وجود تنوع ژنتیکی گونه های وحشی گندم در مرز ایران، عراق و ترکیه

ارسال کننده خبر حسین محمودی

وجود تنوع ژنتیکی گونه های وحشی گندم در مرز ایران، عراق و ترکیهمدیرکل موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست از وجود مراکز اولیه تنوع ژنتیکی برخی از گونه های وحشی گیاه گندم، در حوالی مرزهای شمال غربی کشورمان با کشورهای عراق و ترکیه خبر داد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست (پام)، فرشاد فتاحی با بیان این مطلب در آستانه 22می اول خرداد روز جهانی تنوع زیستی با بیان این مطلب گفت: بر اساس مطالعات به عمل آمده توسط دانشمندان روسی (Nikolai Ivanovich Vavilov)، بریتانیایی (John Burdon Sanderson Haldane) و برخی دیگر از پژوهشگران سرشناس از جمله MacKey، گونه های گندم به سه دسته دیپلوئید (با 14 کروموزوم)، تتراپلوئید (با 28 کروموزوم) و هگزاپلوئید (با 42 کروموزوم) تقسیم بندی می شوند که گندم معمولی یا گندم نان، از نوع هگزاپلوئید می باشد و از تلاقی طبیعی و خود به خودی گندم تتراپلوئید موسوم به ایمر، با یک گونه گیاه وحشی با 14 کروموزوم از جنس Agilops به وجود آمده است.

این مقام مسئول اظهار داشت : مبداء و منشاء اولیه مهمترین گونه ها و خویشاوندان وحشی گندم از جمله Triticum aegilopides ، Triticum dicoccoides ، Triticum persicum ، Triticum aestivum و Triticum spelta ، مناطقی واقع در شمال غرب و غرب ایران، شمال شرق عراق و جنوب شرق کشور ترکیه (ناحیه آناتولی) می باشد که بر این اساس، تعدادی از قدیمی ترین باقیمانده های حاصل از اجداد اولیه گندم، در نواحی مذکور یافت شده اند و اولین خویشاوندان وحشی گندم معمولی امروزی، در کهن ترین حفاری های باستان شناسی به انجام رسیده در نواحی شمال شرقی کشور عراق و هم مرز با ایران پیدا شده اند که قدمت آنها به بیش از 12000 سال قبل می رسد به گونه ای که تاریخ دانان، یکی از مهمترین علل تشکیل و تداوم تمدن بین النهرین را نیز همین موضوع می دانند.

فتاحی با اشاره به سطوح مختلف تنوع زیستی شامل ژن، گونه و اکوسیستم گفت: اکنون روی کره زمین در حدود دو میلیون گونه موجود زنده شناسایی و نامگذاری شده‌اند که دانشمندان حدس می‌زنند که این رقم تا حدود ده میلیون قابل افزایش باشد و بخش عظیم این افزایش متعلق به گروه‌های بی ‌مهرگان و به ویژه بندپایان است.

وی خاطرنشان کرد: در حدود 6000 سال پیش از میلاد مسیح، مردم فلات ایران برای نخستین بار به کشت گندم و جو روی آوردند و گندم نان برای اولین بار در کشورمان تکامل یافت و سپس به مناطق دیگر از جمله جنوب بین النهرین، هندوستان، ترکمنستان، روسیه، چین و دیگر مناطق گسترش پیدا کرد.

مدیرکل موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان خاطر نشان کرد: با توجه به تنوع زیستی غنی و پتانسیل ژنتیکی با ارزش یاد شده، ضروری است بررسی های دقیق و میدانی در نواحی فوق الاشاره با همکاری کارشناسان کشورهای عراق و ترکیه به عمل آید و مستندات لازم در راستای مکان یابی و حفاظت عرصه ای از مناطق اخیرالذکر در قالب ذخیره گاه زیست کره بین المللی (یا به هر شکل دیگر)، در میان کشورمان و دو همسایه غربی، تدوین و عملیاتی گردد.