ناامنی گوزن زرد در امن ترین زیست بوم جهان

جزیره اشک در پارک ملی دریاچه ارومیه به عنوان امن ترین زیستگاه گوزن زرد ایرانی در سطح جهان، دیگر برای این موجود نادر امن نیست و تدوین برنامه ای برای مدیریت زیستگاه آن نیازمند تصمیم فوری از سوی مسوولان امر است.

کاهش سطح تراز آب دریاچه ارومیه، ورود گونه های گوشتخوار به داخل جزیره، کاهش قابل ملاحظه دبی آب چشمه های جزیره اشک، نبود امکانات و نیروی متخصص کافی و تحقق نیافتن برنامه های سازمان در جهت حفاظت این گونه جانوری زندگی گوزن زرد ایرانی را در این زیست بوم به خطر انداخته است.
در این میان کاهش آمار گوزن زرد ایرانی خالدار در پارک ملی دریاچه ارومیه در سال 1394 که بزرگترین زیستگاه جهانی آن به شمار می رود، زنگ هشداری به شمار می رود؛ بعد از آخرین سرشماری تعداد این گونه از 255 راس در سال 1392 به 166 راس در سال 1394 کاهش پیدا کرد.
ورود قوچ و میش ارمنی به جزیره اشک پارک ملی دریاچه ارومیه به سبب کم آبی و اتصال جزایر به یکدیگر نیز موجب شده است تا میزان دسترسی به غذا برای گوزن زرد کاهش یابد.
با ورود قوچ و میش به این جزیره، حیوانات گوشتخواری چون پلنگ، گرگ و روباه نیز وارد این زیست بوم شدند و حیات این جاندار در معرض انقراض قرار گرفت.
هرچند اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی طی سال های اخیر جهت حفظ نسل این گونه جانوری در این جزیره اقداماتی را انجام داده که از جمله مهمترین آنها می توان به احداث آبشخور و نصب دوربین های پایش آنلاین اشاره کرد ولی بدون شک احیای جمعیت گوزن زرد ایرانی نیازمند صرف هزینه ای بسیار بیشتر و بررسی های کارشناسی دقیق تری است.
رییس اداره حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: برابر بررسی ها احتمال می رود که جمعیت فعلی گوزن زرد در جزیره اشک بسیار کمتر از آمار سال 1394 باشد و چنانچه این روند ادامه یابد و اقدام کافی در جهت رفع تعارض ها و اصلاح زیستگاه در جزیره صورت نپذیرد، بقای این گونه با مشکلات جدی مواجه خواهد شد.
امید یوسفی گفت: یکی از دغدغه های کنونی سازمان حفاظت محیط زیست در زمان حاضر تامین بودجه جهت رفع تهدیدهای کنونی است.
محمد نصرتی، رییس گروه پستانداران دفتر حیات وحش آبزیان آب های داخلی سازمان حفاظت محیط زیست کشور هم در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: بازدیدهایی در راستای مشاهده وضعیت پارک ملی دریاچه ارومیه انجام شده و وضعیت حیات وحش آن به معاونت محیط طبیعی گزارش شده است.
وی با بیان اینکه گوزن زرد ایرانی جزو گونه های در معرض انقراض است، بیان کرد: با یاری کارشناسان استانی مقرر شده تا گزارش کامل تری از شرایط زیستی این گونه و تهدیدهای آن تهیه و به سازمان ارسال شود.
وی گفت: در بررسی های موجود مقرر شده تا همه جوانب و تدابیر لازم برای توجه به زیست گوزن زرد در این زیستگاه در نظر گرفته شود تا بتوان بودجه ای برای حفاظت از آن اخذ کرد.
نصرتی بیان کرد: برنامه اولیه کوتاه مدت در مورد گوزن زرد مربوط به برآورد تعداد گونه یاد شده، گونه رقیب و گونه های تهدیدکننده آن است و برای خروج قوچ و میش از پارک ملی دریاچه ارومیه هم در صورت افزایش آن برنامه ریزی می شود.
وی اضافه کرد: درباره گونه های تهدیدکننده نیز بعد از برآورد تعداد شغال ها، روباه ها، گرگ و پلنگ های موجود و بررسی اینکه فشار گوشتخواران بر کدام گونه می باشد، تصمیم گیری می شود.
نصرتی با بیان اینکه مشخص شدن خطرها به تنهایی برای حفاظت از گوزن زرد ایرانی کافی نیست، افزود: با ارائه برنامه حفاظت از این گونه در سازمان استقبال شده است ولی تا تامین بودجه لازم باید منتظر بود؛ وی اظهار امیدواری کرد که در 6 ماه آتی برنامه ای کامل در این زمینه اجرایی شود.
به گزارش ایرنا جزیره اشک یکی از جزایر 9 گانه پارک ملی دریاچه ارومیه است؛ این جزیره به علت محصور شدن در میان آب در پیش از 20 سال گذشته مهمترین و امن ترین محل برای زیست گوزن زرد انتخاب شده است.
در واقع برای اولین بار در سال 1356 تعداد 2 راس گوزن زرد از دشت ناز ساری به این جزیره منتقل و پس از اینکه شرایط زیستگاهی جزیره برای حضور گونه مناسب تشخیص داده شد، در سال های بعد تعدادی دیگر نیز به این زیستگاه اضافه گردید.
شرایط بسیار مناسب زیستگاهی از جمله امنیت غذایی، نبود عوامل بیماری زا، نبود دشمن طبیعی و سایر موارد باعث شد که جمعیت این گونه در سال های بعد به بیش از 300 راس برسد و به همین دلیل باعث شد که بسیاری از کارشناسان جزیره اشک را بزرگ ترین و مناسب ترین زیستگاه طبیعی گوزن زرد (جمعیت وحشی) در کشور و حتی دنیا عنوان کنند؛ این کار تا به آنجا موفق بود که حتی جهت کنترل جمعیت تعدادی زنده گیری و به سایر زیستگاه های مستعد کشور منتقل شد.