جان دادن گونه‌های کم‌ياب در باتلاق بی‌آبی

ارسال کننده محمود نعیمی
يک پژوهشگر و محقق حيات وحش هرمزگان گفت: در پي بحران وضعيت منابع آب و شدت گرفتن گرماي هوا، برخي گونه‌هاي در معرض خطر براي رفع تشنگي به نواحي مسکوني پناه آورده‌اند که خطرات بسياري بقاي اين گونه‌ها را تهديد مي‌کند. حسن پيشوايي در گفت‌وگو با فارس در بندرعباس اظهار داشت: هرمزگان از مناطق گرم و خشک ايران است و اقليم آن تحت تاثير آب و هواي نيمه بياباني و بياباني قرار دارد، هواي نوار ساحلي در تابستان‌ها بسيار گرم و مرطوب و گاهي نيز دماي هوا از 52 درجه سانتي‌گراد تجاوز مي‌کند به گونه‌اي که دماي متوسط سالانه اين منطقه در حدود 33 درجه سانتيگراد اعلام شده است. وي افزود: از ويژگي‌هاي آب و هوايي استان هرمزگان، يک فصل طولاني گرم و يک فصل کوتاه خنک است، فصل گرم همراه با هواي شرجي تقريبا 9 ماه به درازا مي‌کشد، فصل تابستان از اوايل اسفند ماه شروع مي‌شود، هوا رفته رفته رو به گرمي مي‌رود تا اينکه گرما در تير و مرداد به ارج خود مي‌رسد که تا 54 درجه سانتيگراد ثبت شده است. پيشوايي خاطر‌نشان کرد: اين روزها با توجه به عدم بارندگي مطلوب و همچنين خشکسالي‌هاي پياپي، گرما در اين استان بيداد مي‌کند، برخي زيستگاه‌هاي استان هرمزگان

خصوصا زيستگاه‌هاي کوهستاني امسال از وضعيت مناسبي برخوردار نيستند به نحوي که خيلي از چشمه‌هاي واقع در دامنه‌هاي کوه‌ها خشک شده است و حيات وحش اين مناطق را تحت فشار شديدي قرار داده است، اين جانوران به دنبال بوي آب، به پائين کوه و به نزديکي شهرها و روستاها مي‌آيند. اين فعال غير دولتي حوزه محيط زيست و حيات وحش ضمن اشاره به برخي اتفاقات ناگوار در اين رابطه خاطر نشان کرد: در تاريخ 14 ارديبهشت ماه 94 گزارشي از سوي همياران محيط زيست از شهرستان جاسک در شرق استان هرمزگان مبني بر سقوط يک عدد پلنگ ايراني به درون گودالي در اطراف يکي از روستاهاي آن منطقه دريافت شد.

وي ادامه داد: با بررسي موضوع، مشخص شد که به خاطر خشک شدن چشمه‌هاي منطقه، حيوان بيچاره به خاطر تشنگي بيش از حد به درون گودال رفته تا از لکه‌هاي آبي که درون گودال باقيمانده بوده براي رفع تشنگي استفاده کند، اما به دليل شيب منفي ديواره‌هاي گودال موفق به بيرون رفتن نشده، تا پس از اعزام تيمي از اداره کل حفاظت محيط زيست استان و با استفاده از يک کنده درخت، اين گونه گربه‌سان زيبا و ارزشمند نجات يافت.
پيشوايي همچنين ضمن اشاره به گزارشي ديگر در خصوص مرگ و مير گونه‌هاي ارزشمند و کمياب حيات وحش استان هرمزگان گفت: در تاريخ 23 ارديبهشت ماه سال‌جاري يک عدد پلنگ ايراني، بزرگ‌ترين گربه‌سان کشور، به دليل تشنگي زياد به نزديکي يکي از روستاهاي مرزي استان فارس و هرمزگان آمده بود و درون آب انبار سقوط کرده بود و به دليل وجود ديواره‌هاي بلند آب انبار موفق به بيرون رفتن نشده و تلف شده تا سرنوشت يکي از 12 پلنگ تلف شده در سال 94 اين‌گونه رقم بخورد.
اين فعال غير دولتي حوزه محيط زيست و حيات وحش هرمزگان با توضيح اتفاقي ديگر در گوشه‌اي ديگر از اين استان، اضافه کرد: در تاريخ 24 خردادماه سال‌جاري دو عدد بزغاله وحشي براي رفع تشنگي خود به نزديکي گودالي رفته و با توجه به تشنگي بسيار زياد به درون گودال آب رفته اما به دليل بلند بودن ديواره گودال نمي‌توانند بيرون بيايند تا اينکه يکي از همياران محلي براي سرکشي به منطقه مي‌آيد و با مشاهده اين صحنه و اطلاع‌رساني و درخواست کمک، اقدام به نجات اين بزغاله‌ها مي‌کنند.
به گفته پيشوايي، اين آخرين اتفاق نبود و در تاريخ 25 خرداد ماه سال‌جاري و در نزديکي روستاي لاور شيخ از توابع شهرستان بندرلنگه که يکي از مطلوب‌ترين زيستگاه‌هاي قوچ و ميش لارستان در غرب هرمزگان مي‌باشد، 11 عدد قوچ و ميش به دليل خشک شدن چشمه‌هاي موجود در دهانه کوه‌ها و همچنين عدم وجود آبشخور با توجه به اينکه منطقه فوق تحت مديريت سازمان محيط زيست نمي‌باشد، براي رفع تشنگي به نزديکي آب انباري آمده و از فرط تشنگي به درون آب انبار سقوط کرده و متاسفانه 9 راس از آنها تلف مي‌شوند.
اين کارشناس حيات وحش معتقد است، اتفاقات اين چنيني در مناطق مختلفي از هرمزگان طي سال‌هاي گذشته نيز به صورت جسته و گريخته رخ مي‌داد اما با توجه به اينکه وضعيت چشمه‌ها از امسال بهتر بود و هوا به اين شدت گرم نبود، ميزان تلفات در طول يک بازه زماني کوتاه مدت به اين ميزان نمي‌رسيد.
پيشوايي در ادامه مصاحبه خود، منطقه غرب هرمزگان را يکي از زيستگاه‌هاي مطلوب قوج و ميش لارستان (کوچک‌ترين قوچ دنيا) دانست که از نظر ساير ويژگي‌هاي طبيعي نيز بسيار حائز اهميت است و در ادامه بيان کرد: متاسفانه در طول ساليان اخير و به دليل خشکسالي‌هاي پياپي منابع آبي اين منطقه به شدت آسيب ديده و خيلي از چشمه‌هاي فعال منطقه از بين رفته‌اند، هر ساله به دليل بارندگي‌هايي که در طول بهار مي‌باريد و آبي که بر روي سنگ‌ها و گودال‌ها جمع مي‌شد تا مدتي حيات وحش از آن استفاده مي‌کرد اما امسال با توجه به اينکه آخرين باران در اين منطقه در زمستان 93 باريده اين سنگ آبها خشک شده‌اند.
وي ادامه داد: حيات وحش نيز چاره‌اي جز نزديک شدن به جوامع انساني براي رفع نياز خود ندارند، در پي نزديک شدن اين جانوران به نواحي مسکوني عواملي چون شکار غير مجاز، تصادفات جاده‌اي سقوط در آب انبارها بقاي اين گونه‌ها را تهديد مي‌کند.
پيشوايي خاطر نشان کرد: در يکي از اين مناطق در محدوده روستاي گارستانه و کوه چمپه توسط يکي از سازمان‌هاي مردم نهاد فعال در عرصه حفاظت از حيات وحش، به عنوان يک راهکار، اقدام به نصب مخازن آب و ساخت آبشخور شده است که خوشبختانه نتايج مطلوبي نيز در اين زمينه حاصل شده است.
اين پژوهشگر و محقق حيات وحش هرمزگان ضمن بيان اين مطلب که تعداد بيشتري از اين مخازن و آبشخورها و همچنين اقداماتي ديگر براي مديريت منابع آبي مورد نياز است، در پايان هشدار داد اگر تا يک‌ماه آينده اين اقدامات صورت نگيرد، تلفات حيات وحش در اين زمينه افزايش خواهد يافت.