فعالان حوزه محیط زیست نامهای خطاب به دبیر کل سازمان ملل نوشته و خواهان بررسی اقدامات دولت ترکیه در حذف حقآبه کشورهای عراق و سوریه شدهاند. اقداماتی که ایران را نیز تحت تاثیر گرد و غبار ناشی از خشک شدن تالابهای این کشورها قرار داده است.
ارسال کننده : دکتر زهرا ارزجانی
پرونده سدسازیهای ترکیه و مشکلات زیستمحیطی ناشی از آن برای منطقه خاورمیانه، پروندهایست که اگرچه برای فعالان محیط زیست ایران و حتی کشورهای همسایه چون عراق و ترکیه باز شده اما هنوز از سوی مسئولان ارشد کشور ما و حتی کشورهای عراق و سوریه به این موضوع توجه کافی و حرکتی جدی برای رسیدگی به این پرونده آغاز نشده است ولی این بار فعالان محیط زیست کشور قصد دارند با جلب توجهات بینالمللی به این مسئله، الزام جهانی را برای مقابله با روند تخریبی ترکیه اتخاذ کنند.
هومان خاکپور – فعال حوزه محیط زیست و ایدهپرداز کمپین میانرودان- که معتقد است ترکیه حقآبه پاییندست را رعایت نمیکند و با سدسازیهای متعدد بر دجله و فرات باعث خشکی اکوسیستمها در کشورهای عراق و سوریه شده است، به ایسنا، میگوید: دولت ترکیه از نابسامانیهای موجود در عراق و سوریه سوء استفاده کرده است و از رعایت حقآبه این کشورها خودداری میکند. در حال حاضر عراق و سوریه با توجه به ناامنی در کشور خود نمیتوانند مطالبهگر سهم آبی خود از ترکیه باشند.
وی تاکید میکند: بر اثر بسته شدن آب از سوی ترکیه بخش هورالعظیم عراق خشک و به کانون اصلی گرد و غبار تبدیل شده است که کشور ما را نیز تحت تاثیر قرار میدهد.
این فعال حوزه محیط زیست با بیان اینکه ترکیه با ساخت سد بزرگ آتاتورک با ۴۸ میلیارد متر مکعب ظرفیت مانع ورود آب دجله و فرات به عراق و سوریه میشود، میافزاید: ترکیه قصد دارد از طریق سد آتاتورک سطح اراضی کشاورزی خود را یک و نیم میلیون هکتار توسعه دهد.
وی افزود: خواستار ایجاد یک الزام بینالمللی هستیم تا ترکیه را ملزم به رعایت حقآبه پایین دست کند بنابراین قصد داریم در جریان کنفرانس مقابله با پدیده گرد و غبار – که تیرماه سال جاری با حضور عالیترین مقام سازمان ملل و وزرای خارجه و محیط زیست ۵۳ کشور در تهران برگزار میشود- نامهای را به دبیر کل سازمان ملل برسانیم؛ نامهای که حاوی مطالبات ما برای مقابله با زیادهخواهیهای دولت ترکیه است.
خاکپور در ادامه میگوید: از شهروندان ایرانی تقاضا داریم حمایت خود را از این طرح از طریق ثبتنام در سایت حفاظت از تالاب هورالعظیم و امضای نامهای که به دبیر کل سازمان ملل نوشته شده؛ اعلام کنند. در شرایط حاضر حدود ۲۰ استان کشور درگیر پدیده گرد و غبار است و تقریبا دو سوم شهروندان ایرانی با مشکل گرد و غبار دست و پنجه نرم میکنند بنابراین امضای یک میلیون ایرانی دور از تصور نیست. شهروندان میتوانند برای امضای این نامه با ورود به این سایت، مشخصات خود را وارد و ثبت نام کنند.
متن نامه کمپین “میانرودان” خطاب به دبیر کل سازمان ملل متحد به شرح زیر است:
«جناب آقای آنتونیو گوتیرس، دبیر کل محترم سازمان ملل متحد
با سلام احتراما به استحضار میرساند جمهوری ترکیه در دو دهه گذشته سدهای زیادی در حوضه آناتولی جنوبی و سرچشمه های دجله و فرات ساخته است که گنجایش تنها یکی از این سازههای غولآسا یعنی سد آتاتورک روی فرات که در ۱۹۹۲ آبگیری شد به ۴۸ میلیارد مترمکعب می رسد همچنین ساخت سد ۱۰.۴ میلیارد مترمکعبی ایلیسو روی سرشاخههای دجله از دسامبر ۲۰۱۴ در دست انجام است.
ساخت این سدها، نظام آبشناختی دو رودخانه بزرگ دجله و فرات را به شدت متاثر و مختل کرده و میکند و به متروکه شدن چندین میلیون هکتار از اراضی کشاورزی در کشورهای سوریه و عراق انجامیده و بحرانی جدی در پایاب آنها یعنی هورالعظیم به وجود آورده است؛ بحرانی که سبب شده تا تالاب راهبردی هورالعظیم به بزرگترین کانون بحرانی ریزگرد در منطقه بدل شود.
جوامع بومی و مردم سوریه، عراق و ایران؛ یعنی خاستگاه کهنترین تمدنهای جهان چون ایرانی، سوری و بین النهرین به شدت از اثرات ویرانگر این سدها آسیب دیده و میبینند.
ادامه روند ویرانگر سدسازی دولت ترکیه و مهار آب این دو رودخانه، گذشته از نابودی کشاورزی و تشنگی روستاها و شهرها در میانرودان، طغیان پدیده گرد و غبار در باختر ایران را هم پدید آورده و پیوسته تشدید میکند؛ فرآیند ویرانگری که نه تنها سلامت که فعالیتهای تولیدی و روزمره مردم را تهدید کرده است و آبادبومهای انسانی را به سمت متروکهشدن سوق میدهد.
پیامدهای ویرانگر سدسازی در ترکیه نه تنها به فجایع انسانی ناشی از جنگ تحمیلی در سوریه و عراق دامن زده و حقوق بشر را تهدید میکند، که با مفاد کنوانسیون مقابله با بیابانزایی و بیانیه حقوق جوامع بومی سازمان ملل آشکارا مغایرت تام دارد.
چنین است که ما امضاکنندگان زیر از سازمان ملل متحد و یونسکو درخواست رسیدگی به وضعیت نگرانکننده حقآبه جوامع بومی مولد در حوضه آبخیز دجله و فرات را داریم و خواهان احیای دوباره میانرودان از طریق گشودن دریچههای سدهای آناتولی جنوبی (بهویژه سد آتاتورک) و جلوگیری از ساخت و آبگیری سدهای در دست ساخت (به ویژه سد ایلیسو) هستیم.»
آخرین دیدگاهها