گیاهان شورپسند و مالچ پاشی بیولوژیک در خوزستان

دکتر مهران کیانی راد  به سابقه 5 ساله فعالیت محققان سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران روی تولید انواع مالچ های بیولوژیک اشاره کرد و اظهار داشت: یکی از مالچ هایی که اخیرا به فناوری تولید آن دست یافته ایم به منظور مقابله با پدیده گرد و غبار در مناطق بیابانی مورد استفاده قرار می گیرد و شرایط رویش گیاه را به بهترین شکل ایجاد می کند.

عضو هیات علمی پژوهشکده زیست فناوری سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران افزود: قبلا برای مقابله با گرد و غبار، بیشتر به سمت تثبیت شن های روان می رفتیم ولی بعد به نتیجه رسیدیم که با اجرای کمربند سبز در بیابان، محیط و شرایط اکولوژیکی به طور طبیعی به سمت استقرار پوشش گیاهی و توسعه آن پیش خواهد رفت.

وی خاطرنشان کرد: این تجربه را در مقیاس 40 هکتار در منطقه تل حمید طبس در دست اقدام داریم و در مقیاس 10 هکتار در منطقه جبل کندی ارومیه اجرا کردیم که نتیجه آن، حفظ 95 درصد پوشش گیاهی کاشته شده در آنجا بود.

کیانی راد ادامه داد: با اجرای این طرح، گیاهان ما رشد چندبرابری داشته و کاملا در محل استقرار پیدا کرده است و مدل خوبی برای پیاده سازی در حاشیه دریاچه ارومیه به جای مالچ پاشی به شمار می آید زیرا مالچ پاشی به تنهایی جوابگو نخواهد بود.

وی با بیان اینکه این روش در هیچ جای دنیا اجرا نشده است، گفت: علاوه بر خوزستان، پیشنهاد اجرای این برنامه در زابل و اطراف دریاچه هامون به منظور احیای تدریجی منطقه به ما ارائه شده است.

کیانی راد به اجرای پروژه تولید و ارزیابی مالچ های بیوپلیمری در قالب انعقاد تفاهم نامه همکاری میان سازمان پژوهش های علمی و صنعتی و راه آهن در منطقه تل حمید طبس طی دو سال گذشته اشاره کرد و گفت: این طرح در مقیاس 40 هکتار به منظور کنترل کانون های ریزگردها و تثبیت ماسه های روان حاشیه ریل های راه آهن و مناطق اطراف آن به اجرا در آمده و با توجه به رضایت بخش بودن نتایج آن، گسترش آن ادامه دارد.

وی درباره استفاده از مالچ های بیوپلیمری در کشت گیاهان شورپسند نیز توضیح داد: با پیاده سازی این روش، رویش گیاهان شورپسند بسیار افزایش یافت و شاهد ازدیاد برداشت این گیاهان در مناطق مورد اجرا بودیم.

عضو هیات علمی سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران تصریح کرد: در پیاده سازی این طرح به این نتیجه رسیدیم که با استفاده از پلیمرهای بیولوژیک و آبهای زائد کشاورزی و آبهای شور، می توانیم پوشش گیاهی خوبی ایجاد کنیم که حاصل آن خوراک مناسبی برای دام خواهد بود.

به گفته وی، کشت گیاه سالیکورنیا در این طرح به نتایج بسیار مطلوبی رسیده و توسعه آن برای استان خوزستان در برنامه قرار گرفته است.

کیانی راد یادآور شد: بسیاری از واحدهای کشت و صنعت واقع در خوزستان، پسابهای شوری دارند که بدون استفاده باقی می ماند و می توان از این پسابها برای پرورش و تکثیر گیاهان شورپسند از جمله سالیکورنیا بر روی بستر بیوپلیمری، استفاده کرد.

سالیکورنیا (Salicornia) گیاهی از تیره اسفناجیان است که قابلیت کشت در خاک غیر حاصلخیز، بیابان و صحرا و حتی آب شور دریا را دارد.

یک گونه از این گیاه یک ساله، بومی کشور ایران است که معمولا اطراف رودخانه‌ ها و دریاچه‌ های آب شور کناره‌ های دریای عمان و خلیج فارس می ‌روید.

به گزارش ایرنا، مالچ، ترکیب پلیمری چسبناکی است که پس از پاشش موجب همبستگی ذرات خاک و شن در لایه سطحی می شود.

اکنون مالچ ها به صورت ترکیبات نفتی، شیمیایی یا بیولوژیکی توسط شرکت های مختلف در دنیا تولید شده و مورد استفاده قرار می گیرند.

مالچ های بیولوژیک مجموعه ای از بیوپلیمرهایی هستند که پس از فرآوری با ایجاد پیوندهای شیمیایی و اتصالات فیزیکی ذرات خاک موجب استحکام خاکدانه های خاک می شوند.

منشا بیوپلیمرها گیاهی، حیوانی و یا میکروبی بوده و در سالیان اخیر از این پلیمرها به منظور جایگزین مالچ های نفتی در تثبیت گرد و غبار و شن های روان استفاده می شود.

مالچ های بیولوژیک به دلیل ویژگی های فیزیکوشیمیایی از مزیت های فراوانی همچون کارآیی مناسب در تثبیت شن های روان و ذرات خاک، اصلاح وضعیت فیزیکی لایه سطحی خاک بدون ایجاد سیلاب سطحی، مقاوم به تنش های محیطی (خشکی، دما و نور) و شیمیایی خاک، سازگاری دراز مدت با محیط زیست و اکوسیستم خاک، بدون عوارض جانبی برای جانداران، امکان استفاده قبل و بعد از کاشت گیاه، سهولت در پاشش هوایی و زمینی و فناوری قابل دسترس تولید برخوردار است.