صدور پروانه شکار عادی پرندگان وحشی در سال جارى خیانت به طبیعت کشور است

با شروع فصل پاییز موعد تصمیم گیری در مورد صدور یا عدم صدور انواع پروانه شکار در کشور فرا می رسد. در این مقطع زمانی شکارچیان بی صبرانه منتظر اعلام دستور العمل صدور پروانه شکار و طبیعت دوستان نگران اتخاذ تصمیم سازمان حفاظت محیط زیست در این خصوص هستند.

در این گزارش صدور پروانه شکار عادی پرندگان وحشی در سال جاری و تبعات ناشی از آن را مورد بررسی قرار می دهیم.

عدم دسترسی به آمار و اطلاعات صحیح و قابل استناد از پرندگان وحشی

بطور حتم نخستین شرط برای صدور پروانه شکار یک یا چند گونه جانوری، دسترسی به اطلاعاتی درست و قابل استناد در مورد آن گونه ها می باشد چرا که بدون در اختیار داشتن اطلاعات و آماری واقعی از جمعیت آن گونه، تنها بر اساس حدس و گمان و سلیقه شخصی ممکن است برای جمعیت شکننده و پایین تر از ظرفیت یک گونه پروانه شکار صادر شده و منجر به نابودی گونه مورد نظر در زیستگاه مربوطه شود.

چنانچه سال گذشته تصمیم گیری در این خصوص به استان ها محول شده و هر استان بر اساس مصالح و سلائق شخصی کادر مدیریتی آن استان بدون هرگونه بررسی کارشناسی نسبت به صدور یا عدم صدور پروانه شکار عادی پرندگاه وحشی اقدام نمود.

گسترش بیماری ها بخصوص آنفلوانزای فوق حاد پرندگان

با توجه به شیوع بیماری ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان طی سال های اخیر در کشور و با علم به این موضوع که پرندگان وحشی مهاجر مخزن انتقال ویروس این بیماری هستند، صدور پروانه شکار عادی پرندگان وحشی در سال جاری سلامت جامعه را تهدید می کند.

همچنین صدور پروانه شکار عادی پرندگان وحشی صنعت مرغ و تخم کشور را نیز با چالش جدی مواجه می کند، بطوریکه سال گذشته بر اثر شیوع بیماری آنفلوانزا بیش از پنج میلیون مرغ در واحدهای پروش طیور معدوم شده و میلیاردها تومان خسارت از این بابت به صنعت مرغ و تخم مرغ کشور وارد شد.

چنانکه سال گذشته پس از آنکه اوایل مهرماه دستورالعمل صدور پروانه عادی شکار پرندگان وحشی در سال ۱۳۹۵ ابلاغ شده و طبق دستورالعمل تا پایان بهمن نیز ادامه داشت، اوایل آذرماه به دلیل شیوع گسترده بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان و هشدارهای سازمان دامپزشکی، شکار پرندگان وحشی در کشور ممنوع اعلام شد.

این اتفاق در حالی رخ داد که وجهی که شکارچیان بابت اخذ پروانه به حساب دولت واریز کرده بودند هرگز به آنها مسترد نگردید و در واقع در حق شکارچیان قانونمند نیز اجحاف شد.

بر هم زدن امنیت و تعادل زیستگاه ها

پس از صدور پروانه شکار عادی پرندگان وحشی تعداد بسیار زیادی از شکارچیان اقدام به دریافت پروانه نموده و در روزهای اعلام شده به مناطق آزاد و زیستگاه های حیات وحش هجوم برده و با حضور خود در این مناطق و شلیک تعدادی بیشماری گلوله، امنیت و آرامش عرصه های طبیعی و زیستمندان آنها را برهم می زنند.

سال گذشته هجوم شکارچیان در روزهای پنجشنبه و جمعه به مناطق آزاد و شلیک هزارن گلوله از سوی آنها برخی از عرصه های طبیعی را به میدان جنگ تبدیل کرده بود.

هجوم صدها شکارچی به مناطق آزاد با اکوسیستم هایی حساس و شکننده و جمعیت محدودی از انواع گونه های جانوری، علاوه بر گونه های قابل شکار مندرج در پروانه، سایر جانوران وحشی که گاه پستانداران کمیاب و ارزشمندی چون پلنگ، یوزپلنگ، انواع گربه سانان و سگ سانان وحشی وحشی، انواع علفخواران، پرندگان شکاری و غیره می باشد را نیز با استرس شدید رو به رو کرده و منجر به فرار آنها از زیستگاه می شود.

مناطق آزاد زیستگاه بسیاری از گونه های حمایت شده و در معرض انقراض کشور به شمار می روند، همانطورکه مشاهده یک یوزپلنگ ماده به همراه سه توله اش اواخر شهریور ماه سال جاری در مناطق آزاد شهرستان شاهرود رخ داد.

همچنین گونه های قابل شکار مندرج در پروانه مهمترین طعمه برای پرندگان شکاری و برخی گوشتخواران به شمار می روند که شکار آنها باعث کمبود طعمه برای گوشتخواران و برهم خوردن تعادل در اکوسیستم آن منطقه می شود.

فراهم نمودن شرایط سوء استفاده از پروانه شکار

صدور پروانه شکار در واقع مجوزی برای ورود قانونی شکارچیان متخلف و افراد سودجو به همراه اسلحه و مهمات به قلب تمامی زیستگاه ها و مناطق آزاد می باشد.

شکارچیان می توانند با دریافت پروانه شکار عادی پرندگان وحشی به همراه اسلحه و ادوات بدون هیچ منع قانونی وارد هر نقطه ای در طبیعت شده و در سایه کمبود نیروی حفاظتی و عدم امکان نظارت و کنترل، نسبت به انجام هرگونه تخلفی اقدام کنند.

در سایر زمان ها (خارج از مدت اعتبار پروانه شکار) محیط بانان با مشاهده افراد مشکوک و حتی رد پا، رد موتور سیکلت و خودرو نسبت به بررسی موضوع و برخورد قانونی با متخلفین اقدام می کنند. بنابراین ورود به عرصه های طبیعی جهت انجام شکار غیرمجاز برای متخلفین بسیار سخت و پر هزینه خواهد بود.

اما در مدت زمان اعتبار پروانه شکار عادی پرندگان وحشی، شکارچیان متخلف با سوء استفاده از این موضوع به راحتی و بصورت قانونی می توانند خود را به زیستگاه های حساس رسانده و ریسک تخلف برای آنها به شدت کاهش یافته و در واقع به صفر می رسد.

سال گذشته نیز بسیاری از متخلفین از پروانه شکار عادی پرندگان وحشی سوء استفاده های فراوانی کرده، تخلفات فراوانی در پوشش این پروانه صورت پذیرفت و خسارات زیادی به زیستگاه ها و گونه های جانوری وارد شد.

شکار بیش از تعداد معین و شکار جانورانی خارج از گونه های مندرج در پروانه و ورود به مناطق چهارگانه از جمله تخلفاتی بود که سال گذشته در پوشش پروانه شکار عادی پرندگان وحشی توسط متخلفین صورت گرفت.

تبعات اجتماعی و ترویج خشونت در جامعه

در مورد صدور پروانه شکار نمیتوان صرفا به ابعاد محیط زیستی این پدیده و تاثیر آن برای طبیعت پرداخت چراکه این امر تبعات اجتماعی فراوانی نیز به همراه دارد که در جای خود مهم و قابل بررسی می باشند.

صدور مجوز شکار جانوران وحشی، ترویج خشونت در جامعه را به همراه داشته و جوانان و نوجوانان را به خرید اسلحه و روی آوردن به کشتار جانوران وحشی تشویق می کند.

خشونتی که ترویج و سلاحی که توزیع می شود علاوه بر خسارات فراوانی که بر طبیعت کشور وارد می کند منجر به آسیب های اجتماعی متعددی می شود که جای بحث و بررسی فراوانی دارد.

جوانی که با مجوز دولت اقدام به خرید و حمل اسلحه شکاری نموده و بصورت کاملا قانونی خون جانوری را به زمین می ریزد بتدریج شرایط استفاده از سلاح برای به خطر انداختن جان انسان ها را نیز به دست می آورد. چنانچه همه ساله دهها مورد قتل، مجروحیت و جرائم امنیتی از جمله سرقت مسلحانه، زورگیری و درگیری بوسیله اسلحه های شکاری در نقاط مختلف کشور رخ می دهد.

شکسته شدن حرمت امامزاده توسط متولی

در شرایطی که توجه عموم جامعه و دولتمردان به ضرورت حفظ محیط زیست و اندک باقیمانده ذخایر طبیعی کشور از جمله آب، خاک، گیاهان، حیات وحش و غیره معطوف شده است صدور مجوز شکار جانوران وحشی از سوی سازمانی که تنها متولی حفاظت از حیات وحش در کشور به شمار می رود علاوه بر ترویج خشونت، یاس و نامیدی عمیقی را در جامعه به همراه خواهد داشت، چراکه حرمت امامزاده توسط متولی آن شکسته شده است.

تغییرات اقلیمی و خشکسالی

استفاده نادرست از منابع آبی و خشکسالی شدید به خصوص در سال جاری منجر به نابودی اکثر تالاب ها و خشک شدن بسیاری از چشمه های طبیعی شده است که این امر با کاهش زادآوری و تقلیل مهاجرت پرندگان به کشور ارتباط مستقیم دارد.

پرندگان آبزی و کنار آبزی در این شرایط حق انتخاب زیادی نداشته و ناگزیر به اندک تالاب های باقیمانده پناه می برند. به همین دلیل جمعیت این پرندگان کاهش یافته اما تراکم آنها در چند نقطه محدود افزایش می یابد.

کمبود نیروی حفاظتی و عدم امکان نظارت بر پروانه های صادر شده

با توجه به کمبود نیرو و امکانات حفاظتی، گستردگی مناطق آزاد و تعداد بسیار زیاد متقاضیان دریافت پروانه، عملا امکان نظارت و اجرای قانون از سوی محیط بانان در مورد افرادی که پروانه شکار دریافت نموده و در سطح وسیعی از عرصه های طبیعی وارد می شوند وجود ندارد.

در شرایطی که سازمان حفاظت محیط زیست توان نظارت و کنترل بر حجم وسیع پروانه های صادر شده را ندارد، صدور پروانه شکار عادی پرندگان وحشی در واقع دست متخلفین و افراد سود جو را برای تعرض به جانوران وحشی باز گذاشته و دست نیروهای اجرایی برای برخورد با متخلفین را می بندد.

نتیجه گیری:

در حالیکه توسعه جوامع و گسترش فعالیت های انسانی از جمله دامداری، راهسازی، معدنکاوی و کشاورزی، تغییرات آب و هوایی و خشکسالی شدید، بیماری ها، جزیره ای شدن و اشغال زیستگاه ها و غیره فشار بر روی آخرین بازماندگان حیات وحش کشور را بیش از هر زمانی افزایش داده است، صدور پروانه شکار فشار مضاعفی را بر زیستمندان و زیستگاه های طبیعی کشور وارد می کند.

با توجه به موارد فوق صدور پروانه شکار عادی پرندگان وحشی در سال جاری خیانت به طبیعت کشور محسوب می شود که امیدواریم مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست از این اقدام خودداری نموده و تلاش و تمرکز خود را بر وظیفه اصلی و ذاتی این سازمان یعنی حفاظت معطوف نمایند