افزایش خسارات سیل حاصل تجاوز به حریم رودخانه است

جاری شدن سیل در بسیاری از مناطق کشور در دو هفته اخیر اگرچه تصاویر و صحنه هایی از همدلی و همیاری مردم برای کمک به سیل زدگان را به دنبال داشت اما تصاویر و ویدئوهایی را رقم زد که افزون بر اندوه و تاثر، لازم است تا از آن ها در بخش های مدیریتی و برنامه ریزی کشور درس گرفت.

مشاهده ویدئوی منازلی که یکجا اسیر سیل شده و به ثانیه ای در آب های گل آلود غرق می شد و جاده ای که در اثر سیل حتی قابل بازسازی نیست، همگان را متاثر ساخت در حالی که اگر پیشتر به موضوع ساخت و ساز در مسیر رودها توجه و خطر سیل در این مناطق پیش بینی می شد، کاستن از هجم خسارت ها ممکن بود.
محمدعلی عبدلی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی معتقد است که اگر مدیریت رودخانه ها بر مبنای حوزه آبریز صورت می گرفت و محیط زیست و رودهای کشور دارای مدیریتی واحد بود، شاهد این میزان از تخریب منازل، جاده ها و زمین های کشاورزی نبودیم.
وی در گفت وگو با خبرنگار دانشگاه ایرنا اظهار داشت: مدیریت رودخانه ها موضوعی نیازمند توجه جدی در کشور است و در این باره مدیریت های بخشی باید از بین رفته و تمامی حوزه های آبریز رودخانه ای مانند کارون به یک مجموعه سپرده شود. در غیر این صورت، شاهد شرایطی مانند اکنون هستیم.
عبدلی تاکید کرد: اصلی ترین سازمان های مسئول در برابر رعایت حریم اکولوژیک رودخانه ها سازمان محیط زیست و وزارت نیرو هستند.
استاد محیط زیست دانشگاه شهید بهشتی در ادامه به تغییر اقلیم اشاره کرد و گفت: منشاء تغییر اقلیم فعالیت های انسانی است و توسعه صنعت و استفاده از سوخت های فسیلی بر تغییر اقلیم کره زمین بسیار اثر گذاشته است.
«تغییر رژیم بارندگی ها باعث شده برخی شهرها یک سوم از میزان بارندگی سالانه خود را در یک شبانه روز تجربه کنند از این رو باید این پدیده را پذیرفت و مدیریت منابع طبیعی و محیط زیستی کشور را با تغییر اقلیم سازگار ساخت».
عبدلی با انتقاد از بی توجهی به تغییر اقلیم در سطوح مدیریتی و برنامه ریزی کشور، عنوان کرد: باید به حریم اکولوژیک رودخانه ها احترام گذاشت تا از مواهب آن ها بهره مند شد. بپذیریم که رودخانه تنها قسمت جریان آب نیست بلکه مناطق اطراف خود را نیز شامل می شود. تنها در صورت حفظ شرایط اکولوژی و اکوسیستم رودخانه ها می توان از کارکردهای آن برای انسان بهره جست در غیر این صورت فجایعی مانند سیلاب اخیر و میزان ویرانی ها را شاهد هستیم.
وی با تاکید بر لزوم محاسبه حریم رودها گفت: در برخی مناطق نه تنها حریم و بستر رود محاسبه نشده است بلکه سازه های غیرقانونی در بستر رود ساخته شده است؛ برای نمونه بخش هایی از جاده هزار که به تازگی ساخته و به جاده اضافه شده است از حریم رودخانه هراز به عنوان یکی از رودخانه های اصلی کشور گرفته شده است به عبارتی عرض رودخانه کم و به جاده اضافه شده است. از این رو شاهد تغییر سرعت آب در رودخانه هراز هستیم.
این کارشناس محیط زیست در بیان نمونه دیگری از تجاوز به حریم رودخانه ها گفت: در شهر آمل نیز بخشی از بستر رودخانه هزار به پارکینگ ماشین ها، شهربازی و خیابان تبدیل شده و تنها بخش اندکی به رودخانه اختصاص یافته است.
وی با انتقاد از ساخت سدهای لاستیکی در برخی شهرها مانند ساری عنوان کرد: در بسیاری از نقاط حادثه خیز کشور شاهد سازه های غیراصولی و غیراستاندارد هستیم که در آینده منجر به حوادث ناگواری مانند آنچه در این روزها می بینیم، خواهد شد.
این استاد دانشگاه در ادامه تخریب جنگل، چرای مفرط دام، شهرسازی های غیراصولی و پدیده تغییر اقلیم را از جمله عوامل سیلاب های اخیر دانست و بر مقاوم سازی و استانداردسازی سازه های عمرانی و جاده ای تاکید کرد.