واگذاری بیش از ۲۵ هزار متر مربع از جنگل‌های هیرکانی واز در ارتفاعات شهرستان نور به یک دامدار موجی از نگرانی را در بین دوستداران محیط زیست برانگیخت.
جنگل‌های مازندران خورده می‌شوند، یکجا نه، ولی کم کم؟!به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز مازندران ، وقتی چهاردهم تیرماه پارسال، جنگل‌های هیرکانی در فهرست میراث طبیعی جهان قرار گرفت، بسیاری به پیامد‌های مثبت این اتفاق امیدوار شدند و گفتند؛ این همان فرصتی است که سال‌ها برای حفظ بیشتر این عرصه با ارزش، به دنبال آن بودیم.
تاحدی می‌توان گفت؛ همه این‌ها خیالی بیش نبود، چون وضعیت جنگل‌های شمال در یک سال و نیمی که گذشت نه تنها فرقی نکرد، بلکه به عقیده علاقمندان محیط زیست، شرایط بغرنج تری هم پیدا کرد، از آتش سوزی‌های متعدد در نقاط مختلف گرفته تا رای‌های صادر شده پیرامون واگذاری جنگل به اشخاص حقیقی و حقوقی.
کمتر از شش ماه بعد از پروندۀ وقف بحث برانگیز پنج هزار و ۶۰۰ هکتار از جنگل‌های روستای آق مشهد ساری، حالا خبر رسیده دو و نیم هکتار از جنگل‌های واز در ارتفاعات شهرستان نور با رای دادگاه، در قالب طرح اسکان دام به یک دامدار واگذار شده است.
واگذاری ۲۵هزار متر مربع از جنگل هیرکانی آن هم به یک دامدار؛ ماجرا از چه قرار است؟
قبل از هر چیز ابتدا باید به طرح اسکان دام پرداخت که به نوعی همان طرح خروج دام از جنگل است، که بر اساس آن، قطعه‌ای از جنگل واگذار شده است.
طرح خروج دام از جنگل و ساماندهی جنگل نشینان، از جمله طرح‌های حفظ جنگل‌های هیرکانی در شمال کشور محسوب می‌شد که اجرای آن از سال ۱۳۶۸ آغاز شد و بر اساس این طرح کسانی که در جنگل زندگی می‌کردند می‌بایست در ازای دریافت زمینی معادل که به پیشنهاد اداره منابع طبیعی داده می‌شد، یا دریافت وجه به ازای قیمت زمین خود و یا اشتغال یکی از فرزندان در اداره منابع طبیعی، زندگی در جنگل را ترک کنند.
طرح خروج دام از جنگل که از همان ابتدا منتقدان جدی خود را داشت تا الان که سه دهه از آن می‌گذرد، نصفه و نیمه اجرا شد و اساساً جزو طرح‌های ناموفقی به شمار می‌رود که همچنان حرف و حدیث‌های زیادی با خود به دنبال دارد.
عباس حسینی، رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان نور، ماجرا را اینگونه تعریف می‌کند: به دامدار مذکور در ابتدا زمینی چهار هکتاری در منطقه «انارجار» شهرستان نور واگذار شد، اما برای زمین چهارهکتاری واگذار شده به این دامدار معارض پیدا شد و حدود سه هکتار از آن با حکم غیرملی بودن از عرصه جدا و پس گرفته شد، بنابر‌این این دامدار با انتزاع سه هکتار زمین، علیه منابع طبیعی شکایت می‌کند و در حکمی که توانست از دادگاه بگیرد، قرار شد ۲ و نیم هکتار زمین در منطقۀ واز برای طرح خروج دام و علوفه کاری به وی واگذار شود که از قضا این سطح زمین دقیقاً در جنگل قرار دارد.
یکی از نکات اصلی این واگذاری که انتقادات زیادی را به دنبال داشت، قرار داشتن این عرصه در محوطه جنگلی است. در بحث واگذاری عرصه‌های منابع طبیعی به دامداران برای اجرای طرح اسکان دام، اگر عرصه در اطراف با جنگل محصور باشد، کمیته فنی با صدور رأی واگذاری آن مخالفت می‌کند.
در این مورد گویا کمیته فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران (ساری) و کمیته فنی معاونت امور جنگل سازمان متولی منابع طبیعی کشور، طی صورتجلسه‌ای مشترک مشروط به نظر مساعد شورای عالی جنگل، با واگذاری این عرصه موافقت کرده است.
فرضعلی ولیزاده کارشناس مسئول اقتصادی و اجتماعی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران منطقه ساری، تصمیم کمیته فنی را تلویحاً تایید می‌کند و می‌گوید: دیدگاه تخصصی مربوط به موقعیت زمین را کمیته فنی صادر می‌کند و ما دخالتی روی بازدید و انتخاب زمین نداریم، اما طبق مشاهدات، این عرصه ۲۵ هزار متر مربعی در دو طرف یک جاده قرار دارد و در عمق جنگل‌های شمال قرار نمی‌گیرد.
اگر کمیته فنی این زمین را برای واگذاری تایید کرده، دیگر چه مشکلی وجود دارد؟
هنوز چیزی از صدور رای نگذشته بود که بومیان منطقه با تنظیم نامه‌ای خطاب به رئیس قوه قضاییه که در فضای مجازی هم منتشر شده، خواستار توقف اجرای این حکم شدند.
آن‌ها در این نامه گفتند؛ این واگذاری به دلایل مختلف از جمله قرار گرفتن این زمین در عمق ۱۵ کیلومتری جنگل، وجود درختانی تنومند با بیش از ۷۰ متر مکعب چوبدهی، شیب تند قسمتی از زمین و نیز قرار داشتن در حاشیه جنگل‌های هیرکانی غیرقابل قبول است و هرچند مراحل با حمایت پشت پرده مسئولان زیربط درحال انجام است، اما باید در آن تجدیدنظر شود.
آنچه از نظرات بومیان منطقه بر می‌آید، بیشتر نگرانی‌ها بابت قطع درختان است، از آنجاکه بعد از واگذاری دامدار می‌تواند برای کشت علوفه و تاسیسات دامداری درختان این عرصه را قطع کند، در نتیجه پای دلالان و سودجویان برای خرید این زمین‌ها که غالباً جزو زمین‌های بکر منطقه هستند، باز می‌شود.
عباس حسینی رئیس اداره منابع طبیعی نور هم با وجود سوابق قبلی احتمال تخلف را رد نکرد و گفت: در حکم صادره اجازه ساخت‌وساز داده نشده، اما احتمال اینکه چنین کار غیرقانونی صورت گیرد، وجود دارد.
عباسعلی نوبخت، معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، چند روز گذشته به منطقه می‌رود و گویا تعدادی از اهالی نسبت به نحوه واگذاری این زمین به دامدار انتقاد می‌کنند و خواستار متوقف شدن فرآیند واگذاری این عرصه جنگلی به بهره‌بردار می‌شوند، چون آن‌ها معتقدند این زمین در محوطه‌ای است که عمدتا برای تفریح و طبیعت‌گردی مورد استفاده عموم مردم قرار می‌گیرد.
رای دادگاه قطعی، اما «فعلا» همه چیز منتفی است
در حالی که مقرر شده بود با حکم قاضی شعبه ۳۴ دادگاه تجدید نظر مازندران این عرصه با مساحت ۲۵ هزار مترمربع و با ارزش ریالی بیش از ۲ هزار میلیارد ریال، روز شنبه دوم اسفند ۹۹ به دامدار واگذار شود، با ورود دستگاه‌های نظارتی این واگذاری فعلا متوقف شد و ظاهرا نمایندگان دستگاه قضایی به همراه رییس منابع طبیعی شهرستان نور به عرصه جنگلی واز رفتند و از منطقه بازدید کردند.
علی شادمان، فرماندار شهرستان نور، جزو کسانی بود که خیلی زود علیه این واگذاری موضع مشخص و قاطعانه گرفت و گفت: انتخاب جنگل‌های واز برای واگذاری در طرح اسکان دام انتخاب نامناسبی بود، چون این جنگل‌ها جز جنگل‌های هیرکانی منطقه است و با پیگیری‌های انجام شده و گزارشاتی که به مسئولان داده شد دستگاه‌های مرتبط را نسبت به این تصمیم گرفته شده آگاه کردیم، خوشبختانه با پیگیری‌های چند روز اخیر، حساسیت مناسب ایجاد شد و همه به این فکر افتادن که دادن چنین زمین‌ها جز خسارت به مراتع و جنگل‌های منطقه چیزی نیست.
شادمان با بیان اینکه فرمانداری شهرستان نور تا جایی که بتواند برای حفظ و صیانت از اراضی ملی، طبیعی و جنگلی مصمم است و با جدیت جلوی هرگونه تخلف و تصرف جنگل‌ها را خواهد گرفت، افزود: متاسفانه زمین‌هایی را که با اینگونه احکام صادره گرفته می‌شود سبب نگرانی جدی ماست و ما تا جایی که بتوانیم جلوی آن را می‌گیریم همانطور که در موارد مشابه جلوی آن را گرفتیم.
البته شانس با منطقه جنگلی واز و اهالی مسئولیت پذیرش همراه بود، که با ورود به موقع مسئولان از ضایعه‌ی تلخ جنگل هیرکانی مازندران جلوگیری شد، اما نگرانی دوستداران محیط زیست این است که شاید همیشه چنین نباشد کما اینکه در همه این سال‌ها اینچنین نبوده و از سه میلیون هکتار جنگل بکر شمال، فقط یک میلیون و۸۰۰ هزار هکتار آن باقی مانده است.
آخرین دیدگاه‌ها