فاضلاب خانگی و صنعتی حیات قنات های اردکان را تهدید می کند
آنها روز یکشنبه در نشست شورای سلامت شهرستان به این نتیجه رسیدند، با آگاهی کردن مردم و با توجه به منابع آب های زیرزمینی و نفوذ فاضلاب خانگی به تعدادی از قنات‌ها ممکن است این منابع آبی آلوده شود و لازم است در بحث واگذاری انشعاب فاضلاب سریع‌تر اقدام کنند تا قنات‌ها از بین نرود و آب‌های زیرزمینی هم آلوده نشود.
قنات یکی از اصلی ترین مکانیسم راهبردهای مردمان مناطق کویری برای انتقال آب به فضاهای زیستی و کشت خوان‌های زراعی در طول تاریخ بوده است.
به سبب تغییرات ناشی از سبک زندگی و افزایش جمعیت و گسترش حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق تعدادی از این قنات‌ها مورد بی مهری قرار گرفت و به واسطه عدم رسیدگی مناسب میزان دبی و آب دهی آن به مرور کاهش یافت و دیگر از حیث انتفاع افتاد.
در حال حاضر قنات‌ها علی رغم نقش حیاتی آن در توسعه گردشگری و حتی در نگاه کلان و استراتژیک زنده سازی آنها، متاسفانه به محلی برای تخلیه فاضلاب‌های خانگی و صنعتی تبدیل شد و سخن ما دیگر از فرصت استثنایی و ظرفیت عظیم تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نیست بلکه با یک تهدید مهلک و دهشتناک مواجه هستیم.
تهدید سلامت عمومی و انتشار بیماری‌های مسری و اپیدمیک مواجه شدن با خطر شکستگی و فرو نشستن لایه‌های زمین از جمله مهمترین اثرات این رفتار نامعقول برخی از شهروندان در رهاسازی فاضلاب‌ها و قنات است.
پرواضح است که فقدان آموزش و اطلاع رسانی دقیق و صریح به مردم و عدم استفاده مناسب از ظرفیت‌های قانونی مذهبی و حقوقی به این امر دامن زده است.
با در نظر گرفتن جمعی جهات و عوارض متعدد دیگر که ناشی از این وضعیت است، به سبب اهمیت این موضوع بخشی در نشست شورای سلامت شهرستان با هدف بیان مساله آسیب شناسی موضوع و پیشنهاد راهکارهای مناسب برای مقابله با این وضعیت در دستور کار قرار گرفت.
محسن میرجانی سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردکان با ارائه گزارش مکتوب و مصور که حاصل پیمایش و بازدید میدانی از بخش‌های مختلف بافت تاریخی بود به تشریح موضوع پرداخت.
همچنین بهروز شهابی زاد فرماندار اردکان به عنوان رئیس این شورا ضمن پذیرش این معضل خواهان ارجاع آن به کمیته تخصصی بهداشت و محیط شبکه بهداشت و درمان شهرستان برای واکاوی و بررسی جوانب این موضوع شد.
چنین به نظر می‌رسد با عنایت به ارزش‌های ذاتی، تاریخی، فرهنگی و اجتماعی ساختار قنات و تقدسی که این ساختار در باور عامیانه و در نگاه مردمان نقاط کویری دارد بتوان با استفاده از راهکارها و اهرم‌های قانونی و اجتماعی این موضوع را مدیریت و به سامان رسانید.
در حال حاضر در اردکان تعداد معدودی قنات زنده موجود است که باید با نگاه اصولی و آینده نگری دست کم این سازه‌های فعال و آب ده را حفظ کرد و آن گونه که میرجانی گفته است: با توجه به باز بودن پرونده ثبت جهانی قنات‌ها در یونسکو بتوان یکی از قنات‌های شهرستان را به جهانیان معرفی کرد.
لازم به ذکر است که با مشارکت اداره میراث فرهنگی و بخش خصوصی بخشی از قنات غیرفعال «بهاالدین آباد» به عنوان گنجینه و عملکرد گردشگری احیا و می‌توان به یکی از استعدادهای جذب گردشگر در اردکان به فعالیت ادامه دهد.
از سویی برگزاری همایش ملی قنات آب و میراث ماندگار در اسفند ماه سال ۹۷ در دانشگاه پیام نور واحد اردکان توانست تأثیر مناسبی در نگاه و رویکرد مسئولان در مواجه با موضوع قنات بگذارد.
حدود ۱۹۰ رشته قنات در شهرستان اردکان موجود است که مهمترین آنها، قنات خرانق که در شرف ثبت ملی است و قنات قطب آباد، «کچیب»، زردگ، عیش آباد و… قنات‌های زنده اردکان هستند.
از تاریخی و شاخص ترین قنات‌های غیرفعال اردکان نیز شورآباد، بهاالدین آباد، مهدی آباد، علی آباد و مورتین می‌توان نام برد.
مرکز شهرستان ۹۸ هزار نفری اردکان در ۶۰ کیلومتری شمال شهر یزد قرار دارد.
آخرین دیدگاهها