از بین رفتن آبزیان بومی، کاهش کیفیت آب شُرب در مخازن سدها و اثرات سوء سلامتی، اقتصادی و اجتماعی از جمله تبعات جبران‌ناپذیر “پرورش و مصرف ماهی تیلاپیا” در کشورمان است.
به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست خبرگزاری تسنیم؛ در حال حاضر کشورهای صنعتی و پیشرفته با سرعت فزاینده‌ای به توسعه زیرساخت‌های صنعت آبزی‌پروری‌شان اقدام کرده‌اند و در سال‌های اخیر کشورهایی مانند نروژ، آلمان، کانادا، فرانسه، آمریکا و غیره، توانسته‌اند ضمن توسعه کمّی سطح تولیدشان در پرورش ماهی‌های سردابی مانند قزل‌آلا، به سطح فناوری‌های بسیار نوینی در این صنعت دست یابند، به‌گونه‌ای که در حال حاضر کشوری مانند آلمان با به‌کارگیری آخرین تکنولوژی‌ها در این صنعت، موفق به دست‌یابی سرانه تولید 600 تُن به‌ازای 15 لیتر آب شده است.
متأسفانه کشورمان با وجود برخورداری از سابقه بسیار طولانی در صنعت پرورش ماهی قزل‌آلا، امروز در بدترین شرایط ممکن در این صنعت قرار دارد، اما دلایل و چرایی دچار شدن واحدهای تولیدی ماهی قزل‌آلای کشور به وضعیت بحرانی امروز نیز در جای خودش بسیار قابل تأمل و البته تأسف‌بار است.
از طرف دیگر واردات رسمی بی‌رویه و قاچاق «ماهی تیلاپیا» نیز به کشور، حکم تیر خلاص به واحدهای پرورش قزل‌آلای کشور را داشته است، زیرا واحدهای تولیدی در این سال‌ها به دلایلی مانند اعطای مجوزهای خُرد پرتعداد، عدم حمایت جدی و واقعی از سوی شیلات، عدم توجه شیلات به تکنولوژی‌های روز دنیا در این صنعت و بی‌تحرکی مطلق در توسعه کیفی و افزایش بهره‌وری واحدهای تولید قزل‌آلا، تلفات بسیار بالای واحدهای تولیدی به‌دلیل آلودگی تخم‌های وارداتی، آلودگی مزارع پرورش ماهی به ویروس‌های خارجی، ناتوانی مالی پرورش‌دهندگان قزل‌آلا از خرید تجهیزات روز دنیا و به‌کارگیری تکنولوژی‌های نوین این صنعت، بهره‌وری بسیار پایین این واحدها به دلیل وابستگی به شیوه‌های تولید به سبک دهه 40 و مواردی از این دست، باعث بحرانی شدن وضعیت فعالان این حوزه طی سال‌های اخیر شده است.
متأسفانه این وضعیت در پی واردات “ماهی تیلاپیا”، نیز صنعت پرورش ماهی کشورمان را به لبه پرتگاه برده و با مشکلات جدی مواجه کرده است، به طوری که، چندی پیش نیز “نبی زندی” مدیر شیلات استان همدان از راه‌اندازی نخستین مزرعه تولید “ماهی تیلاپیا” در این استان خبر داده بود که با واکنش‌‌‌هایی از سوی کشاورزان و مزرعه‌داران و نیز کارشناسان حوزه محیط زیست مواجه شد، به طوری که آنها معتقد بودند، ماهی تیلاپیا به دلیل اینکه گونه‌ای جهنده است و لارو ماهی‌های دیگر را می‌بلعد، باعث از بین رفتن نسل گونه‌های دیگر ماهی‌ها شده و از طرف دیگر اکوسیستم منطقه را نیز دچار تهدید‌‌ها و خطرات جبران‌ناپذیر زیستمحیطی می‌کند.
البته پس از پیگیری‌ها و اطلاع‌رسانی خبرگزاری تسنیم در گزارش‌ها و میزگردهای مختلف با کارشناسان، اساتید دانشگاه و پژوهشگران در این حوزه و نیز با همراهی فعالان و اساتید حوزه محیط زیست و شیلات درباره مضرات مصرف “ماهی تیلاپیا” و آسیب واردات این نوع ماهی به تولید ملی در حوزه پرورش ماهیان سردآبی، واردات این نوع ماهی به کشور ممنوع شد.(اینجا)
در همین راستا، اصغر عبدلی؛ دکترای اکولوژی و عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با خبرنگار محیط زیست تسنیم با اشاره به مضرات زیستمحیطی ماهی “تیلاپیا”، “از بین رفتن آبزیان بومی، کاهش کیفیت آب شُرب در مخازن سدها و اثرات سوء سلامتی، اقتصادی و اجتماعی را از جمله تبعات جبران‌ناپذیر “پرورش ماهی تیلاپیا” در کشور برشمرد.”
بر همین اساس، گونه مهاجم دیگری از این ماهی به نام “تیلاپیا زیلی” (Tilapia Zilli) نیز سر از تــورهــای ماهیگیـران هورالعظیم درآورده است، این‌گونه مهاجم نمی‌تواند مانند “تیلاپیا” در پساب کشاورزی و صنعتی زنده بماند که از این طریق، عرصه برای آبزیان این استان هر روز تنگ‌تر می‌شود و موجبات نارضایتی‌هایی را برای صیادان بومی استان ایجاد کرده است.
حالا، به‌تازگی نیز شکایتی از عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به دلیل صدور مجوز برای پرورش ماهی “تیلا‌پیلا” در شعبه هفتم دادسرای کارکنان دولت مطرح شده که بر همین اساس، اصغر دانشیان معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست در نامه‌ای به احمدرضا لاهیجان‌زاده، معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های این سازمان خواسته است که “تا اطلاع ثانوی از صدور هرگونه مجوز جدید برای پرورش این ماهی خودداری شود”.
در نهایت اینکه طبق آنچه که کارشناسان، اساتید دانشگاه، صاحبنظران و دوستداران محیط زیست عنوان کرده‌اند، پرورش ماهی “تیلاپیا” خطرات جبران‌ناپذیری بر پیکره محیط زیست کشور وارد می‌کند که فعلا از صدور مجوزهای جدید برای پرورش این ماهی جلوگیری شده است اما آن طور که اصغر عبدلی، دکترای اکولوژی و عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه محیط زیست خبرگزاری تسنیم گفته است باید برنامه‌ریزی‌هایی برای جمع‌آوری محل‌های پرورش این گونه خطرناک برای زیستِ آبزیان جمع‌آوری شود.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: اظهارنظرهای ما درباره خطرات زیستمحیطی ماهی “تیلاپیا” بر پایه تحقیقات علمی و دانشگاهی است و قصد داریم تا مجریان از عواقب تصمیمات‌شان در این حوزه آگاه شوند.
آخرین دیدگاه‌ها