مقاله / مشکل زیست محیطی “ریزگرها” در ایران
مقاله / مشکل زیست محیطی “ریزگرها” در ایران
ارسال کننده : زهرا ارزجانی
ریزگردها حاصل فرایند پیچیده‌ای است که تقابل ناموزون بشر با طبیعت نقش مهمی در گسترش آنها دارد.ومشکل زیست محیطی “ریزگرها” چند سالی است که معضلات زیادی را برای ساکنان مختلف نواحی شهری و روستائی بوجود آورده است. علاوه بر آن مشکلات متعددی در حوزه های کشاورزی، سلامت، محیط زیست، صنعت و غیره را دامن زده است.
ریزگردها بطور غالب از ذرات بسیار ریز خاک یعنی سیلت و رس و کمی شن ریز تشکیل شده اند. ریزگرد یکی از پیامدهای فرسایش خاک یعنی فرسایش بادی محسوب می شود و یکی از دلایل عمده ایجاد و تشدید آن بی توجهی انسان به توسعه پایدار می باشد. این ذرات به دلیل وزن بسیار کم توانائی آن را دارند تا در صورت مهیا بودن سایر شرایط، کیلومترها در هوا معلق مانده و بتوانند مسافت زیادی را بپیمایند. این ذرات از نظر شیمیائی از فعالترین بخشهای شیمیائی خاک محسوب می شوند.گرد و غبار می تواند منجر به تغییرات اقلیم در مقیاس جهانی و محلی، تغییر در چرخه بیولوژیکی، زمین شناسی، شیمیائی، و یا محیط زیست انسان گردد. آئروسلهای معدنی حاصل از گرد و غبار می تواند بر تشکیل ابر، خصوصیات ابر و میزان نزولات جوی اثر بگذارد. این اثر حتی مرجانهای اقیانوسها و دریاها را نیز از دستبرد خویش در امان قرار نداده است. غبار اتمسفری مانع از نفوذ نور خورشید شده و می تواند منجر به کاهش تولیدات کشاورزی به میزان 30-5 درصد گردد. ریزگردها می توانند کیفیت محصولات تولیدی را به میزان زیادی کاهش دهند بطوریکه حتی کاهش کیفیت خرما به نحوی که دیگر قابل فروش برای مصرف انسانی نبوده است را در پی داشته است.
غلظت بالای ذرات در طوفانهای گرد و غباری باعث سینوزیت، برونشیت، آسم و صدمه به عملکرد دفاعی ماکروفاژها که منجر به افزایش عفونتهای بیمارستانی می گرددد. همچنان موجب آسیب به کلیه و کبد نیز می گردد. در ترکیب ریزگردها سایر عناصر سنگین و فلزات نیز موجود بوده که موجب ایجاد بیماریهای مختلفی می شو.
بنابراین اقدامات تهاجمی جهت از بین بردن منشاء ریزگردها و اقدامات تدافعی جهت مقابله موقت ضروری است .وفقط پرداختن صرف به تثبیت شنهای روان با هر بودجه و منبعی در عراق یا ایران شاید تنها درصد بسیار کوچکی از مشکلات ریزگرد را حل کند و به هیچ وجه علاج واقعه نیست. در نتیجه مهمترین راهکار آن پذیرش و عمل به فرایند توسعه پایدار توسط کارگزاران دولتی و خصوصی و تک‌تک مردم است .و.زمان آن است که با پذیرش ساختار خدادادی طبیعت، دخالت‌های ناروای خود را در طبیعت کشور به حداقل برسانیم و به‌صورت اورژانسی کلیه پروژه‌های مخرب محیط‌زیست را متوقف کنیم برای نمونه:
توسعه پایدار با وجود آنکه پیچیده به‌نظر می‌آید بسیار ساده است. که شامل :
1.– چرای مفرط دام در مراتع و جنگل‌ها متوقف شود تا پوشش گیاهی کشور احیا شود.
2.همزمان با متوقف شدن سد‌سازی در کشور و اصلاح الگوی مصرف آب، بایستی جلوی گسترش شهرها گرفته شود. روند فعلی که شهرداری‌ها با فروش تراکم شهرها را گسترش می‌دهند و نیاز آبی جدیدی به‌وجود می‌آورند بسیار اشتباه و ویرانگر است.
-
کلیه کشورهای منطقه متعهد شوند که به حقوق محیط‌زیستی احترام بگذارند و با اجرای طرح‌های بدون پشتوانه علمی اکوسیستم‌ها و چرخه‌های طبیعی که طی میلیون‌ها سال شکل گرفته را مختل نکنند.
5همه ما براساس قانون اساسی و دستورات دینی حق تخریب طبیعتی که بایستی فرزندان امروز و فردایمان در آن رشد سالمی داشته باشند را نداریم. این حقوق نباید توسط عده‌ای سود جو به بهانه توسعه پایمال شود. لذا وظیفه کلیه دستگاه‌های فرهنگی و آموزشی کشور است که آموزش حفظ محیط‌زیست را برای همه رشته‌ها و سطوح آموزشی اجباری کرده تا کارشناسان آینده ما افرادی وظیفه شناس و حساس و آشنا به حقوق محیط‌زیستی باشند.
دکتر زهرا ارزجانی
آخرین دیدگاهها