مظنونين هميشگي!
اين روزها كه به دليل سرما و پديده وارونگي دما با آلودگي هوا در تهران و شهرهاي بزرگ كشور روبه رو هستيم، «سوخت» و «خودرو» به عنوان متهمان اصلي، بيشتر از هميشه مورد نقد و پرسش قرار مي‌گيرند، متوليان هر يك از اين دو، ديگري را واجد سهم بالاتري در تشديد آلايندگي هوا مي‌داند: متولي سوخت با تكيه بر كيفيت احتراق معتقد است كه حتي با سوخت استاندارد يورو پنج نيز خودروهاي توليدي و در حال تردد، مولد آلودگي هوا خواهند بود و متولي صنعت نيز عدم توزيع سوخت استاندارد و روند نامطلوب توزيع سوخت مناسب را عاملي تحديد‌كننده در عرضه خودروهاي با كيفيت مي‌داند.
شينا انصاري مدیر کل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست :به هر روي، فارغ از مناقشه مرغ و تخم مرغي اين دو مظنون اصلي آلودگي هوا، نقش اثرگذار هريك از آنها بر افت كيفيت هوا قابل كتمان نيست و سياست‌گذاري‌ها در بهبود و ارتقاي وضعيت هريك مي‌تواند موجب كاهش روزهاي ناسالم در شهرهاي بزرگ و صنعتي كشور شود؛ با اين حال توجه به اين دو عامل نبايد مانع از تمركز ما بر علت‌العلل آلودگي هوا در تهران و ساير كلان‌شهرها شود: «بارگذاري بيش از ظرفيت اكولوژيكي» مهم‌ترين دليل تنگي نفس شهرهاي بزرگ به‌ويژه تهران است. در واقع پرسش اصلي اين است كه تهران و ساير كلان‌شهرهاي كشور تا چه اندازه ظرفيت جمعيت‌پذيري، ساخت‌و‌ساز و ايجاد و گسترش شهرك‌هاي مسكوني، صنعتي، مراكز علمي و دانشگاهي و مجتمع‌هاي خدماتي و تجاري را دارند؟! كافيست نگاهي به تهران بيندازيم: تهران از منظر جمعيتي بيست و پنجمين شهر دنيا اما از نظر مساحت در رتبه صد و بيستم جهاني قرار دارد؛ به عبارتي هيچ توازني ميان جمعيت و مساحت اين كلان‌شهر وجود ندارد.
لازم به اشاره است از زماني كه قانون نظارت بر گسترش شهر تهران در دهه پنجاه شمسي به تصويب رسيد، تمام تلاش‌ها اين بوده كه از رشد تهران پرهيز شود، با اين حال برخلاف قوانين و ضوابط مشخص، در فرآيند اجرا چنين چيزي محقق نشد.
براي مثال به استناد مصوبات هيات دولت، شرق و غرب تهران نبايد گسترش كالبدي داشته باشد، اما متاسفانه بيشترين رشد حدود ده سال گذشته در دو محور شرق و غرب پايتخت رخ داده است. همچنين در بارگذاري صنايع در تهران با وجود گذشت نيم‌قرن از مصوبه شعاع صد و بيست كيلومتري، آنچه مشاهده مي‌شود اين است كه به انحاي مختلف سعي شده صنايع بسياري با توجيهات مختلف در تهران و اطراف آن مستقر شوند.
مستثني نمودن استقرار صنايع دانش بنيان يا استثنا قائل‌شدن براي شهرك‌هاي صنعتي استان البرز و ساير مستمسك‌هايي كه به صور گوناگون موجب بارگذاري بيشتر جمعيت و صنعت مي‌شوند، موجب شده كه شهرستان‌هاي اطراف تهران هريك جمعيتي به‌مراتب بيش از برخي استان‌هاي كشور را در خود جاي دهند. اين جمعيت روبه‌تزايد صرف‌نظر از مسائل مختلف اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي، مشكلات عديده زيست‌محيطي را براي تهران و ساير كلان‌شهرها به ارمغان آورده است كه آلودگي هوا تنها يكي از پيامدهاي آن است!
مخلص كلام آنكه با توجه به گزارشات اخير حاكي از موج جديد مهاجرت به تهران و شهرهاي اطراف آن بايد اذعان داشت كه حتي در صورت ارتقاي استانداردها در «سوخت و خودرو» راه تنفس تهران همچنان در فصول سرد سال بسته است، در عين حال، اگرچه سوخت و خودرو با روند بطئي فعلي در بهبود وضعيت خود، كماكان مظنونين مهم آلودگي هوا هستند، ولي بدون شك متهم اصلي آلودگي هوا، بارگذاري بيش از توان منابع زيستي در اين ابر شهر است و تمام تلاش تصميم‌سازان و تصميم‌گيران بايد معطوف به ممانعت از تشديد اين روند باشد.
آخرین دیدگاهها