خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۵۷ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده اند.
در این راستا در حوزه حیات وحش می توان به هشدار انجمن یوزپلنگ ایرانی در خصوص احداث محور بشرویه – بجستان در دو منطقه حفاظت شده محیط زیستی و کوریدورهای حفاظتی یوزپلنگ آسیایی اشاره کرد. همچنین در گزارشی دیگر تورهای ترال کشور چین مشغول صید آبزیان کف خلیج فارس هستند. این موضوع با اعتراض و انتقاد فعالان محیط زیستی و صیادان محلی مواجه شده است. بر اساس این گزارش در یک هفته اخیر ۴۸ شکارچی غیرقانونی بازداشت شدند، ۹ قاچاقچی چوب و پرندگان زینتی به مراجع قضائی معرفی شدند و مقامات استانی از بازداشت ۹ متخلف محیط زیست از ابتدای سال جاری تاکنون در دهلران خبر دادند. از سوی دیگر در برخی از روزهای هفته گذشته هوای شهرهای اصفهان و مشهد به ترتیب با میانگین شاخص ۱۲۰ و ۲۰۲ برای گروه‌های حساس و در برخی نقاط این شهرها برای عموم ناسالم اعلام شد و مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران از حضور ۱۰۰ هزار دستگاه خودروی فرسوده سواری در این شهر خبر داد. در همین ایام در سایه فقدان تجهیزات اطفای حریق و بی توجهی مسئولان بیش از ۱۶۹۵ هکتار از مراتع و جنگل‌های استانهای ایلام، فارس، فزوین، کهگیلویه و بویراحمد، سمنان، کردستان، اصفهان، خراسان شمالی، خوزستان، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان و مازندران طعمه حریق شد. در حوزه پسماند و آلاینده های محیط زیستی ۳ واحد آلاینده در شهرستان برخوار به پرداخت جزای نقدی محکو شدند و از ابتدای سال تاکنون ۶ نهاد دولتی و غیر دولتی در دهلران به‌دلیل رعایت نکردن قانون مدیریت پسماند اخطار محیط زیستی دریافت کرده‌اند و رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان جم از شکایت محیط زیست این شهرستان از یک شرکت صنعتی متخلف بابت تخلیه غیرمجاز پسماند خبر داد.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید حجم آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
حیات وحش
حیات وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.
از آخرین گزارشات منتشر شده در این خصوص می‌توان به ساخت محور بشرویه – بجستان اشاره کرد که از دو منطقه حفاظت شده محیط زیستی و کوریدورهای حفاظتی یوزپلنگ آسیایی عبور می‌کند.
از آنجایی که جمعیت یوزپلنگ آسیایی در کشور ما به شدت در معرض خطر انقراض است و تصادفات جاده‌ای همواره به عنوان یکی از مهمترین تهدیدات جمعیت یوزها عنوان می‌شود، انجمن‌های زیست محیطی از جمله انجمن یوزپلنگ ایرانی نسبت به تبعات ساخت این جاده در کوریدور حفاظتی این گونه از حیات وحش هشدار داده‌اند.
انجمن یوزپلنگ ایرانی با ارسال نامه‌ای به دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرده است که دو منطقه حفاظت شده افتخاری در استان خراسان رضوی و منطقه حفاظت شده مظفری در استان خراسان جنوبی هسته مرکزی کوریدور احتمالی تردد یوزپلنگ‌های یزد و خراسان جنوبی و یوزهای سمنان و خراسان رضوی هستند. اخیرا نیز رد و نمایه یوزپلنگ در منطقه حفاظت شده مرزی خواف ثبت شده است که نشان دهنده حرکت این گونه از زیستگاه‌های اصلی در مرکز به سوی زیستگاه‌های شرق کشور است.
همچنین در پی تصمیمات نادرست، آب سد طبیعی سهرین در استان زنجان به صورت غیر اصولی تخلیه و به سوی رودخانه ها و باغات این روستا جاری شده است.
این بی تدبیری، سبب تلف شدن هزاران ماهی در داخل سد طبیعی و در مسیر رودخانه شده است.
در گزارشی دیگر تورهای ترال کشور چین مشغول صید، آبزیان ته خلیج فارس هستند و مانند جاروبرقی ته خلیج فارس را پاکسازی می کنند که فعالان محیط زیستی و صیادان محلی به شدت به حضور ماهی گیران چینی اعتراض و انتقاد کردند.
محمد درویش، کنشگر و پژوهشگر محیط زیست در این خصوص افزود: “صید ترال اکوسیستم های زیر آب را به صورت کامل از بین می برد. صید ترال به مرجان ها آسیب می زند و لاک پشت ها را از بین می برد. مهم تر این که محل تخم ریزی ماهی ها را از بین می برد. به همین دلیل است که به شدت مورد نفی سازمان های بین المللی و UNDP قرار گرفته است. اصل صید ترال هدفمند نیست و تمام اکوسیستم زیرآب را بهم می زند. بنابراین می تواند تاب آوری تمام اکوسیستم دریایی را به مخاطره بیندازد”.
بازداشت متخلفان محیط زیست
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی روزهای اخیر خبر ساخت جاده‌ای در استان خراسان جنوبی (محور بشرویه – بجستان) نگرانی‌های فعالان محیط زیست را به دنبال داشته است، چراکه قرار است این جاده از دو منطقه حفاظت شده افتخاری و مظفری عبور کند که جزو زیستگاه‌ها و کوریدورهای حفاظتی یوزپلنگ هستند
طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۴۸ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۲۲ گزارش منابع رسمی است، در استان های گلستان، کرمانشاه، سمنان، مازندران، اصفهان، هرمزگان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری، بوشهر، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی و خراسان شمالی بازداشت، و به مراجع قضایی ارجاع داده شدند.
در همین راستا فرمانده مرزبانی خوزستان از کشف ۲۸۰ قطعه پرنده زینتی و دستگیری دو قاچاقچی توسط مرزبانان شهرستان خرمشهر خبر داد.
فرهاد قلی نژاد مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر نیز گفت: “یک محموله پرندگان شکاری در خطر انقراض قاچاق شامل ۵۵ بُهله شاهین و بالابان در بندر دیر این استان کشف شد که سه نفر در این زمینه بازداشت شدند”.
ابراهیم مرادعلیوند، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان دهلران از دستگیری ۹ متخلف محیط زیست در این شهرستان از ابتدای سال جاری تاکنون خبرداد.
همچنین بر اساس گزارشات منابع رسمی ۴ متخلف قطع و قاچاق چوب در استان های مازندران، اردبیل و کردستان با تلاش جنگل بانان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.
حق تنفس و هوای پاک
بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.
در هفته گذشته هوای شهرهای اصفهان و مشهد به ترتیب با میانگین شاخص ۱۲۰ و ۲۰۲ برای گروه‌های حساس (بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار و کودکان) و در برخی نقاط این شهرها برای عموم ناسالم اعلام شد.
همچنین مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اعلام اینکه در حال حاضر بیش از ۱۰۰ هزار دستگاه خودروی فرسوده سواری در تهران با سن بیش از ۱۸ سال در حال تردد هستند، گفت: “سهم خودروهای سواری در انتشار آلاینده‌های ناشی از منابع متحرک در تهران بیش از ۴۵ درصد است که بخش قابل توجهی از آن را خودروهای فرسوده تولید می‌کنند”.
به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو می‌بایست مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.
در هفته‌ای که گذشت قریب به ۱۸ منطقه از جنگل‌ها و منابع طبیعی کشور در استانهای ایلام، فارس، فزوین، کهگیلویه و بویراحمد، سمنان، کردستان، اصفهان، خراسان شمالی، خوزستان، سیستان و بلوچستان و مازندران دچار حریق شدند. از این میان فقط آمار خسارت وارده به تعداد کمی از این مناطق اعلام شده است؛ که بیش از ۱۵۷۸ هکتار از جنگل‌ها و منابع طبیعی کشور را شامل می‌شود.
در همین راستا محمد بلوچ زهی، بخشدار مرکزی نیکشهر سیستان و بلوچستان گفت: “۱۸۵۰ اصله درخت خرما در آتش سوزی خاکستر شده اند که خسارت سنگینی را به کشاورزان وارد کرده است”.
همچنین معاون حفاظت اراضی اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری از وقوع ۹ فقره آتش سوزی در جنگل ها و مراتع چهارمحال و بختیاری در سالجاری خبر داد و افزود: “آتش سوزی به ۱۱۷ هکتار از جنگل‌ها و مراتع چهارمحال و بختیاری خسارت وارد کرده است”.
اسفندیار خزائی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان نیز از آتش‌سوزی ۸۲ هکتار از مراتع استان طی سال جاری خبر داد.
آلاینده محیط زیستی
از گزارشاتی که در این راستا طی یک هفته گذشته منتشر شده می‌توان محکومیت ۳ واحد آلاینده در شهرستان برخوار اشاره کرد.
سرپرست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان برخوار گفت: “سه واحد اجر پزی متخلف آلوده کننده محیط زیست در شهرستان برخوار با تبدیل حبس به جزای نقدی به دلیل نداشتن سابقه کیفری به پرداخت بیست و یک میلیون ریال جزای نقدی بدل از حبس محکوم شدند”.
براهیم مرادعلیوند رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان دهلران گفت: از ابتدای سال تاکنون ۶ نهاد دولتی و غیر دولتی به‌دلیل رعایت نکردن قانون مدیریت پسماند اخطار محیط زیستی دریافت کرده‌اند.
محمدتقی محمدی، رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان جم از شکایت محیط زیست این شهرستان از یک شرکت صنعتی متخلف بابت تخلیه غیرمجاز پسماند خبر داد.
آخرین دیدگاه‌ها