تای‌مل؛ بلای جان ماهیان خلیج گرگان در فصل تخم‌ریزی

فرارسیدن فصل تخم‌ریزی ماهیان در خلیج گرگان و دریای خزر با مهاجرت آبزیان به سمت آب‌های کم‌عمق سبب می‌شود تعدادی از ساحل‌نشینان گلستان با استفاده از قایق کوچک پارویی که در زبان ترکمنی به آن “تای‌مل” می‌گویند، راهی این مناطق شوند و با صیدغیرمجاز، تکثیر طبیعی آبزیان را دچار تخریب کنند.

بومیان ساحل نشین گلستان در گذشته که امکان تهیه قایق های بزرگ وجود نداشت با استفاده از تجهیزات موجود اقدام به ساخت تای مل برای ماهیگیری در مسافت کوتاه می کردند.

با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، فصل تخم ریزی ماهیان خزری و مهاجرت آنها به سوی منابع آب شیرین، مصب رودخانه ها و مناطق کم عمق پهنه آبی خزر و خلیج گرگان آغاز می شود.

شروع تخم ریزی ماهیان، عامل اصلی تجدید حیات آبزیان بزرگترین دریاچه جهان است اما در این میان برخی افراد از گرایش طبیعی ماهیان برای حضور در رودخانه ها و مناطق کم عمق خلیج گرگان سوء استفاده کرده و سرمایه ملی دریای خزر و خلیج گرگان را گرفتار تورهای ماهیگیری خود می کنند.

به گفته معاون پیشین سیاسی امنیتی استاندار گلستان حدود ۲ هزار فروند قایق صیادی تندرو و سبک به صورت غیرمجاز در استان مشغول صید ماهی هستند.

گلستان ۱۰۷ کیلومتر ساحل دارد و در فصل تخم ریزی ماهیان همه این مناطق به محلی برای کمین صیادان غیرمجاز تبدیل می شود.

وسیله اصلی حرکت در دریای خزر برای ماهیگیری در طول سال و همچنین مناطق کم عمق خلیج گرگان هنگام تخم ریزی ماهیان، قایق دست ساز تای‌مل است که به دلیل قیمت کمتر در مقایسه با قایق موتوری و تندرو استفاده از آن میان ترکمن ها سابقه ای دیرینه دارد.

اگر چه استفاده از قایق موتوری بهترین و راحت‌ترین گزینه برای تردد در دریا است اما قیمت حدود ۳ میلیارد ریالی آن در مقایسه با قیمت ۱۰۰ میلیون ریالی تای‌مل، تمایل به استفاده از این وسیله دست‌ساز را میان ساحل‌نشینان گلستان افزایش داده است.

ساحل نشینان با این قایق کوچک چوبی پارویی که یک متر طول و چهار متر عرض دارد در ساعات ابتدایی روز با یک تا سه همراه و چند تور کوچک و بزرگ راهی مناطق کم عمق خلیج گرگان و دریای خزر می شوند و پس از حداکثر ۶ ساعت با کوله باری از ماهیان سفید و کپور و کفال به خانه برمی‌گردند.

اگر چه شیلات مسوولیت حفاظت از این عرصه ها را بر عهده دارد و همواره نیز تعدادی از صیادان غیرمجاز را دستگیر و روانه محاکم قضایی می کند اما گستردگی طول محدوده تحت پوشش در کنار تعداد اندک نیرو، امکان حراست مستمر از این مناطق را دشوار کرده است.

مشاهدات خبرنگار ایرنا نشان می دهد احداث کومه برای بیتوته شبانه ماهیگیران غیرمجاز در بخش‌هایی از جزیره آشوراده و خط ساحلی گلستان روبه افزایش است و با ادامه آن روزهای پرتنشی در انتظار ماهیان خزر خواهد بود.

یکی از ماهیگیران بندرترکمن به ایرنا گفت: صیادی با تای‌مل در دریای خزر سابقه زیادی دارد و اجداد ما از این راه امرار معاش می کردند.