سیل در ایران؛ در دروازه قرآن شیراز چه رخ داد؟

با شدت گرفتن بارندگی در چندین استان ایران، تصاویر زیادی از سیل و آب‌گرفتگی از ده‌ها شهر و روستا در ایران منتشر شده است. اما هولناک‌ترین آنها مربوط به سیلابی است که از کنار دروازه قرآن شیراز می‌گذرد و ده‌ها خودرو را با خود می‎برد.

دروازه قرآن

در این تصاویر دیده می‌شود که تعدادی از سرنشینان خودروها که ظاهرا غافلگیر شده‌اند در تلاش‌اند که جان خود را نجات دهند و عده‌ای نیز بر روی سقف خودروها سرنوشت خود را به دست سیلاب سهمگین سپرده‌اند.

شیرازی‌های قدیمی می‌گویند که به یاد دارند که تا چند سال پیش در کنار دروازه قرآن، ورودی اصلی به شهر و درمیان این بنای قدیمی و تپه نزدیکش همیشه خندقی یا دره‌‌ای بوده که مسیر سیلاب‌های فصلی بوده، مسیلی که بین شیرازی‌ها قدیمی به “تنگِ الله اکبر” مشهور بوده است.

پیش‌بینی بارش شدید؛ هشدار وقوع سیل در ۱۰ استان و اعلام آماده‌باش در پنج استان ایران
اما چند سالی است که دیگر خبری از آن دره یا مسیل نیست و تبدیل به مسیر عبور و مرور خودروها شده است.

یاشار سلطانی، روزنامه‌نگار حوزه شهرسازی در توییتر خود نوشته است که حدود ۱۵سال پیش شهرداری شیراز این دره را “با پر کردن نخاله و ریخت آسفالت” پر و عملا مسیر عبور سیلاب را مسدود کرد.

پس از بسته شدن این مسیل دست‌کم دو بار دیگر پیش از این -البته نه با این شدت- بارندگی شدید منجر به سیل در کنار دروازه قرآن شیراز شده است.

به گفته کارشناسان شهرسازی علاوه بر اینکه پوشاندن مسیل برای شهرها دردسرساز است، آسفالت و سیمان کردن زمین‌های اطراف آن نیز مشکلی مضاعف در هنگام بازندگی‌های شدید است. سفت شدن زمین باعث می‌شود که زمین حالت آبکشی خود را از دست دهد و آب بجای فرو رفتن در زمین به اطراف سرازیر شود.

علی مدنی‌پور، استاد شهرسازی در دانشگاه نیوکاسل به بی‌بی‎سی گفت که پس از جنگ جهانی دوم و همز‌مان با رشد و توسعه شهرهای ایران، بسیاری از مسیل‌های طبیعی و ساخت بشر بدون توجه و مطالعه پوشانده شدند که به گفته او می‌توانست از بسیاری از سیلاب‌های مخرب جلوگیری کند.

آقای مدنی‌پور دلیل دیگر پوشانده شدن مسیل‌ها را سودجویی می‌داند که در سال‌های گذشته بدون آنکه نظارتی بر آن باشد، مسیل‌ها برای ساختن ساختمان‌های مسکونی پر می‌شدند یا خانه‌ها را در مسیر سیلاب‌ها می‌ساختند.

به گفته آقای مدنی‌پور هر دو دلیل ناشی از عدم مدیریت منابع آبی بوده که در هنگام بارش شدید نه تنها از آن استفاده صحیح نشده، بلکه به دلیل درست هدایت نشدن آن حتی تبدیل به عاملی فاجعه‌ساز نیز شده است.

عده‌ای از شهروندان شیرازی می‌گویند که با وجودیکه بارش‌هایی از این شدیدتر در این شهر دیده‌اند، اما چنین سانحه‌ای برای‌شان بی‎سابقه بوده است.

محسن از شهروندان شیرازی به بی‌بی‌سی گفت که تاکنون چنین سیلی ندیده است و این سانحه بسیار “غافلگیرکننده” و معلوم نیست که منبع این سیل چه بوده، چون به گفته او سد یا مخزن آبی در نزدیکی دروازه قرآن نبوده که سرریز شدن و یا شکسته‌شدنش بر شدت سیل بیفزاید.

هنوز علت اصلی شدت گرفتن این سیل سهمگین مشخص نیست.

دادستان شیراز گفته است که تلفات سیلاب شیراز ناشی از سهل‌انگاری دستگاه‌های متولی است و پرونده‌ای در این خصوص در دادستانی گشوده شده است.

از زمان وقوع سیل از هفته گذشته تاکنون در استان‌های مختلف ایران، شهر شیراز بیشترین قربانی را داده است.

تاکنون در شیراز ۱۷ نفر کشته‌ و بیش از ۷۰ نفر مصدوم شده‌اند که احتمالا بخشی زیادی از قربانیان گرفتار سیلاب نزدیک به دروازه قرآن شده اند.