روزگار سیاه ماهیان «تیره رود» در سایه برداشت بی‌رویه آب

دست و پا زدن ماهیان رودخانه تیره شهرستان دورود برای نجات از مرگ یکی از صحنه‌های تلخی است که ظرف سال‌های گذشته بارها در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود.

روزگار سیاه رودخانه «تیره»/ باز هم پای «مازوت» در میان است! - خبرگزاری مهر  | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agencyخبرگزاری فارس لرستان- نسرین صفربیرانوند، با فرا رسیدن فصل گرما و کاهش دبی رودخانه عکس و ویدئوهایی از تلف شدن ماهیان در رودخانه تیره منتشر می‌شود و در این میان مردم به ویژه تشکل‌های مردم نهاد نگران هستند.

خشکسالی، برداشت بی‌رویه از آب رودخانه دست به دست هم داده‌اند تا سالانه صدها و بلکه هزاران قطعه ماهی در تیره رود تلف شوند.

حال مخاطبان به ویژه تشکل‌های مردم نهاد به دنبال راهکاری برای جلوگیری از تلف شدن ماهیانی هستند که شاید قربانی زیاده خواهی بشر شده‌اند.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان افزایش سطح زیر کشت برنج و وجود پمپ‌های مجاز و غیر مجاز رودخانه را از علل تلف شدن ماهیان تیره رود عنوان می‌کند و می‌گوید: البته خشکسالی و کاهش بارندگی نسبت به سال‌های قبل نیز دلیل اصلی است که مرگ ماهیان را به دنبال داشته است.

نبی اله قائد رحمتی می‌افزاید: با همکاری تشکل‌های زیست محیطی رهاسازی ماهیان را در پایین دست رودخانه داشته‌ایم، اما با این حال شاهد تلف شدن ماهیان زیادی هستیم.

وی به عدم رعایت حقابه زیست محیطی مصوب کارگروه حفاظت از منابع آب استان اشاره می‌کند و می‌گوید: اگر رها سازی هم صورت می‌گیرد توسط بهره برداران برداشت می‌شود، یک نفر و دو نفر هم نیستند برخورد قضایی هم متاسفانه تبعات اجتماعی را به دنبال دارد.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان معتقد است: برداشت بی رویه و کاهش دبی رودخانه در مجموع به اکوسیستم منطقه آسیب وارد می‌کند، از طرفی برداشت آب از چاه‌های زیر زمینی باعث از بین رفتن آبخوان‌ها می‌شود.

جایگزین کردن کشت ‌های دیگر، راهکار حفظ دبی رودخانه

قائد رحمتی می‌افزاید: رهاسازی آب از سد مروک می‌تواند راهکار مهمی برای افزایش دبی رودخانه باشد، اما به دلیل کاهش بارندگی و افزایش سطح زیر کشت برنج تاثیر چندانی ندارد.

وی می‌گوید: ترغیب کشاورزان به کشت‌های متراکم مثل کشت‌های گلخانه‌ی همچنین استفاده از بذر مناسب که نیاز آبی کمتری دارند می‌تواند در کاهش مصرف آب و در نهایت حفظ دبی رودخانه تیره موثر باشد.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان با اشاره به اینکه افزایش قیمت آب برای مصرف بهینه یعنی قطع یارانه بخش آب در راستای استفاده صحیح کشاورزان از آب نیز راهکار دیگری است، عنوان می‌کند: به نظر می‌رسد مصرف صحیح آب با تلاش و مبارزه مسئولان به دست نمی‌آید اما اگر قیمت مناسبی برای آب تعیین شود کشاورز خودش تعیین خواهد کرد که چه محصولی کشت کند که از لحاظ اقتصادی با صرفه باشد یعنی هر کشاورز مصرف آب خود را مدیریت خواهد کرد.

قائد رحمتی با تاکید بر فرهنگ سازی مصرف آب عنوان می‌کند: با توجه به کاهش بارش‌ها و خشکسالی‌ها همچنین تغییر اقلیم تمام تلاش ها باید به سمت صرفه جویی حداکثری مصرف آب سوق داده شود.

وی با تاکید بر استفاده از آب مجازی ، می‌گوید: ما باید محصولات آب بر را وارد کنیم و بر روی محصولات استراتژیک و مزیت دار کار بکنیم در واقع استفاده از محصولات آب بر در کشور حذف شود تا منابع آبی کشور حفظ شود.

کاهش دبی رودخانه و اکسیژن علت تلف شدن ماهیان

یک کارشناس محیط‌زیست به عوامل تلف شدن ماهیان رودخانه تیره اشاره می‌کند و می‌گوید: زمانی که آب زیادی از رودخانه کشیده می‌شود، جریان آب کند و دبی کاهش پیدا می‌کند در نتیجه موجودات از جمله ماهیان به دلیل بی اکسیژنی خفه می‌شوند.

محمدرضا بازگیر معتقد است: علاوه بر برداشت‌های مجاز و غیر مجاز از رودخانه ، عدم رعایت حق آبه محیط زیست از سدهای بالا دست کمال صالح و مروک نیز می‌تواند از دلایل تلف شدن ماهیان باشد.

وی تاکیدکرد: اگر حقابه رودخانه تامین نشود موجودات داخل رودخانه از بین می‌روند.

این کارشناس می‌گوید: سریع ترین راهکار در شرایط فعلی تامین حقابه رودخانه از سدهای بالادست است که باید توسط وزارت نیرو انجام شود.

بازگیر بیان می‌کند: البته مطالبه میزان حقابه مورد نیاز رودخانه باید توسط محیط زیست انجام شود.