به مناسبت روز جهانی هواشناسی / «خورشید، زمین و هوا»

بیست و سوم مارس برابر با سوم فروردین به عنوان روز جهانی هواشناسی انتخاب شده است.

شعار روز جهانی هواشناسی در سال ۲۰۱۹ «خورشید، زمین و هوا» انتخاب شده است. در پیام پتری تالاس، دبیرکل سازمان جهانی هواشناسی در روز جهانی هواشناسی آمده است:

«خورشید، زمین و هوا» شعار سازمان جهانی هواشناسی در سال ۲۰۱۹ است. خورشید به زمین حیات و انرژی بخشیده و بر چرخه آب، جریانات اقیانوسی و هوا تاًثیر می‌گذارد. حال‌و‌هوا و فعالیت‌های روزانه‌مان را شکل می‌دهد. خورشید الهام‌بخش موسیقی، عکاسی و هنر است. این ستاره که در فاصله ۱۵۰ میلیون کیلومتری زمین و در قلب منظومه شمسی قرار گرفته، به زمین گرما و به موجودات آن حیات می‌بخشد.

اطلاعات حاصل از سنجش‌های ماهواره‌ای طی ۳۰ سال گذشته حاکی از آن است که انرژی دریافتی از خورشید ثابت بوده و افزایش دمای زمین در چند دهه گذشته را نباید به تغییرات فعالیت ستاره خورشید نسبت داد.

افزایش دمایی که منجر به ذوب یخ‌های قطبی و گرمایش آب اقیانوس ها شده، ناشی از رها شدن دراز‌مدت گازهای گلخانه‌ای در جو است. فراوانی دی‌اکسیدکربن جو زمین در سال ۲۰۱۷ به ۵/۴۰۵ ذره در میلیون رسید و با اینکه روند افزایشی آن کاهش یافت، ولی شوربختانه هنوز ادامه دارد.

از سال ۱۹۹۰ میلادی تا کنون، مصرف سوخت‌های فسیلی ۴۱ درصد افزایش یافته که نتیجه آن گرمایش اقلیم است. طی دهه گذشته سهم دی‌اکسید کربن در این افزایش ۸۲ درصد بوده است.

چنانچه روند افزایش گازهای گلخانه‌ای به همین منوال پیش رود، تا پایان قرن بیست‌و‌یکم شاهد افزایش ۳ تا ۵ درجه‌ای دمای هوا خواهیم بود. این میزان بیش از مقدار تعیین شده یعنی افزایش دو درجه‌ای دما و حتی کمتر از آن در کنوانسیون سازمان ملل معروف به توافق پاریس در خصوص تغییر اقلیم است.

تغییر اقلیم منجر به افزایش دمای بیشینه و ثبت رکورد‌های جدید در سطح ملی، منطقه‌ای و جهانی شده است. امواج گرمایی هر سال زودتر آغاز و دیرتر پایان می‌یابد و به دلیل تغییر اقلیم، شدت و فراوانی آن بیشتر می‌شود.

چشم‌انداز مدل‌های اقلیمی حاکی از افزایش میانگین دما در اکثر مناطق خشک و اقیانوسی، افزایش شدید گرما در بیشتر مناطق مسکونی، افزایش فراوانی بارش‌های سنگین در بسیاری مناطق و خشکسالی و کمبود بارش و آب در مناطقی دیگر است. به همین ترتیب خطرات ناشی از تغییر اقلیم و گرمایش جهانی سلامت، معیشت، امنیت غذایی، تآمین آب، محیط زیست، امنیت انسان‌ها، و رشد اقتصادی را نشانه گرفته است.

خورشید تنها منبع انرژی زمین است که حتی در روزهای ابری نیز در دسترس است. افزایش روز‌افزون استفاده از انرژی تجدید‌پذیر خورشیدی در سراسر جهان برای تولید برق، گرما و نمک زدایی آب کاملاً مشهود است.

درک این مهم که چگونه خورشید بر هوا و پدیده‌های اقلیمی تاثیرگذار است نقش اساسی در وظیفه اصلی سازمان جهانی هواشناسی را که همانا ایجاد جوامع مستحکم و مقاوم است ایفا می‌کند.

رویکرد یکپارچه سامانه‌ی زمین در کمیته سازمان جهانی هواشناسی، ارائه بهترین علوم و خدمات کاربردی در راستای پشتیبانی از کشورها در زمینه‌‌های هوا، اقلیم، آب، اقیانوس و محیط زیست است.