرعت انجام گیرد اما وزارت نیرو برای اجرای این طرح حیاتی یک هزارم اعتبارات برای سدسازی و انتقال آب بودجه در نظر گرفته است. طرح تعادل بخشی مشتمل بر ۱۵ پروژه است که در جلسه پانزدهم شورای عالی آب کشور در ۲۵ شهریور ۹۳ تصویب شد و در کنار این طرح تکالیفی نیز برای وزارت خانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی، صنعت، معدن، تجارت و کشور مشخص شد.
خرید و انسداد چاه‌های کشاورزی، جایگزینی پساب با چاه‌های کشاورزی در دشت‌های ممنوعه، تهیه و نصب کنتورهای حجمی و هوشمند روی چاه‌ها، اجرای پروژه‌های تغذیه مصنوعی و پخش سیلاب و مطالعه و اجرای طرح‌های آبخیزداری (وزارت جهاد کشاورزی) از جمله مهمترین برنامه‌های در نظر گرفته شده برای اجرای این طرح است.
درویش معتقد است که این فاجعه هنوز به سطح گفتگوی مسئولان عالی‌ترین نرسیده است و باید دانشگاهیان و رسانه‌ها در این زمینه به صورت جدی وارد عمل شوند.
بودجه حقیر تعادل بخشی آب‌های زیر زمینی حتی هزینه پلمپ چاه‌ها و تأمین کنتور هوشمند را هم نمی‌دهد. اما مسئولان باید بدانند خسارت‌های تعلل در مهار فرونشست زمین خیلی بیشتر از منطقه درگیر است
وی با تاکید بر اینکه بودجه حقیر تعادل بخشی آب‌های زیر زمینی حتی هزینه پلمپ چاه‌ها و تأمین کنتور هوشمند را هم نمی‌دهد. افزود: اما مسئولان باید بدانند خسارت‌های تعلل در مهار فرونشست خیلی بیشتر از منطقه درگیر است.
این کارشناس با اشاره به اینکه ۱۰ سال آیش (توقف) برداشت آب‌های زیرزمینی می‌تواند شهری مثل اصفهان را از این شرایط نجات دهد گفت: برای رسیدن به این هدف باید چاه‌ها غیرمجاز تعطیل شده و نیمی از چاه‌های مجاز را هم دولت خریده و برداشت از آن را متوقف کند.
رضا شهبازی مدیرکل دفتر مخاطرات زیست‌محیطی و مهندسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نیز در این باره به خبرنگار مهر گفت: طی سالهای گذشته اتفاق خاصی در تغذیه آبخوان‌های کشور نیفتاده و بارندگی‌های شدید و سیلاب‌های سال ۹۷ و ۹۸ هم که می‌توانست کمی به بهبود وضعیت آبخوان‌ها کمک کرده باشد به دلیل نادیده گرفته شدن آبخیزداری از دست رفت.
آخرین دیدگاه‌ها