معدنکاوی در منطقه حفاظت‌شده ساریگل، آلودگی آب شرب اسفراین و نابودی این زیستگاه ارزشمند را به همراه دارد
با مرگ یک نفر در حین برداشت غیرمجاز از معدن سرب و روی واقع در منطقه حفاظت شده ساریگل، تلاش سازمان های متولی، نمایندگان مردم در مجلس و استانداری خراسان شمالی برای صدور مجوز و واگذاری این معدن افزایش یافته است.
واگذاری قانونی این معدن به اشخاص حقیقی و حقوقی حداقل ده هکتار از قلب منطقه حفاظت شده ساریگل را بصورت مستقیم و باقیمانده مساحت و تنوع زیستی این منطقه را تحت تاثیر فعالیت های معدنکاوی از بین خواهد برد.
دست‌اندازی سودجویان به منطقه حفاظت‌شده ساریگل در خراسان شمالی و برداشت غیرمجاز سرب و روی از معادن آلبلاغ واقع در شمال این زیستگاه ارزشمند که از دو سال پیش آغاز شده بود طی ماه‌های گذشته شدت یافته و به حضور صدها تن از متخلفان در منطقه منجر شده است.
این سودجویان به همراه چهارپایان، عازم نقاط صعب‌العبور شده و سرب و روی معادن آلبلاغ را که از عیار و ارزش بالایی برخوردار است، در پایین‌دست به دلالان می‌فروشند تا مقدمه انتقال غیرمجاز این سرمایه‌های ملی را به استان زنجان فراهم آورند.
این سودجویان، هر چند با برخورد نیروی انتظامی مواجه شده و در برخی موارد به مراجع قضایی معرفی شدهاند اما سود حاصل از تاراج این معادن آنقدر به مذاقشان خوش آمده که در منطقه حفاظت‌شده ساریگل جا خوش کرده و مستقر شدهاند اما در حالی که با توجه به واقع شدن این معادن در منطقه حفاظت شده محیط زیست و عدم امکان بهره‌برداری قانونی از آنها، راهکار منطقی برای مواجهه با چنین معضلی، برخورد قانونی با متخلفان به نظر می‌رسد، نماینده اسفراین، راهکاری دیگر در چنته دارد! جلب رضایت رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و شورای عالی حفاظت محیط زیست به واگذاری معادن آلبلاغ!
در واقع آنگونه که هادی قوامی، نماینده اسفراین در صحفات مجازی خود شرح داده، به منظور جلوگیری از برداشت غیرقانونی از معادن آلبلاغ، درخواست واگذاری این معادن را روی میز عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گذاشته است.
اما حذف بخشی از منطقه حفاظت‌شده ساریگل و شکافتن آن به دست معدنکاوان، به جز قربانی کردن زیستگاهی ارزشمند برای خام‌فروشی منابع طبیعی منطقه، پیامد دیگری هم دارد؟
مجید مخدوم از اساتید پیشکسوت آمایش سرزمین با ابراز تاسف از آنچه این‌روزها در سایه ضعف نظارت بر منطقه حفاظت‌شده ساریگل می‌گذرد، می‌گوید: اگر دلشان به حال محیط زیست و میراث طبیعی این سرزمین نمی‌سوزد ای کاش، سلامت و حیات مردم را فدای منفت‌طلبی نکنند.
وی ادامه می‌دهد: همانطور که پیشتر هم در این زمینه هشدار داده شده، برداشت سرب و روی از این معادن، سبب ورود عناصر معدنی به آب‌راه‌هایی می‌شود که به سد بیدواز منتهی می‌شوند. سدی که پایین‌دست این معادن واقع شده و آب شرب مردم اسفراین را تامین می‌کند.
این استاد دانشگاه ضمن هشدار نسبت به عواقب استفاده از آب مسموم با عناصر معدنی می‌گوید: امیدوارم با چنین طرح مخربی موافقت نشده و شورای عالی محیط زیست، سند نابودی این منطقه و بیماری مردم اسفراین را امضا نکند.
ماهیت مناطق حفاظت شده، این است که تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست باقی مانده و از دست‌اندازی معدنکاوان و صنعتگران در امان باشند؛ صدور مجوز معدنکاوی در مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، خیانت در امانت است.
حالا باید منتظر ماند و دید، کلانتری در واکنش به پیشنهاد واگذاری بخشی از منطقه حفاظت‌شده ساریگل به سوداگران صنعت و معدن چه رویکردی را در پیش خواهد گرفت. آیا کلانتری این زیستگاه ارزشمند و سلامت مردم اسفراین را به تیشه معدنکاوان خواهد سپرد یا به رسم امانتداری از شکافته شدن قلب منطقه حفاظت‌شده ساریگل و مسموم شدن آب سد بیدواز ممانعت خواهد کرد.
مرگ یک شهروند و مصدومیت یک نفر دیگر
هفته گذشته رئیس اورژانس فوریت‌های پزشکی اسفراین از درگذشت یک شهروند اسفراینی در معدن سرب و روی آلبلاغ این شهرستان خبر داد.
به گزارش پایگاه خبری و اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، امین کشوری با اشاره به اینکه در ساعت ۱۴: ۳۰ پنجشنبه ۹۸/۲/۱۹ حادثه فروریختن معدن و مصدوم شدن ۲ شهروند اسفراینی گزارش شد، گفت: یک آمبولانس به محل اعزام و تکنسین‌ها برای پیگیری مصدوم‌ها پای پیاده به محل رفتند.
وی با اشاره به اینکه برای انتقال مصدومان با چرخبال هلال احمر تماس گرفته شد، افزود: متاسفانه یکی از مصدومان که ۳۸ ساله بود، در صحنه فوت کرد و مصدوم دیگر نیز از محل متواری شد و نیروهای اورژانس او را نیافتند.
احتمال ریزش حفره‌های ایجاد شده در معدن سرب و روی اسفراین به علت برداشت‌های غیر مجاز
به گزارش ایسنا، رضا فیروزه، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی با اشاره به وجود معدن بسیار خوب سرب و روی در شهرستان اسفراین اظهار کرده بود: این معدن در منطقه حفاظت شده ساریگل قرار دارد. به همین علت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان نتواسته این معدن را به ثبت برساند و همین امر موجب شده است برداشت‌های غیرمجاز زیادی از سوی افراد محلی و غیربومی، از آن شود.
وی خاطرنشان کرد: در بازدیدهای انجام شده از این معدن، در یکی دو هفته گذشته مشاهده شده که به علت برداشت‌های غیرمجاز، حفره‌هایی از سوی برداشت‌کنندگان در کوه‌های این معدن، ایجاد شده که بسیار خطرناک هستند و احتمال ریزش آن و مرگ و میر افرادی که در حال برداشت هستند، وجود دارد.
فیروزه با تصریح اینکه باید هر چه سریع‌تر تکلیف این معدن روشن شود، افزود: اداره کل محیط زیست خراسان شمالی باید محافظت کامل و درست این معدن را عهده‌دار باشد یا اینکه این معدن به سازمان صنعت، معدن و تجارت واگذار شود تا این سازمان آن را به ثبت برساند و به طور قانونی برای برداشت مجاز و اصولی به بخش خصوصی واگذار کند.
وی در پاسخ به این پرسش که واگذاری این معدن به سازمان صنعت، معدن و تجارت امری زمان‌بر بوده و ممکن است تا آن زمان، دیگر چیزی از معدن باقی نماند یا اینکه اتفاق ناگواری رخ دهد، اظهار کرد: تا آن زمان محیط زیست می‌تواند با محافظت و کنترل درست، مانع برداشت‌های غیرمجاز شود.
این مقام مسئول ادامه داد: در حقیقت مبادی خروجی مواد معدنی این معدن مشخص شده و محافظت از این معدن و جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز قابل کنترل است.
وی خاطرنشان کرد: تا زمانی که این معدن تحت کنترل اداره کل محیط زیست است، اگر اتفاق ناگواری(همچون مسمومیت برداشت‌کنندگان یا ریزش حفره‌ها و مرگ و میر افراد) در آن رخ دهد، سازمان صنعت، معدن و تجارت استان هیچ مسئولیتی را قبول نخواهد کرد.
استاندار خراسان شمالی نیز در این زمینه گفت: جلسه‌ای در تهران برای اخذ مجوزهای لازم به منظور واگذاری معدن سرب و روی اسفراین به شرکت تعاونی عمران این شهرستان که سهامدار آن مردم هستند، داشته‌ایم و راهبرد اصلی ما برای این معدن است.
محمدعلی شجاعی در جمع خبرنگاران در پاسخ به این پرسش که برداشت‌های غیرمجاز در این معدن موجب گرفتن جان یکی از برداشت‌کنندگان غیرمجاز و مصدوم شدن فرد دیگری شد، افزود: از سوی نماینده مردم این شهرستان پیگیری‌ها برای سامان یافتن این معدن در حال انجام است. بسیار پیگیر بودیم که کار به این حادثه ناگوار نرسد.
شجاعی اظهار کرد: از فرمانداری و شورای تامین درخواست کردیم به منظور جلوگیری از برداشت غیرمجاز به این موضوع ورود کنند.
ولی‌الله حیاتی، معاون سیاسی و امنیتی استانداری خراسان شمالی در ادامه گفت: روز شنبه از سوی سازمان محیط زیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت، کارشناسانی به منظور پیگیری در این زمینه به این استان سفر می‌کنند.
گفتنی است پیش از آن، معاون صنعتی و معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی با اشاره به وجود معدنی در منطقه حفاظت شده ساریگل در شهرستان اسفراین، اظهار کرده بود: ماده معدنی موجود در این معدن سرب و روی است اما از آنجایی‌که در منطقه حفاظت شده قرار دارد، آن را به اشخاص واگذار تکردند.
رضازاده افزود: همین امر سبب شده است اشخاص به طور غیرمجاز برداشت ماده معدنی را انجام دهند و مواد معدنی را با الاغ و کوله‌پشتی حمل کنند.
وی ادامه داد: مواد معدنی برداشت شده به روستاهای نزدیک این معدن (پرکانلو و برسطو) برده می‌شود و زمانی که مقدار آن به اندازه یک کامیون می‌رسد به کارخانه‌ای در زنجان حمل می‌شود.
در حقیقت افراد بومی منطقه را به کار می‌گیرند و مبالغ ناچیزی را برای برداشت مواد معدنی به آنها پرداخت می‌کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مانع برداشت غیرمجاز از این معدن نشده است، تصریح کرد: حفظ این معدن بر عهده محیط زیست است و این اداره کل، تمام امکانات از جمله محیط‌بان و… را در اختیار دارد بنابراین باید از برداشت‌های غیرمجاز این معدن جلوگیری کند.
این مقام مسئول تاکید کرد: از سوی دیگر این سازمان با اداره کل محیط زیست بارها مکاتبه کرده تا این منطقه را از منطقه حفاظت شده آزاد کند و بتواند آن را در قالب مزایده به شخص حقیقی یا حقوقی واگذار کند تا بتوان از برداشت‌های غیرمجاز آن جلوگیری کرد. وی خاطرنشان کرد: هم‌اکنون دست در این معدن زیادتر شده و افراد بیشتری برای برداشت غیرمجاز این ماده معدنی در این منطقه حضور پیدا کرده‌اند.
علی اصغر مطهری، مدیر کل محیط‌زیست خراسان شمالی نیز در ادامه بیان کرده بود: بر اساس ماده ۱۹ قانون معادن، سازمان صنعت، معدن و تجارت باید علیه هرگونه برداشت غیرمجاز ماده معدنی در معادن در هر منطقه‌ای اعلام جرم کند. وی افزود: هم‌اکنون تعدادی از افراد در منطقه حضور پیدا کرده‌اند و با دادن پول به افراد محلی و روستایی، آنها را ترغیب به برداشت غیر مجاز این ماده معدنی می‌کنند.
مطهری ادامه داد: این اداره کل ۲۰۰ نفر از افراد بومی و محلی که اقدام به برداشت و جابه‌جایی غیرمجاز ماده معدنی روی و سرب با کوله پشتی و الاغ می‌کردند را دستگیر و تحویل مراجع قضایی داده است. علاوه بر آن ۱۰۰ الاغ نیز در گشت‌زنی‌های محیط‌بانان این اداره کل توقیف شدهاند.
به گفته این مقام مسئول، هر فرد حدود ۳ تا ۴ کیلوگرم از این مواد معدنی را برداشت و جابه‌جا می‌کند. وی تصریح کرد: محیط زیست چندین انبار که این مواد معدنی در آنها نگهداری می‌شدند را نیز کشف کرده است.
مدیر کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: سازمان صنعت، معدن و تجارت استان باید به طور جدی برای برداشت غیرمجاز این ماده معدنی ورود کند و نیروها را در آنجا به کار گیرد اما آنها می‌گویند از آنجایی‌که این معدن به نام شخص حقیقی یا حقوقی ثبت نشده نمی‌توانند به آن ورود کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که سازمان یادشده اعلام می‌کند محیط زیست باید این معدن را از منطقه در مدیریت خود خارج کند تا بتوان آن را به مزایده گذاشت سپس به شخص حقیقی و حقوقی واگذار کرد، توضیح داد: باید برای اجرای این امر به این اداره کل مکاتبه شود تا به وسیله کارشناسان بررسی‌های لازم به عمل آید، سپس این موضوع در شورای‌عالی محیط‌زیست در تهران بررسی شود. در صورت موافقت، مصوبه آزادسازی ارسال می‌شود که به طور کلی فرآیندی زمان‌بر است.
آخرین دیدگاهها