سایه شوم تغییرات آب‌وهوایی/ فاجعه ویلاسازی در شالیزارهای شمال
تغییر آب‌وهوایی بر زندگی مردم شمال سایه انداخته و تغییر کاربری، قطع درختان جنگل‌ها، ویلاسازی در شالیزارها و در نهایت فجایع زیست محیطی از تبعات آن به شمار می‌رود.
تغییرات آب‌وهوایی و تأثیر آن بر زندگی انسان‌ها امری غیرقابل‌انکار است به‌گونه‌ای که این تغییرات اثرات تعیین‌کننده‌ای را درروند ادامه حیات بر روی کره زمین خواهند داشت. افزایش گازهای گلخانه‌ای به‌واسطه استفاده از سوخت‌های فسیلی منجر به تولید و انتشار دی‌اکسید کربن می‌شوند که این امر منجر به گرم‌تر شدن زمین خواهد شد.
از زمان انقلاب صنعتی و استفاده بیشتر از سوخت‌های فسیلی در کارخانه‌ها و تأسیسات صنعتی این میزان افزایش قابل‌توجهی داشته است. از سوی دیگر به گفته کارشناسان تأثیر آلاینده‌های انسانی، قطع درختان جنگل و تغییر در کاربری اراضی به همراه عوامل بیش از این بر محیط‌زیست و تغییرات آب‌وهوایی اثرگذار هستند. با گرم‌تر شدن دمای هوا و آب شدن یخ‌ها سطح آب اقیانوس‌ها افزایش می‌یابد و تغییراتی همچون باران‌های سیل‌آسا و توفان‌های سهمگین شهرها و محل زندگی انسان‌ها را تهدید می‌کند.
به همین خاطر یکی از روش‌های جلوگیری از این تغییرات را می‌توان تغییر در نوع استفاده از سوخت‌های فسیلی دانست تا جایی که کشورهای جهان بتوانند با امضای تعهدنامه‌ها تصمیمات مهمی را اتخاذ نمایند و با حفاظت از محیط‌زیست و کاهش گازهای گلخانه‌ای با همکاری‌های همه‌جانبه از عهده تعهدات خود برآیند و از آن شانه خالی نکنند.
آلاینده‌ها نه‌تنها محیط‌زیست انسان‌ها را به مخاطره می‌اندازند بلکه این منابع تجدید ناپذیر را که قابل جبران‌هم نیست نابود خواهند کردآلاینده‌ها نه‌تنها محیط‌زیست انسان‌ها را به مخاطره می‌اندازند بلکه این منابع تجدید ناپذیر را که قابل جبران‌هم نیست نابود خواهند کرد. مشکلات محیط‌زیست محدود به مکان یا قشر خاصی از انسان‌ها نیست این مشکلات در اکثر نقاط کشور ازجمله مازندران نیز نقشی پررنگ را در ادامه روند سریع اثرات مخرب آن بر زندگی ساحل‌نشینان شمالی داشته است. رها شدن پسماند در رودخانه، نداشتن سیستم فاضلاب شهری مناسب، پایین بودن سطح فرهنگ عمومی نگهداری از فضای زیستی، احترام قائل نشدن به قوانین حمایت‌کننده از منابع ملی و جنگل‌ها و قطع بی‌رویه درختان جنگلی به همراه تغییر کاربری ازجمله مشکلات محیط‌زیست در مازندران محسوب می‌شود که اگرچه تلاش‌هایی برای کاهش میزان این مخاطرات انجام‌شده اما هنوز با مدینه فاضله راه درازی پیش رو است.
در این راستا می‌توان گفت نقش فرهنگ، تصمیم‌های سیاسی و افزایش احساس مسئولیت فردی در جهت کاهش تأثیرات منفی بر محیط‌زیست فراوان خواهد بود.
اهمیت جامعه‌شناسی محیط‌زیست در ایران
دراین‌باره دکتر صادق صالحی عضو هیئت‌علمی دانشگاه مازندران گفت: برای مقابله با تهدیدهای آب‌وهوا باید استفاده از سوخت‌های فسیلی و تولید کالاهای مصرفی را کاهش دادو به سمت انرژی‌های پایدار رفت.
این پژوهشگر مسائل زیست‌محیطی بابیان اینکه باید تغییراتی را در حوزه‌های مختلف اجتماعی و ساختمان‌سازی انجام دهیم؛ بیان داشت: شکی نیست که ایران جزو ۵ کشور بزرگ آلاینده در جهان است که میزان قابل‌توجهی از این آلایندگی مربوط به سوخت‌ها است به‌گونه‌ای که در تهران به‌عنوان پایتخت ایران هفتاد درصد آلاینده‌ها مربوط به وسایل نقلیه موتوری است و این امر مستلزم ایجاد تغییرات در بخشی از زندگی مردم است.
دکتر صالحی که درزمینهٔ جامعه‌شناسی محیط‌زیست نیز فعال است؛ ادامه داد: آنچه در مخیله هم نمی‌گنجد این است که ما در کشورمان بالاترین میزان مصرف انرژی در جهان راداریم و این مسئله بسیار نگران‌کننده خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه تغییرات آب‌وهوایی سیل، زلزله و مسئله ریز گردها را در کشور به همراه خواهد داشت؛ افزود: استفاده از کودهای شیمیایی، پسماندهای خطرناک و رهاشده در محیط‌زیست، ایران را با چالشی بزرگ مواجه خواهد کرد که در این زمینه باید مطالعات علمی صورت گیرد و این امر اهمیت جامعه‌شناسی محیط‌زیست را آشکار می‌سازد.
صالحی یادآور شد: آلاینده‌ها موجب کاهش ضخامت و یا سوراخ شدن لایه اوزون خواهند شد و میزان تابش اشعه ماوراءبنفش به کره زمین افزایش خواهد یافت که این امر تأثیرات نامطلوبی همچون افزایش سرطان، کاهش میزان بازده محصولات زراعی و تأثیرات منفی بر اکوسیستم آبی را به همراه خواهد داشت.
پژوهشگر حوزه محیط‌زیست تأکید کرد: اندیشمندان و صاحب‌نظران به همراه کنش گران فعال در این زمینه باید تغذیه فکری جامعه را درزمینهٔ نشان دادن اثرات مخرب تغییرات آب‌وهوایی و به خطر افتادن محیط‌زیست بر عهده بگیرند و با فعالیت مستمر آگاهی در این بخش را افزایش دهند.
ضرورت مدیریت فرابخشی در حل مشکلات محیط‌زیست
دکتر حسین محمودی استاد دانشگاه شهید بهشتی نیز درباره اهمیت حفظ محیط‌زیست تصریح کرد: درزمانی که بحران‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی در جامعه حس می‌شود اینکه افرادی برای حفظ و حراست از مسائل محیط‌زیست دغدغه دارند؛ قابل ارج نهادن است.
وی بسیاری از مشکلات محیط‌زیست در ایران را ناشی از مسائل اجتماعی دانست و افزود: ما در کشوری هستیم که در زمان سازندگی مدیرانی با اندیشه‌های تکنوکرات و مهندسی بر سر کارآمدند به همین خاطر مشکلات محیط‌زیستی که ناشی از عدم توجه به این بخش بود خود را نشان داد.
دکتر محمودی ادامه داد: ما مردم آدم‌آهنی و یک بیمار هم نیستیم که دکتری یک نسخه برای همه ما بپیچد؛ ما همانند پیچیدگی‌های یک انسان نیازهایی داشتیم و حرف‌هایی داریم.
این استاد دانشگاه در خصوص هشدارهای محیط‌زیست به کشاورزان عنوان کرد: اینکه به کشاورز بگوییم که دام خود را به جنگل‌ها نفرستد کار درستی است جلوی تخریب را می‌گیریم اما آیا برای وضعیت اقتصادی او نیز تصمیم گرفته‌ایم؟ و راه‌حلی را به او نشان دادیم؟ و آیا هیچ‌وقت مویه‌ها و زجه های این روستایی را شنیده‌ایم؟ یا زمانی که شالیزارش را به آهن و سنگ تبدیل کنیم به سراغش رفته‌ایم؟
دکتر محمودی عنوان کرد: جامعه‌شناسی محیط‌زیست می‌خواهد به ما بفهماند که توسعه مهم است اما با مدیریت صحیح که بتواند بین مردم و توسعه زنجیر درست کند.
وی با انتقاد از نگاه سیاسی به مسائل محیط‌زیست بیان داشت: رسیدگی به مشکلات محیط‌زیست مدیریت فرابخشی را می‌طلبد؛ برنامه‌ریزی کلان محیط‌زیست اصلاح‌طلب و اصولگرا نمی‌شناسد محیط‌زیست را از مسائل سیاسی رها کنید؛ محیط‌زیست ملی است
دکتر محمودی اظهار داشت: کارشناسان معتقدند با افزایش دمای کره زمین سطح آب اقیانوس‌ها بالا خواهد آمد به‌طوری‌که ایران نیز از این مسئله مستثنا نخواهد بود و ارتفاع آب‌های خلیج‌فارس و دریای عمان تا سال ۲۰۵۰ حدود ۳۰ سانتی‌متر افزایش خواهد یافت و جزایر جنوب ایران را تهدید خواهد کرد.
فاجعه‌ای به نام ویلا سازی در شالیزارها
پروفسور عطاءالله قبادیان عضو انجمن نخبگان علمی آلمان نیز تأکید کرد: پاسداران و نگهبانان عرصه‌های محیط‌زیستی با تمام کمبودهای موجود برای حفظ حیات این ثروت ملی تلاش می‌کنند.
وی فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد را در حوزه محیط‌زیست امری پراهمیت دانست و بیان داشت: فرهنگ‌سازی در حوزه مسائل محیط‌زیستی می‌تواند میزان قابل‌توجهی از تخریب‌های موجود را کاهش دهد.
پرفسور قبادیان دیدگاه‌های سیاسی و جاه طلبانه را در مسائل محیط‌زیست موجب تأسف خواند و عنوان کرد: به هشدارهای محیط‌زیستی نباید بعد سیاسی داده شود.
پژوهشگر عرصه محیط‌زیست تصریح کرد: جنگل‌ها و دریای مازندران در ناپایداری کامل به سر می‌برد آن‌هم درجایی که به‌عنوان میعادگاه محیط‌زیست مطرح است و یکی از قطب‌های اصلی کشاورزی در کشور محسوب می‌شود.
پرفسور قبادیان تجاوز به حریم دریا و ویلا سازی در کشتزارهای برنج را از اتفاقات تأسف‌برانگیز در شمال کشور خواند و عنوان کرد: سازمان گردشگری می‌تواند با ارائه طرح‌های مناسب از وقوع اتفاق‌های ناراحت‌کننده در این حوزه بکاهد.
وی ادامه داد: کشاورزی در مازندران در حال خطر است کشتزارهای برنج با خشکی مواجه می‌شوند و جنگل‌ها از بین می‌رود آن‌هم جنگلی که به‌عنوان کارگاه‌های تولید آب نام‌برده می‌شوند و می‌توانند خطر سیل را دور کنند.
پرفسور قبادیان درزمینهٔ محیط‌زیست پیشنهاد ایجاد بنیاد ملی و علمی نجات سرزمین را مطرح و خاطرنشان کرد: این بنیاد می‌تواند در هر استانی ایجاد شود با اختصاص بودجه‌ای جلوی فجایع زیست‌محیطی را بگیرد و خردورزی را جایگزین جهل درزمینهٔ حفظ محیط‌زیست کنند.
آخرین دیدگاهها