حکمرانی شبانه پشه ها در روستاهای اطراف تالاب میقان

ایسنا/مرکزی هر سال با شروع فصل گرم سال، پشه های تالاب که در ظاهر شباهتی به تصویر حک شده از پشه ها در ذهن ما ندارند، افسار منطقه را به دست می گیرند و در واقع شب ها برای خود حکمرانی به راه می اندازنند

این داستان هر ساله مردمان روستاهایی چون مبارک آباد، ترمزد، شهرجرد و دیگر روستاهای اطراف تالاب است که نه تنها چیزی از تالاب عاید آنها نشده است، بلکه تابستان هر سال، همین تالاب صبر آنها را لبریز می کند، اما قصه چیست؟

تالاب میقان اراک در ۵ کیلومتری شهر اراک واقع شده است که به واسطه همین حضور اراک، تبدیل به یک شهر تالابی شده است، اما هر بار این تالاب چالش جدیدی را به مردمان اطراف خود تحمیل می کند.

در اوایل دهه ۹۰، اراک به شدت دچار آلودگی هوا بود، مردم هر شنبه در میدان اصلی شهر تجمع می کردند، بلکه کسی صدای آنها را بشنود و آنها را از این هوای آلوده و ناسالم نجات دهند، بخشی از آلودگی ها ناشی از ریزگردهای تالاب میقان بود که به دلیل خشک شدن و پایین آمدن سطح آب با وزش باد، گرد و غبارهای نمکی را روانه شهر اراک می کرد تا در ریه شهروندان فرود آیند.

برای کنترل این شرایط تصمیم بر این شد که بخشی از پساب فاضلاب شهر اراک وارد تالاب میقان شود، تا حداقل سطح ابی آن افزایش یابد.

مسلما ایده خوبی بود تا تالاب از این خشکی خارج شود، اما ساختار تالاب میقان، به شکلی است که آب آن شور است و مسلما وارد شدن اب شیرین و آب فاضلاب به آن معایب خاص را به همراه داشت.

به هرحال پس از کش و قوس های فراوان و اعتراضات، که چرا پساب وارد تالاب نمی شود، در نهایت حدود ۲۰۰ لیتر بر ثانیه پساب فاضلاب شهر اراک وارد تالاب میقان اراک شد و این روند تا امروز پنجم تیرماه ۱۴۰۰ ادامه داشته است.

این ورود آب شیرین به تالاب باعث شده است که در منطقه شاهد رشد بالای نیزارها باشیم که مشکلات خاص را به همراه دارد و در واقع همین نیزارها بود که در بامداد یکم دی ماه ۱۳۹۶ طعمه حریق شد و چیزی در حدود ۵۰ هکتار از منطقه به کام آتش فرو برده شد، اما در چند سال اخیر مردم با پدیده ای بدتر از آتش روبرو هستند.

پشه های این منطقه که به دلیل ورود پساب فاضلاب به تالاب، منطقه را در تابستان ها تسخیر می کنند، امان مردم را بریده اند و هیچ چاره جز ماندن در خانه ندارند.

پساب فاضلاب تصفیه نمی شود/۷ ماه از سال درگیر پشه ایم

عضو شورای اسلامی روستای مبارک آباد در گفت و گو با ایسنا، در خصوص هجوم این پشه ها به تالاب و روستاهای اطراف اظهار کرد: در حدود ۱۵ سال پیش تصمیم بر این شد که پساب فاضلاب شهر اراک وارد تالاب میقان شود، اما مراحل تصفیه کامل انجام نمی شود و فقط حوضچه ته نشینی تصفیه می شود، به طوری که آب وارد حوضچه می شود، ته نشین می شود، مواد جامد آن برداشت می شود و در قالب کود به فروش می رسد و پس از آن آب وارد تالاب می شود.

فاضل مبارک ابادی با تاکید بر اینکه این آب اکسیژن دار نمی شود و در واقع به مانند باتلاق می شود، گفت: این آب وارد تالاب می شود و در فصل گرم سال پشه ایجاد می کند، به طوری که از انتهای خردادماه تا اواخر آبانماه درگیر پشه هستیم و مردم جرات خروج از خانه از ساعت ۸ شب تا ۸ صبح را ندارند.

پشه ها زندگی را از بین برده اند/کسی پاسخگو نیست

وی بیان کرد: به قدری تعداد پشه در روستاهای مبارک آباد، شهرجرد، طرمزد، موت آباد و … زیاد می شود که اهالی حتی یک لحظه امکان بیرون ماندن از خانه را ندارند، چراکه اگر این پشه نیش بزنند، فرد سه روز درد شدید، یک هفته خارش و ورم دارد و در واقع این پشه ها زندگی را از بین برده است.

مبارک ابادی با اشاره به اینکه اکوسیستم منطقه دچار مشکل جدی شده است، گفت: مبارک آباد سه کیلومتر با شهرک حمید اراک فاصله دارد، اما این پشه ها تمام ساخت و ساز و ملکیت منطقه را نابود کرده است، بارها مراتب اعتراض نسبت به این وضعیت را به گوش فرماندار، استاندار، نماینده مجلس، محیط زیست، مرکز بهداشت و … رسانده ایم، اما تا امروز هیچ پاسخی دریافت نکرده ایم.

این عضو شورای روستای مبارک آباد تاکید کرد: مسئولان می گویند اگر سم پاشی کنیم، مقاوم تر می شوند و عملا نمی توان کاری کرد، نیش این پشه ها حدود ۱۲ میلیمتر است، اما هیچ کس برای این روستاییان کار نمی کند و ۶ ماه از سال را در سختی می گذارند.

یک پشه برای یک خانواده ۵ نفره کافیست

وی با بیان اینکه یکی از این پشه ها که بسیار بزرگتر از پشه های عادی هستند، برای یک خانواده پنج نفره کافیست، افزود: بسیاری از اهالی نسبت به این پشه ها حساسیت پیدا کرده اند و با هر نیش بدن آنها ورم می کند و روزهای دردناکی را تجربه می کنند و از بین رفتن درد، ورم و خارش آن بیش از یک هفته زمان می برد.

تحقیقات روی حشرات مردادماه کامل می شود/آب شیرین علت ازدحام حشرات در تالاب

به گزارش ایسنا، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی در خصوص این وضعیت در روستاهای اطراف تالاب میقان اراک، اظهار کرد: از سه سال پیش که وجود این حشرات در روستاهای اطراف گزارش شد، طرح تحقیقاتی با دانشگاه آزاد به منظور شناسایی گونه و راهکارها در دستور کار قرار گرفت.

رضا میرزایی با بیان اینکه ممکن است که در این طرح اصلا این حشرات در زمره پشه ها جای نگیرد، باید تحقیقات تکمیل شود، افزود: این تحقیقات تا اواخر مردادماه سال جاری تکمیل می شود و در کارگروه مربوطه مورد بررسی قرار می گیرد تا براساس آن اقدام شود.

وی علت ازدحام این حشرات در روستاهای اطراف تالاب را ورود آب شیرین به تالاب میقان اراک دانست.

میرزایی تصریح کرد: بحث کنترل حشرات زیان‌بار بر عهده وزارت بهداشت است، مانند طرح کنترل مالاریا که باعث انتقال بیماری می‌شد، بر همین اساس کنترل و مقابله با حشرات بر عهده وزارت بهداشت است و سازمان محیط زیست تنها به مسئله شناسایی حشرات، علت ازدحام و تکثیر و … ورود می‌کند که طرح تحقیقاتی تا یک ماه آینده آماده می‌شود.

وزارت بهداشت مسئولیتی در قبال سمپاشی ندارد

سرپرست مرکز بهداشت شهرستان اراک نیز در خصوص رسیدگی به وضعیت این روستاها در فصل گرم سال اظهار کرد: هر ساله از خردادماه روستاهای اطراف تالاب میقان اراک درگیر حشرات می شوند و درست در همان زمان، مرکز بهداشت طی مکاتبه‌ای با فرمانداری اراک خواستار سمپاشی منطقه توسط شرکت آب و فاضلاب و محیط زیست می‌شود.

شهریار حسینی با تاکید بر اینکه وزارت بهداشت یا مراکز بهداشت شهرستان هیچ وظیفه‌ای در قبال سمپاشی ندارد چراکه ساختار این مجموعه نظارتی است و وارد کار اجرایی نمی‌شود، افزود: با توجه به اینکه تصفیه خانه فاضلاب متعلق به شرکت آب و فاضلاب است، تا شرکت یک محدوده‌ای از تالاب را سمپاشی کند و با توجه به اینکه بخشی از پساب توسط شرکت به محیط زیست فروخته می‌شود، باقی منطقه باید توسط اداره کل محیط زیست مورد سمپاشی قرار گیرد و در واقع مرکز بهداشت مسئولیتی در این راستا ندارد.

وی اضافه کرد: از حدود ۳ سال پیش نیز محیط زیست مشغول تحقیقات برای شناسایی نوع گونه این حشرات و منبع آن و راهکاری مقابله با آن است و مراکز بهداشت نیز ابزارهای نظارتی خود را برای انجام عملکرد و اقدامات دستگاه‌های مسئول دنبال می‌کند.

سمپاشی به صورت مرتب و دوره‌ای انجام می‌شود

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان مرکزی در خصوص انجام وظایف خود در قبال روستاهای اطراف تالاب به ایسنا گفت: شرکت برای تصفیه خانه فاضلاب برنامه دوره‌ای سمپاشی دارد و اصلا نیازی به تکلیف و تعیین وظیفه نیست چراکه باید این امر را انجام دهد.

یوسف عرفانی نسب تصریح کرد: مسئله این است که چه بخواهیم، چه نخواهیم، حتی اگر تصفیه خانه از این منطقه جمع شود، تالاب را که نمی توان جمع کرد یا کامل سمپاشی کرد و با این مسئله درگیر خواهیم بود، اما با این حال شرکت به وظایف خود در قبال سمپاشی به صورت مرتب عمل می‌کند.

به گزارش ایسنا، در حال حاضر با گرم شدن هوا، ازدحام و در واقع حمله این حشرات که اهالی روستاها از آنها به عنوان پشه یاد می‌کنند، چیزی جز کلافگی و درماندگی بر جای نگذاشته است و با توجه به اینکه هنوز تحقیقات کامل نشده باید منتظر ماند تا آخر مردادماه و نتیجه مطالعات، بلکه اقدامات لازم برای مقابله با این حشرات عظیم الجثه که کاسه صبر روستاییان اطراف تالاب را لبریز کرده است از سوی مسئولان و متولیان امر در دستور کار قرار گیرد، تا بلکه اهالی این روستاها حداقل بتوانند به زندگی عادی خود برگردند.

مسلما فرافکنی یا واگذاری مسئولیت ها، گرهی از این مشکل بزرگ روستاییان اطراف تالاب باز نمی کند، این مسئله سال هاست که روستاییان را اسیر کرده است به طوری که حتی مردادماه سال 96 نیز خبرگزاری ایسنا، در گفت و گو با سیاوش آقاخانی متخصص محیط زیست به مسئله هجوم این پشه ها به روستاهای اطراف تالاب پرداخته بود و آقاخانی نیز اظهار کرده بود که دست‌کاری‌های غیر اصولی در محدوده تالاب میقان اراک و بر هم خوردن اکوسیستم تالاب یکی از دلایل طغیان پشه در این محدوده است و در صورتی که تصمیمی برای مقابله با این مشکل اتخاذ نشود، قطعا هزینه‌های سنگین اقتصادی را به شهر تحمیل می‌کند و سلامت مردم نیز با خطر مواجه می‌شود.

چهار سال از این گفت و گو گذشته است و روستاییان همچنان درگیری جدی با این حشرات دارند که زندگی عادی آنها را مختل کرده است و به نظر می رسد که حداقل چهار سال فرصت کافی برای حل یک معضل زیست محیطی بوده است، اما هنوز تحقیقات به پایان نرسیده و ظاهرا دغدغه جدی برای حل این مشکل جدی روستاهای اطراف تالاب میقان وجود ندارد!