اضافه‌برداشت آب در ایران

اضافه‌برداشت ۹۵ میلیارد مترمکعب آب در ایران طی ۱۷ سال

ارسال کننده : دیانا تبریزی

محمدعلی مصطفوی، مدیرکل دفتر حفاظت منابع آب و امور مشترکین شرکت مدیریت منایع آب ایران می‌گوید در ۱۷ سال گذشته حدود ۹۵ میلیارد متر مکعب آب از آبخوان‌های کشور «اتلاف یا اضافه برداشت شده است.»

محمدعلی مصطفوی، امروز یکشنبه ۱۱ بهمن در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران افزود که از سفره‌های زیرزمینی کشور سالانه حدود شش میلیارد مترمکعب آب اضافه برداشت می‌شود.

به گفته او، با اجرای طرح ۲۰ ساله تعادل بخشی آبخوان‌ها، «در طول پنج سال نخست این حجم آب تلف شده سالانه به مخازن بازمی‌گردد اما در گام‌های بعدی تمام رقم ۹۵ میلیارد مترمکعبی هدر رفته باز خواهد گشت.»

طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی ایران شامل ۱۵ پروژه است که در جلسه شورای عالی آب کشور در تاریخ ۲۵ شهریور ۹۳ تصویب شد.

«حفر چاه‌های پیزومتری و اکتشافی، تقویت و استقرار گروه‌های گشت و بازرسی، ساماندهی شرکت‌های حفاری، ایجاد تشکل‌های آب بران و انجام حمایت‌های فنی و مالی از آن‌ها، مطالعات فرو نشست در دشت‌های کشور، خرید و انسداد چاه‌های کشاورزی، جایگزینی پساب با چاه‌های کشاورزی در دشت‌های ممنوعه و نصب کنتورهای حجمی و هوشمند روی چاه‌ها» از جمله جزییات این طرح است.

با این حال شماری از کارشناسان می‌گویند که این طرح نمی‌تواند آبخوان‌ها را نجات دهد.

داریوش مختاری، کارشناس حوزه آب بر این باور است که انتظار از طرح‌های تعادل بخشی آبخوان‌ها برای نجات منابع آب زیرزمینی، «یک خوش‌بینی تمام عیار است» و این طرح «نمی‌تواند آبخوان‌ها را نجات دهد.»

به‌گفته او، گسترش اراضی کشاورزی در ایران از حدود یک‌ونیم میلیون هکتار در سال ۱۲۸۹ هجری شمسی به هشت میلیون هکتار فعلی، «اقدامی شتابزده و به شدت مغایر با واقعیت‌های بوم‌شناختی کشور بوده است.»

مختاری می‌گوید کشاورزی از ۱۰۰ سال پیش تاکنون با حمایت دولت‌ها گسترش یافته اما کشاورزان نه تنها مالیاتی به دولت نمی‌پردازند بلکه «هزاران میلیارد تومان یارانه‌های دولت شامل انواع اقدامات حمایتی، فنی،اعتباری به سمت بهره برداران منابع آب (کشاورزان) سرازیر شده است.»

میزان مصرف آب در ایران سالانه حدود ۹۵ میلیارد مترمکعب است که از این رقم ۹۱ میلیارد مترمکعب صرف کشاورزی و چهار میلیارد مترمکعب نیز صرف آب آشامیدنی شهر‌ها و روستاها، صنعت و پارک‌ها می‌شود.

از خشکسالی و برداشت بی‌رویه آب توسط چاه‌های کشاورزی در ایران به‌عنوان دلایل شدت بحران آب در کشور نام برده می‌شود